സംസ്ഥാനങ്ങളും കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശങ്ങളുംആന്ധ്ര മുതൽ ലഡാക്ക് വരെ

സ്വാതന്ത്ര്യം ലഭിക്കുമ്പോൾ ഇന്ത്യ വിവിധ നാട്ടുരാജ്യങ്ങളായി വിഭജിക്കപ്പെട്ടു കിടക്കുകയായിരുന്നു. 1953-ൽ വലിയ പ്രക്ഷോഭത്തിന് ശേഷമാണ് ആന്ധ്ര സംസ്ഥാനം രൂപവത്കരിച്ചത്. 1956-ൽ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിൽ കേരളമടക്കം വിവിധ സംസ്ഥാനങ്ങൾ നിലവിൽ വന്നു. 2019-ൽ ജമ്മു കശ്മീർ സംസ്ഥാനത്തെ വിഭജിച്ച് രണ്ട് കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളാക്കി മാറ്റി

- സുധ മുല്ലപ്പള്ളി

സ്വാതന്ത്ര്യത്തിന്  ഇന്ത്യയിൽ മുൻപ് ബ്രിട്ടീഷുകാർ നേരിട്ട് ഭരണം നടത്തിയിരുന്ന പ്രദേശങ്ങൾക്ക് പുറമേ ബ്രിട്ടീഷ് നിയന്ത്രണത്തിലുള്ള അറുനൂറോളം നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും ഉണ്ടായിരുന്നു. നാട്ടുരാജ്യങ്ങൾക്ക് ഇന്ത്യയിലോ പാകിസ്താനിലോ ചേരാനോ സ്വതന്ത്രമായി നിൽക്കാനോ ഉള്ള അധികാരം നൽകിയ ശേഷമാണ് ബ്രിട്ടൻ ഇന്ത്യ വിട്ടത്. അതിനാൽ സ്വാതന്ത്ര്യാനന്തര ഇന്ത്യ നേരിടേണ്ടിവന്ന ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നമായിരുന്നു നാട്ടുരാജ്യങ്ങളുടെ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിലേക്കുള്ള സംയോജനം. ഇത് ശ്രമകരമായ ഒരു ദൗത്യമായിരുന്നു.

കേന്ദ്ര മന്ത്രി സഭയിലെ സംസ്ഥാനങ്ങളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട വകുപ്പിന്റെ ചുമതല സർദാർ വല്ലഭ്ഭായി പട്ടേലിന് ആയിരുന്നു. സ്റ്റേറ്റ് ഡിപ്പാർട്ട്മെന്റിന്റെ സെക്രട്ടറിയായി മലയാളിയായ വി.പി. മേനോനെ അദ്ദേഹം നിയമിച്ചു. നാട്ടുരാജ്യങ്ങളെ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ ലയിപ്പിക്കുന്നതിന് പട്ടേലും വി.പി. മേനോനും ചേർന്ന് ഒരു ലയന കരാർ (Instrument of Accession) തയ്യാറാക്കി. അതനുസരിച്ച് പ്രതിരോധം, വിദേശകാര്യം, വാർത്താവിനിമയം എന്നിവയുടെ നിയന്ത്രണം നാട്ടുരാജ്യങ്ങൾ കേന്ദ്രസർക്കാരിന് കൈമാറേണ്ടിയിരുന്നു. ജനകീയ പ്രതിഷേധങ്ങളും ഇന്ത്യാ ഗവൺമെന്റിന്റെ പ്രായോഗിക സമീപനങ്ങളും മൂലം ഭൂരിഭാഗം നാട്ടുരാജ്യങ്ങളും ലയന കരാറിൽ ഒപ്പുവെച്ച് ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ ചേർന്നു. എന്നാൽ ഹൈദരാബാദ്, കശ്മീർ, ജുനഗഡ് എന്നീ നാട്ടുരാജ്യങ്ങൾ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ ചേരാൻ വിസമ്മതിച്ചു. പിന്നീട് അനുരഞ്ജനത്തിലൂടെയും സൈനിക നടപടിയിലൂടെയും ഇവയെ ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ കൂട്ടിച്ചേർത്തു.

സ്വാതന്ത്ര്യ പ്രാപ്തിക്കു ശേഷവും ഫ്രാൻസ്, പോർച്ചുഗൽ എന്നീ യൂറോപ്യൻ രാജ്യങ്ങൾക്ക് ഇന്ത്യയിൽ അധീന പ്രദേശങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു. ഇവിടങ്ങളിൽ ശക്തമായ ജനകീയ പ്രക്ഷോഭങ്ങൾ ഉണ്ടായി. ഇതോടെ ഫ്രാൻസ് തങ്ങളുടെ അധീന പ്രദേശങ്ങൾ തിരിച്ചുനൽകി. സൈനിക നടപടിയിലൂടെ പോർച്ചുഗലിന്റെ അധീനതയിൽ ഉണ്ടായിരുന്ന പ്രദേശങ്ങളും ഇന്ത്യൻ യൂണിയനിൽ ലയിപ്പിച്ചു. ഇവിടങ്ങളിലെ ജനങ്ങൾ അഭിമുഖീകരിച്ച ഒരു പ്രധാന പ്രശ്നം ഭാഷയുമായി ബന്ധപ്പെട്ടതായിരുന്നു. ഒരു നാട്ടുരാജ്യത്തുതന്നെ വ്യത്യസ്ത ഭാഷകൾ സംസാരിക്കുന്നവർ ഉണ്ടായിരുന്നു. അതിനാൽ ഭാഷാടിസ്ഥാനത്തിൽ സംസ്ഥാനങ്ങൾ രൂപവത്കരിക്കണമെന്ന് ആവശ്യം ഇന്ത്യയുടെ വിവിധ ഭാഗങ്ങളിൽ ഉയർന്നുവന്നു.

ഭാഷാ സംസ്ഥാനങ്ങൾ