બરડાનું બખરલા બને છે વ્રજભૂમિ.. અહીં જામે છે રંગને બદલે રાસનો ઉત્સવ

વનવગડાંમાં રાતાચોળ કેસૂડાથી પ્રકૃતિ જાણે ફાગણને વધાવવા અધીરી બની હોય એમ ખીલી ઊઠી છે. પ્રકૃતિની સાથે વસંતના વાયરાથી મનડું પણ હરખાય છે. રંગોનો આ તહેવાર લોકોમાં એક નવી ઊર્જા ભરે છે. હોલિકાદહન અને ધુળેટીના પર્વ સંબંધી અનેક રીતરિવાજો સૌરાષ્ટ્રના ગ્રામ્ય જીવનમાં ઝિલાયાં છે, જે આજના આધુનિક યુગમાં પણ જીવંત રહ્યાં છે.

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

હોળી-ધુળેટીમાં પણ નવરાત્રિની યાદ અપાવતા હોય એમ બડ઼ા પંથકમાં મહેર સમાજના સભ્યો પરંપરાત વેશભૂષામાં મણિયારા સહિતના રાસની રમઝટ બોલાવે. દૂર-દેશાવર રહેતા અહીંના લોકો આ દિવસોમાં એમના ગામ અચૂક પાછા આવે.

આહીર ઉતાવળો થયો.. રમવા ગોકુળ આ રાસ, એ.. ગગન ચોકે ચાંદલો ઊગ્યો, અવની પરે અજવાસ. રાધિકા રમણે ચઢી.. રમો વાલા રંગથી હોળી..

સૌરાષ્ટ્રના લોકગાયકોએ આવા દુહા-છંદ અને ગીતોમાં ફાગણ પૂનમની હોળી-ધુળેટીના ઉમંગોનાં ઓવારણાં લઈને લોકોની લાગણીનો પડઘો પાડ્યો છે. સૌરાષ્ટ્રમાં ખાસ તો આહીર, મેર અને માલધારી સમાજમાં હોળી-ધુળેટીના તહેવારને ઊજવવા કેટલાય દિવસોથી આગોતરી તૈયારી કરવામાં આવે છે. પરંપરાગત વેશભૂષા અને રિવાજોને સાચવીને આ પર્વ ઉત્સાહભેર ઊજવવામાં આવે છે.

સૌરાષ્ટ્રમાં અનેક સ્થળે હોલિકાને આ રીતે સજાવવામાં આવે ને ફરતે રંગોળી પણ હોય.

દેશભરમાં વ્રજની હોળી અને એમાં પણ શ્રીકૃષ્ણ સખી રાધાનું જન્મસ્થાન મનાતા બરસાનાની હોળીનો રંગ કંઈક જુદો જ હોય છે. બરસાનાની જેમ સૌરાષ્ટ્રમાં મહેર સમાજનું પ્રભુત્વ છે એ બરડા પંથકમાં આવેલા બખરલા ગામની હોળી-પડવાની ઉજવણી પણ ખૂબ જાણીતી છે. સામાન્ય રીતે હોળીના પછીના દિવસે ધુળેટીના એક દિવસે રંગોનો ઉત્સવ ઊજવવામાં આવે છે, પરંતુ બખરલા ગામમાં હોલિકાદહન બાદ ત્રણ દિવસ સુધી એક ઉત્સવના રૂપમાં પડવો મનાવવામાં આવે છે. માત્ર આ ગામ જ નહીં, આસપાસના બરડા પંથકમાં આશરે દસેક હજાર લોકો મહેર સમાજની પરંપરાગત વેશભૂષામાં યોજાતા મણિયારા અને બહેનોના રાસ જોવા આવે છે. બખરલા ધુળેટીના રૂપે વર્ષનો સૌથી મોટો ઉત્સવ મનાવે છે-રંગથી અને એથીય વિશેષ રાસની રમઝટથી.