પૂર્ણિમાદેવીઃ પંખીનું અસ્તિત્વ બચાવવા જીવન સમર્પિત

એક દિવસ મને અચાનક ફોન આવ્યો, ‘તમે જલ્દી અહીં આવી જાઓ. એક મોટું વૃક્ષ કાપવામાં આવી રહ્યું છે અને હર્ગિલાનાં બધા માળાઓ અને બચ્ચાંઓ ખતમ થઈ ગયા છે.’ મેં ત્યાં પહોંચીને જોયું કે કેટલાંય બચ્ચાંઓ અધમૂઆ થઈ ચૂક્યાં હતાં અને કેટલાંકે દમ તોડી દીધો હતો. જેમણે આ વૃક્ષ કાપ્યું તેમની સાથે વાત કરવા હું ગઈ તો તેમણે ઉદ્ધતાઈથી જવાબ આપ્યો કે, આ અમારા ઘરનું વૃક્ષ છે. અમે કાપીએ કે રાખીએ તમારે શું મતલબ? આસપાસના લોકો મારી મજાક ઉડાવવા લાગ્યા. મેં જ્યારે તેમને કહ્યું કે હું આના પર અભ્યાસ કરી રહી છું તો તેમણે કહ્યું કે આ પંખી તો બધે ગંદકી ફેલાવે છે અને તમારે તેને બચાવવું છે?

- લતિકા સુમન

ભૂમિ એટલે કે પૃથ્વી, ધરતી જેને કોઈની આપણે માતા તરીકે ઓળખીએ છીએ. આ માતાના સંપૂર્ણ શરીર સાથે જોડાયેલી ઊર્જાને સ્ત્રીના રૂપમાં જોવામાં આવે છે. મા પોતાના દરેક બાળકને પ્રેમ કરે છે, સાથે વહાલાં-દવલાં જેવો વ્યવહાર રાખતી નથી. મા પોતાના બાળકની ભાવનાઓને સમજી શકે છે, કારણ કે તેનું હૃદય તેના બાળક સાથે જોડાયેલું હોય છે. પછી એ કોઈ પણ જીવ હોય, કીડા-મકોડા, સાપ, વાઘ, સિંહ, હરણ, પંખીઓ - બધાં માટે મા એ મા જ હોય છે. આવી જ રીતે ધરતી માતા પણ પૃથ્વી પરના પોતાના દરેક બાળક સાથે જોડાયેલી છે. પોતાનાં બાળકોમાં જો કોઈ અશક્ત હોય, દિવ્યાંગ હોય તો સમાજ ભલે તેને તરછોડે પણ મા તેનું વધુમાં વધુ ધ્યાન રાખે છે. આપણે જોઈએ તો ડૉક્ટર પૂર્ણિમાદેવી બર્મનની પરિસ્થિતિ પણ આવી જ છે.

પૂર્ણિમાદેવી જ્યારે બે જોડિયાં દીકરીઓની માતા બન્યાં ત્યારે એ પીએચડી કરી રહ્યાં હતાં. તેઓ એક મોટા સારસ હર્ગિલા –જેને અંગ્રેજીમાં Greater Adjutant કહેવાય છે તેના પર સંશોધન કરીને પોતાની ડિગ્રી મેળવવા માગતાં હતાં. સૌની જેમ એમણે પણ જીવનમાં પોતાના માટે અનેક પ્લાન બનાવ્યાં હતાં, ભવિષ્યમાં તેમને પણ કંઈક મોટું કાર્ય કરીને બતાવવું હતું. જે પંખી ઉપર તેઓ અભ્યાસ કરી રહ્યાં હતાં તેને જ થઈ રહેલા અન્યાયને જોઈને તે પંખીઓ સુધી તેમનું હૃદય ખેંચાવા લાગ્યું હતું. તેમને એવું લાગતું હતું કે આ પંખીઓની ઉપેક્ષા કરવામાં આવી રહી છે. દુનિયા માટે આ પંખીઓની કિંમત શૂન્ય છે.

લોકોની એ ધારણા છે કે સારસ કુળનું આ પંખી કે જેને બિહારમાં ગરુડ મહારાજ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે એ નકારાત્મક અને ગંદું છે. એટલે લોકો તેનાથી દૂર ભાગે છે. જે જોવું નથી ગમતું તેનાથી દૂર ભાગવું એ માણસનો સ્વભાવ છે. પૂર્ણિમાદેવી એક એવું ઉદાહરણ છે જેમણે આ સ્વભાવને છોડ્યો. પંખીને આ તેમણે બચાવવાનું નક્કી કર્યું અને આગળ ડગ માંડ્યા. જે પંખીથી લોકો દૂર ભાગતા હતા તે પંખીને બચાવવા માટે જ તેમણે કરેલા સ્નેહભર્યા વર્તનને કારણે તેમને ચેમ્પિયન્સ ઓફ ધી અર્થ- ૨૦૨૨ના ઍવૉર્ડથી સન્માનિત કરવામાં આવ્યાં. પૂર્ણિમાદેવીની આ ગૌરવશાળી સફરને સમજવા માટે ‘અભિયાને’ તેમનો આસામમાં સંપર્ક કર્યો. વ્યસ્તતા વચ્ચેથી સમય કાઢીને પૂર્ણિમાદેવીએ પોતાના બાળપણથી લઈને આજ સુધીના જીવન વિશે ‘અભિયાન’ સાથે વાત કરી.