રાજકાજ

બાંગ્લાદેશ કયા માર્ગે? તખ્તાપલટના છદ્મ અને અસલી-નકલી ચહેરા

- ચાણક્ય

બાંગ્લાદેશમાં પાંચમી ઑગસ્ટના ઘટનાક્રમે દેશ અને દુનિયાને આશ્ચર્ય અને આંચકો આપ્યો છે. છેલ્લા ઘણા દિવસોથી બાંગ્લાદેશમાં ચાલી રહેલા છાત્ર આંદોલનની આ પરિણતિ હોવાનું માની શકાય, પણ એ પરિણતિ સ્વાભાવિક હોવાનું કહી નહીં શકાય. સપાટી પરનું ચિત્ર હજુ અસ્પષ્ટ અને ભ્રામક છે. તેના કરતાં પણ વધુ ભયાવહ અને ખતરનાક ચિત્ર પડદા પાછળનું છે. એક દેશના વડાપ્રધાન પાસેથી માત્ર પિસ્તાળીસ મિનિટમાં સત્તા છીનવી લેવી અને તેમને દેશવટો આપી દેવાનું કૃત્ય એ કોઈ પરિકથાનું વાર્તાતત્ત્વ ન હોઈ શકે. ઢાકામાં જે કાંઈ બન્યું છે અને બની રહ્યું છે, તેની પટકથા રાવલપિંડીમાં લખાઈ હોવાની ચર્ચા છે. આંદોલનકારી વિદ્યાર્થીઓની અનામતની માગણી સ્વીકૃત થઈ ગયા પછી પણ આંદોલનને ચાલુ રાખીને શેખ હસીનાના રાજીનામાની માગણીમાં પરિવર્તિત કરવાનું કામ આવા બાહ્ય પરિબળોના ઇશારે જ થયું હોવાનું માનવામાં કશું ખોટું પણ નથી. વિદ્યાર્થીઓ અને તેના નેતાઓ કેટલી હદે ગેરમાર્ગે દોરવામાં આવ્યા હશે એ તો બાંગ્લાદેશના નિર્માતા શેખ મુજીબુર રહેમાનની પ્રતિમા પર હથોડા ઝીંકવાની તસવીરો પરથી સ્પષ્ટ થઈ જાય છે. બંગબંધુ પ્રત્યેની આટલી ઘૃણા અને તિરસ્કાર એ સ્વાભાવિક ઘટના નથી. તેને સમજવા કેટલીક વિગતો જાણવી જરૂરી છે.