મહાભારત માર્ગદર્શક મહાકાવ્ય

સૂર્ય-ચંદ્ર ચિલ્લાયાઃ આ દેવ નથી. આ અસુર છે. આને ન આપો, પણ ત્યાં સુધીમાં રાહુને અમૃત અપાઈ ચૂક્યું હતું. જો કે અમૃત રાહુના ગળાથી નીચે ઊતરે એ પહેલાં જ ભગવાન વિષ્ણુએ પોતાનું ચક્ર ઝડપથી છોડીને એનું ગળું કાપી નાખ્યું.

- દીપક સોલિયા

અમૃત તો ઉત્તમ હતું, પરંતુ એ મળ્યા પછી દેવો-અસુરો વચ્ચે ફાટી નીકળેલું યુદ્ધ ભયાનક હતું. સમુદ્રમાંથી નીકળેલું અમૃત પહેલાં અસુરોના હાથમાં ગયું. પછી મોહિનીના રૂપમાં આવેલા વિષ્ણુ અસુરોને ભોળવીને એમની પાસેથી અમૃત લઈ ગયા. આ વાતે છેડાયેલા અસુરોએ તત્કાળ યુદ્ધ છેડી દીધું. અમૃત લઈને વિષ્ણુ દેવછાવણીમાં પાછા ફર્યા કે તરત દેવોએ અમૃત પીવાનું શરૂ કર્યું. અમૃત પીવાની ઉતાવળ કોને ન હોય? વળી, અમૃત માટે યુદ્ધે ચડેલા અસુરો સામે લડવા જતાં પહેલાં અમૃત પી લીધેલું સારું એ ગણતરીથી પણ દેવો અમૃત પીવા ઉતાવળા બન્યા.

અમૃતપાન માટેની ભીડ વચ્ચે રાહુ નામનો એક અસુર દેવનું રૂપ ધરીને ઘૂસી ગયો. એની ચાલાકી સૂર્ય અને ચંદ્રએ પકડી પાડી. સૂર્ય-ચંદ્ર ચિલ્લાયાઃ આ દેવ નથી. આ અસુર છે. આને ન આપો.. પણ ત્યાં સુધીમાં રાહુને અમૃત અપાઈ ચૂક્યું હતું. જો કે અમૃત રાહુના ગળાથી નીચે ઊતરે એ પહેલાં જ ચક્રધારી ભગવાન વિષ્ણુએ પોતાનું ચક્ર ઝડપથી છોડીને એનું ગળું કાપી નાખ્યું. અમૃત રાહુના પેટ સુધી ન પહોંચ્યું. રાહુનું મસ્તક અત્યંત મોટું હતું. પર્વતના શિખર જેવું એ મસ્તક ચક્ર દ્વારા કપાઈને ધરતી પર પડ્યું ત્યારે ધરતી ધ્રૂજી ઊઠી.

એ તો એક મસ્તક હતું. બીજી તરફ, દરિયાકાંઠે દેવો-અસુરો વચ્ચે શરૂ થઈ ચૂકેલા યુદ્ધમાં અનેક અસુરોનાં મસ્તકો કપાઈને ધડ્ ધડ્ એવા મોટા અવાજો સાથે જમીન પર પડી રહ્યાં હતાં. શુદ્ધ સોનાનાં આભૂષણોથી લદાયેલાં એ મસ્તકો એક તરફ દરિયાકાંઠાના એ રણમેદાનને સુવર્ણરંગી બનાવી રહ્યાં હતાં ત્યારે બીજી તરફ લોહી એટલું બધું વહી રહ્યું હતું કે દરિયાકાંઠાનું સમગ્ર રણમેદાન લાલ લાલ દેખાઈ રહ્યું હતું. એવામાં સૂર્યનો પ્રકાશ પણ રક્તરંગી બન્યો. યુદ્ધની સાથે સમગ્ર વાતાવરણ વધુ ને વધુ લાલ બનતું ચાલ્યું. તલવારો, તીરો, પ્રાસો (હાથભાલા), તોમરો (લાંબા દાંડાવાળા અણિદાર ભાલા), ગદા, શક્તિ (જાડા માથાવાળા લોહદંડ), પટ્ટિશો (અત્યંત ધારદાર બેધારી તલવારો), પરિઘો (કાંટાળા લોહદંડ), વગેરે હથિયારોથી લડાઈ રહેલા એ યુદ્ધમાં અવાજોનું પ્રમાણ પણ અત્યંત ઊંચું હતું. ચારે તરફ મારો, કાપો, દોડો, પાડી દો, છોડતા નહીં.. એવા શબ્દો એટલા ઊંચા સાદે બોલાઈ રહ્યા હતા કે એ સામૂહિક હાહાકાર આભમાં અત્યંત ઊંચે પણ સાંભળી શકાતો હતો.