આખી દુનિયાને ઈન્ટરનેટના તાલે નચાવતા ઑપ્ટિકલ ફાઈબર કેબલની આંટીઘૂંટી

દરિયાના પેટાળમાં બિછાવવામાં આવતા કૅબલ દ્વારા અત્યારે આપણો ઘણોખરો ડેટા-વ્યવહાર ચાલે છે. હમણાં રાતા સમુદ્રમાંથી પસાર થતા આવા ત્રણ-ચાર કૅબલને નુકસાન પહોંચ્યું ત્યારે આપણને એનું મૂલ્ય સમજાયું.

- નિતુલ ગજ્જર

ઈઝરાયલ અને પેલેસ્ટિની જૂથ હમસ વચ્ચે યુદ્ધ શરૂ થયું છે ત્યારથી મધ્ય પૂર્વ (મિડલ ઈસ્ટ) તરીકે ઓળખાતા વિસ્તારમાં કેટલાંક આતંકવાદી સંગઠનોએ ત્રાસ વર્તાવ્યો છે. એમાંથી એકે અગાઉ એક અમેરિકન શિપિંગ કંપનીના જહાજ પર હુમલો કર્યો હતો અને હમણાં એ જ સંગઠને રાતા સમુદ્રમાંથી પસાર થતા ત્રણ-ચાર ફાઈબર ઑપ્ટિક કૅબલ કાપી નાખ્યા હોવાના વાવડ સામે આવ્યા છે. હૌથી નામના આ આતંકવાદી સંગઠને તો આ કૃત્યની જવાબદારીનો ઈનકાર કર્યો છે, પરંતુ રાતા સમુદ્રના તળિયે ગોઠવાયેલા ફાઈબર ઑપ્ટિક કૅબલ કપાયા છે એ અસલમાં ચિંતાનો મૂળ વિષય છે.

રાતા સમુદ્રના ક્ષતિગ્રસ્ત કૅબલ માત્ર મધ્ય પૂર્વને જ નહીં, પરંતુ આફ્રિકન, એશિયન અને યુરોપિયન ખંડના વિશાળ વિસ્તાર અને ત્યાં વસતા લોકોને એકબીજા સાથે જોડે છે. તાજેતરના વિક્ષેપની અસર મોટા ભાગે એમાંથી ઘણા દેશ પર ઓછે-વધતે અંશે પડશે. રાતો સમુદ્ર એટલે કે રેડ સી વર્ષોથી એશિયા અને યુરોપનાં રાષ્ટ્રો વચ્ચે મહત્ત્વનો ટ્રેડ રૂટ રહ્યો છે અને એ જ રીતે કૅબલ બિઝનેસની દૃષ્ટિએ પણ એ મહત્ત્વનો છે. આ દરિયાના પટ પર બે-ત્રણ ખંડોને જોડતા કુલ ૧૪ કૅબલ બિછાવવામાં આવ્યા છે. દરિયામાં બિછાવેલા કૅબલમાંથી કોઈ પણ કૅબલ તૂટે ત્યારે એનું સમારકામ બહુ મુશ્કેલ હોય છે અને એમાંય રાતા સમુદ્ર જેવા સંઘર્ષથી ભરપૂર વિસ્તારમાં તો એ મોટી માથાકૂટનું કામ છે. એનું એક કારણ એ છે કે આ એ કૅબલ જે દેશને સાંકળતા હોય એ તમામની પરવાનગી લેવી પડે. રેડ સીમાં તૂટેલા કૅબલનું સમારકામ મહિનાઓ લેશે અને એ ખૂબ ખર્ચાળ પણ હશે એવું અનુમાન છે. જે ત્રણ-ચાર કૅબલને નુકસાન પહોંચ્યું છે એને કારણે અત્યારે આ રૂટના પચ્ચીસ ટકા ડેટા ટ્રાફિકને અસર પહોંચી હોવાનો અંદાજ છે. કૅબલ ઑપરેટરો દ્વારા ટ્રાફિકના રૂટને બીજા કૅબલ થકી પુનઃ સ્થાપિત કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવી રહ્યો છે.

હૌથી સંગઠને સંભવતઃ જે ત્રણ કૅબલને નુકસાન કર્યું છે એ વિશ્વવ્યાપી અન્ડર-સી નેટવર્કનો ભાગ છે, જે આપણા બધા માટે વીજળીક ગતિએ ડેટા પહોંચાડે છે. આપણી નાણાકીય, શૈક્ષણિક અને સરકારી સંસ્થાઓ આ નેટવર્ક વિના કામ કરી શકે એમ નથી. દૂરસંચાર વ્યવસ્થા, લશ્કર, ઉદ્યોગો અને સરેરાશ વ્યક્તિઓ માટે પણ એ જ લાગુ પડે છે.