હોલિયા મેં ઊડે રે ગુલાલ..

આ ફાગણની રંગભર વેળા તો પ્રકૃતિએ આપેલો ગુલદસ્તો છે. પુષ્પ-પુષ્પ પર ફોરમતું ગીત છે. પલાશ પર ઊગેલા કેસરિયાળાં ઝૂમખાં પરથી નર્યો ઉલ્લાસ નીતરે છે

- પ્રિયંકા જોષી

મથુરા, વૃંદાવન અને બરસાનાની હોળીમાં વિશ્વભરમાંથી સહેલાણીઓ ઊમટે છે. વૃંદાવનમાં હોળી રમવાની શરૂઆત ફૂલોની હોળીથી થાય છે. એકાદશીના દિવસે બાંકેબિહારી મંદિરના પૂજારીઓ ભક્તો પર પુષ્પવર્ષા કરે ત્યારે રંગેબેરંગી ઉલ્લાસ છવાય છે

પાનખર સમૂળગી ખરી પડે છે, ત્યારે ડાળીએ ડાળીએ ફાગણના ઝૂલા મંડાય છે. આ ફાગણની રંગભર વેળા તો પ્રકૃતિએ આપેલો ગુલદસ્તો છે. પુષ્પ-પુષ્પ પર ફોરમતું ગીત છે. પલાશ પર ઊગેલા કેસરિયાળાં ઝૂમખાં પરથી નર્યો ઉલ્લાસ નીતરે છે. પ્રકૃતિ પણ પોતાના તમામ રંગો થકી ઊઘડે ત્યારે માણસનું મન ક્યાંથી ઝાલ્યું રહે! આપણા તહેવારો અંતરમાં ઊમટતાં ઉમંગની અભિવ્યક્તિને મનગમતી રાહ આપે છે. હોળીનો તહેવાર પ્રકૃતિની આ રંગીનિયતનો માણસના હૃદયમાં ઊઠતો પડઘો છે.

મણિપુરમાં રંગપર્વ ‘યોસાંગ’

આપણી સંસ્કૃતિ કેટકેટલી કથાઓ, રીતરસમો અને ભાવનાઓથી સમૃદ્ધ છે. ભક્ત પ્રહલાદની વાર્તા આપણે સૌ બાળપણથી સાંભળતા આવ્યા છીએ. કેવી રીતે હોલિકા પ્રહલાદને પોતાના ખોળામાં લઈને અગ્નિ વચ્ચે જઈ બેઠી. કઈ રીતે ભગવાન વિષ્ણુએ નરસિંહ અવતાર લઈને ભક્તની રક્ષા કરી અને અસુરોનો નાશ કર્યો. હોળીના તહેવાર સાથે આ પૌરાણિક કથા જોડાયેલી છે. જીવનની વાસ્તવિકતાઓ સામે લડવામાં હાંફી જતાં લોકોમાં આ કથાઓ મનોરંજનની સાથે સકારાત્મક ઊર્જા ભરે છે. અનિષ્ટ પર ધર્મનો વિજય દરેક વ્યક્તિના મનમાં નવી આશાઓ જન્માવે છે. નવી મોસમની શુભ શરૂઆતે માણસમાં મનમાં પડેલી નકારાત્મકતાનું દહન થાય છે અને ઉમંગના નવા રંગો ઊઘડે છે.

નાનામાં નાના ગામથી માંડીને શહેરો સુધી કોઈ તહેવાર પૂરેપૂરા જોશમાં ઊજવાતો હોય તો તે હોળી છે. લોકો સઘળી ચિંતા અને ઉપાધિઓને વિસારે પાડીને, મન મૂકીને ઝૂમી લે છે. પ્રકૃતિના સૌ તત્ત્વોને જાણે યૌવનનો પારસ સ્પર્શ થયો હોય એવું લાગે છે. જુદાજુદા પ્રાંતોમાં તેની ઉજવણી પણ નોખી-નોખી છે.

ટાગોરના તપોવન શાંતિનિકેતનમાં વસંત ઉત્સવ