શું તમે જાણો છો? ભારતમાં જૈન ગુફા અને જૈન સ્તૂપ પણ હતાં!

બૌદ્ધ તથા શૈવપંથી ગુફાની જેમ પ્રાચીન કાળમાં આપણે ત્યાં જૈન ભાવિકોએ પણ આવાસ અને સાધના માટે ગુફા બનાવી હતી. એવી કેટલીક ગુફાનું કૅલેન્ડર પ્રગટ થયા પછી હવે સચિત્ર પુસ્તક પણ આકાર લેવાનું છે.

- મહેશ શાહ (અમદાવાદ)

એક સમય હતો, જ્યારે બેસતા વર્ષથી હિંદુ પંચાંગ તથા ગુજરાતી મહિનાનાં અવનવી ડિઝાઈનનાં કૅલેન્ડર, રંગીન ડટ્ટા (તારીખિયાં)ની બોલબાલા હતી. અંગ્રેજી પંચાંગ પ્રમાણે જાન્યુઆરીથી ડિસેમ્બર સુધીના મહિનાનાં કૅલેન્ડરની પણ ડિમાન્ડ રહે. કૉર્પોરેટ હાઉસ, સરકારી વિભાગ, સામાજિક સંસ્થા, વગેરે અવનવાં વૉલ કે ડેસ્ક કૅલેન્ડર બહાર પાડે.

આ પરંપરામાં મહારાષ્ટ્રના નાસિક જિલ્લાના વિલહોળી ગામના જૈન યાત્રાધામ શ્રી ધર્મચક્ર પ્રભાવ તીર્થના બે યુવા મુનિનાં માર્ગદર્શનમાં જૈન ધર્મ અને કળાવિષયક થીમ-બેઝ્ડ આઠ ગુજરાતી સચિત્ર કૅલેન્ડર પ્રકાશિત થયાં. ચીલો ચાતરતું કહી શકાય એવું આ કાર્ય નાસિકના શ્રી ધર્મચક્ર પ્રભાવ તીર્થના પ્રેરક આચાર્ય શ્રીમદ્ વિજય જગવલ્લભસૂરીશ્વરના બે યુવા શિષ્ય પન્યાસ બે લબ્ધિવલ્લભવિજય અને ગણિ દાનવલ્લભવિજયે કર્યું. બન્નેએ જૈન ગુફાઓ અને જૈન સ્તૂપનાં થીમ-બેઝ્ડ કૅલેન્ડર દ્વારા પ્રાચીન વારસા માટે સામાજિક જાગૃતિનું નવતર કાર્ય કર્યું.

આઠ વર્ષની વયે દીક્ષા લઈને જૈન સાધુ બનેલા લબ્ધિવલ્લભવિજયે અજવાશની યાત્રા, ગિરનાર, વગેરે પુસ્તકો લખ્યાં તો મુંબઈવાસી ચિંતક શ્રેણિક શાહ બાર વર્ષની વયે ૧૯૯૮માં દીક્ષા લઈને બન્યા મુનિ દાનવલ્લભવિજય. એમણે લેખન અને સંશોધનમાં રસ કેળવ્યો. બન્ને મુનિનાં લેખન, સંશોધન અને પ્રેરણાથી ઉત્તર પ્રદેશના જૈન તીર્થ કોસંબી, મહાવીર સ્વામીના જીવનની બાર ઉપમા સહિત છ થીમ-બેઝ્ડ સચિત્ર ગુજરાતી કૅલેન્ડર પ્રકાશિત થયાં. એને શ્રી ધર્મચક્ર જૈન પંચાંગ નામ આપ્યું. પછી જૈન ગુફાઓનું કૅલેન્ડર બહાર પાડ્યું.