શિષ્ટાચાર તો સંસ્કારથી જ આવે છે

બેન્ક કેશિયર, મે આઇ હેલ્પ યુની ડેસ્ક પર બેઠેલી વ્યક્તિ અને પટાવાળો પણ તમારી સાથે સભ્યતાથી વર્તતા નથી. ગ્રાહક ભગવાન કહેવાય છે, પરંતુ સરકારી બેન્કો અને પ્રતિષ્ઠાનોમાં તેના માટે પણ અસભ્યતાવાળી ભાષાનો ઉપયોગ થતો હોય છે. સિનિયર સિટીઝનને પણ તું-તારી કરવામાં આવે છે.

સરકારી તંત્રમાં શબ્દોની ગરિમાનો ખ્યાલ ન રાખવાની એક બહુ જ સામંતવાદી પરંપરા છે. તમે એક નાનકડા કામ માટે કોઇ પણ સરકારી કાર્યાલયમાં ચાલ્યા જાવ. તમને તાત્કાલિક તેનો અનુભવ થઇ જશે. અધિકારીની વાત તો છોડો, પટાવાળો પણ તમારી સાથે શિષ્ટાચારથી નહીં વર્તે.

અધિકારીઓ તો જાણે તું-તારીને પોતાનો અધિકાર જ સમજે છે. ૧૮૬૩માં તત્કાલિન અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ અબ્રાહમ લિંકને લોકતંત્રને લોકો માટે, લોકો દ્વારા, લોકોની સ૨કા૨નાં રૂપમાં વર્ણિત કર્યું હતું. તે સમયે અમેરિકામાં ગૃહયુદ્ધ ચાલી રહ્યું હતું અને લિંકનના આ સંબોધનને યુદ્ધમાં શહીદોની શહાદતની માટે જાણવામાં આવે છે, પરંતુ ભારતમાં સ્થિતિ એ છે કે સરકારી તંત્રમાં આમ આદમી અને જનતાને જ સૌથી ઓછું સન્માન આપવામાં આવે છે. ખાસ કરીને ફોર ધ પીપલ વાળી વાત તો લગભગ ખતમ જ થઇ ગઇ છે.