પરંપરાગત ખેતીનું સ્થાન લઈ રહી છે નાળિયેરી

બહારથી કડક અને અંદરથી નરમ એવું શ્રીફળ આપતી નાળિયેરી ઓછા જાળવણી ખર્ચે વર્ષો સુધી આવક આપતી હોવાથી હવે દરિયાકિનારા સિવાયના વિસ્તારમાં એની હાઈબ્રિડ પ્રજાતિની મબલક ખેતી થઈ રહી છે. દક્ષિણ ગુજરાતમાં તો કેટલાંક સખી મંડળ સુદ્ધાં આ કલ્પવૃક્ષની ઊપજમાંથી વિવિધ વસ્તુ બનાવી આવક રળી રહ્યાં છે.

- અરવિંદ ગોંડલિયા (વલસાડ-સુરત)

નાળિયેરનું ફળ પોષણ, સ્નિગ્ધ, શીતળ, બળ આપનાર અને મધુર છે...(ચરકસંહિતા)

નાળિયેર પચવામાં ખૂબ ભારે, સ્નિગ્ધ, પિત્ત અને એના સંબંધિત દાહને શાંત કરનાર, સ્વાદમાં મીઠું છે. એ બળ અને માંસની વૃદ્ધિ કરે છે અને પેશાબ વાટે શરીરના વિષનો નિકાલ કરે છે... (સુશ્રુતસંહિતા)

જે ફળના ગુણ ગાતાં આપણા પ્રાચીન ચિકિત્સા ગ્રંથો ધરાતા નથી, જેને કલ્પવૃક્ષ કે સ્વર્ગના વૃક્ષ તરીકે ઓળખ મળી છે એવી નાળિયેરીની ખેતી પ્રત્યે છેલ્લાં કેટલાંક વર્ષથી ગુજરાતના ખેડૂતોનો ઝુકાવ વધી રહ્યો છે. ૧૯૯૪-૯૫માં ગુજરાતમાં ૧૫,૦૦૦ હેક્ટરમાં નાળિયેરીનું વાવેતર હતું, ૨૦૨૪માં એ વધીને ૨૬,૦૦૦ હેક્ટર થયું છે. અરે, પરંપરાગત ખેતી છોડીને પણ ઘણા ખેડૂતો નાળિયેરી ઉગાડી રહ્યા છે. આખું ખેતર નહીં તો ફક્ત શેઢા પર નાળિયેરી રોપનારા પણ અનેક છે.

સૌરાષ્ટ્રમાં સૌથી વધુ નાળિયેર પાકે છે ને હવે દક્ષિણ ગુજરાત પણ આમાં આગળ વધી રહ્યું છે. અત્યારે અહીં ૪૫૦૦ હેક્ટરમાં નાળિયેરી ઊભી છે, જેમાં વલસાડ ૩૩૦૦થી વધુ હેક્ટર સાથે અગ્રસર છે. આ બધાં નાળિયેર અહીંનાં શહેરો, ગામ અને મંદિરો સુધી પહોંચે છે. જો કે એ પર્યાપ્ત નથી જ.

સુરત આયાતી નાળિયેરનું મોટું માર્કેટ છે. દરરોજ પચ્ચીસેક ટ્રક નાળિયેર કેરળ, કર્ણાટક અને સૌરાષ્ટ્રથી આવે છે. ખાણી-પીણીના શોખીન સુરતીઓમાં તંદુરસ્તીની જાગરૂકતાને લીધે નાળિયેરપાણીની ખપત વધી રહી છે. મૉલમાં પૅક્ડ બૉટલમાં પણ નાળિયેરપાણી વેચાય છે. ઠંડાં પીણાં સામે નાળિયેરપાણીનું જોર કોરોના બાદ વધ્યું છે.

નાળિયેરનો પાક તો આપણે ત્યાં વર્ષોથી લેવાઈ રહ્યો છે, પરંતુ હવે ઘણા ખેડૂતો બાયતી ખેતીના ભાગ રૂપે આ કલ્પવૃક્ષ ઉપાડવા તરફ્ વળ્યા છે. હમણાં હમણાં તો લીલાં-સૂકાં નાળિયેરનો વેપાર પણ બહુ વધ્યો છે.