'Ortaklaşa kapsayıcı, katılımcı, erişilebilir kültür-sanat projeleri

Kültür-sanat alanında faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşlarıyla belediyeler arasındaki diyalog ve işbirliklerini geliştirmeyi amaçlayan; İKSV’nin Avrupa Birliği desteğiyle hayata geçirdiği Ortaklaşa: Kültür, Diyalog ve Destek Programı’nın detaylarını İKSV Kültür Politikaları Çalışmaları Direktörü Özlem Ece’den dinledik.

- AYŞEGÜL SAVUR ÖZGEN

İstanbul özelinde kamusal bir kültür-sanat etkinliğinin programlama ve tasarım süreçlerinin kapsayıcı, katılımcı, erişilebilir olabilmesinin temel unsurları nelerdir?

Öncelikle, bir kültür-sanat etkinliğinin ‘kamusallığı’ ile ne kast ettiğimizi tarif etmek iyi olabilir. Sanırım bu bağlamda kabaca, bir kamu kurumu tarafından kamunun yani vatandaşların rahatça erişebileceği şekilde düzenlenen veya kentin herhangi bir kamusal alanında gerçekleştirilen dolayısıyla planlı gelen dışında tesadüfi olarak da orada bulunan, farklı yaş gruplarından izleyicilere açık etkinliklerden bahsediyoruz.

İstanbul gibi bir metropol söz konusu olduğunda kamusal bir kültür-sanat etkinliğinin ‘kapsayıcı, katılımcı ve erişilebilir’ şekilde tasarlanabilmesi belli bir çaba ve uzun vadeli bir kültürel planlama gerektiriyor.

Binlerce yıllık kültürel mirasa sahip bu kent, dünyanın sayılı kültür başkentlerinden biri. Ancak her geçen gün göçle büyüyen ve nüfusu çeşitlenen bu kentin kültürel altyapısı, birbirinden çok farklı sosyo-kültürel katmanlarda yaşayan İstanbullular için yeterli değil. Bu nedenle, kamusallık iddiası taşıyan bir kültür-sanat etkinliği programlamak için yola çıkıldığında o bölgede kültür-sanat hayatına katılanların motivasyonları, katılamayanların sebepleri; katılımın önündeki bireysel, çevresel, fiziksel ve maddi engellerle ulaşılabilirlik, güvenlik ve iletişimle ilişkili engelleri de tanımlayacak bir ön araştırma yapılmalı. Elde edilecek bu veriler, kendine sahne veya platform bulamayan sanatçıların ve kültür profesyonellerinin erişimine açık, çok dilli, çok sesli, kültürel ifadelerin çeşitliliğinden beslenen bir programlama anlayışıyla şekillenen; kapsayıcılık, katılımcılık ve erişilebilirlik gibi temel kavramları uygulama süreçlerinde hayata geçirebilen kültür-sanat etkinlikleri tasarlanmasına rehberlik edecektir..