ઇતિહાસમાં પહેલાં કદી ન થયો હોય એટલો અને એવો વાણીનો ઉપયોગ કે દુરુપયોગ આ સદીએ જોયો છે. સામાન્ય માણસ પણ વિશ્વના કોઈ પણ વિવાદ કે વિષય પર, ઇન્ટરનેટના સેંકડો અખાડાઓમાંથી કોઈ એકમાં ઝંપલાવી પોતાની વાત મૂકી શકે છે. વિશાળ જનસમુદાય પોતાનો ઑપિનિયન નક્કી કરવા વિધવિધ પ્લૅટફૉર્મ્સ પરના અવાજ કે ઘોંઘાટને સાંભળે છે, એમાં પોતાનો સૂર પણ ઉમેરે છે. એક નહીં, અનેક મોરચે જાતભાતની નૅટિવની વૉર ઓનગોઇંગ છે. ભારતીય ઉપખંડમાં શાસ્ત્રાર્થની પરંપરા છે. આદિ શંકરાચાર્ય અને પંડિત મંડન મિશ્રાની ડિબેટનો કિસ્સો ઘણો પોપ્યુલર. સૉક્રેટિસ શિષ્યોને સવાલો પૂછીને જ્ઞાનનું પ્રેરણ કરાવવાની પદ્ધતિ વાપરતા, પરંતુ ડિસ્કૉર્સ યાને વાર્તાલાપની આવી પદ્ધતિઓનું વિવિધ ઇ-ઠેકાણાંઓ પર મૉડર્ન સ્વરૂપ રીતસરના વાયુદ્ધમાં પરિણમે છે. દરેકને દરેક સમયે, દરેક મુદ્દા પર સાચા ઠરવું છે, પ્રતિપક્ષ પર હાવી થવું છે. વાયુદ્ધ મૉડર્ન છે તો એમાં અજમાયેશ પામતાં વૅપન્સ પણ નવાં હોવાનાં.
૧૯૩૮માં પ્રેટ્રિક હેમિલ્ટનનું એક નાટક ભજવાયેલું, ‘ગૅસલાઇટ’. એમાં પતિ માનસિક ત્રાસ આપી, અવહેલના કરી પત્નીના મનમાં એવું ઠસાવવા મથે છે કે એ દિમાગી સંતુલન ખોઈ રહી છે. પતિની ચાલાકીથી પત્ની ગૅસથી સળગતી લાઇટ મંદ થતી જુએ, જે વહેમ હોવાનું એના મનમાં દૃઢ કરાવી, એ પાગલ થઈ રહી હોવાનો તેને વિશ્વાસ અપાવવાનું કાવતરું છે. નાટક પરથી ૧૯૪૦માં બ્રિટિશ, ૧૯૪૪માં અમેરિકન ફિલ્મ બની. ૨૦૨૩ની સારા અલી ખાન અભિનીત ‘ગૅસલાઇટ’ પણ સમાન કૉન્સેપ્ટને આધાર બનાવે છે. આટલા દાયકાઓમાં ઘણું વીસરાઈ જતું હોય છે, કિન્તુ ગૅસલાઇટ શીર્ષક એકવીસમી સદીમાં અધિક ચર્ચાવા લાગ્યું. કોઈ વ્યક્તિને માનસિક રીતે ભરમાવવાની યુક્તિ માટેના ક્રિયાપદ કે કૃદન્ત નામ તરીકે ગૅસલાઇટિંગ યાને ગૅસલાઇટ કરવું, એ સંવાદો અને શબ્દકોશોમાં સ્થાન પામ્યું. ‘ગૅસલાઇટિંગ’૨૦૨૨માં મેરિયમ-વેબસ્ટર ડિક્શનરીનો વર્ડ ઑફ ધી યર ડિક્લેર થયો.
この記事は ABHIYAAN の Abhiyaan Magazine 17/08/2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です ? サインイン
この記事は ABHIYAAN の Abhiyaan Magazine 17/08/2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です? サインイン
રાજકાજ
મણિપુરમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસનનો વિકલ્પ શા માટે વિચારાતો નથી?
રાજકાજ
કૈલાશ ગહેલોતના આપમાંથી રાજીનામાનું અસલી કારણ શું છે?
મનપાંચમના મેળામાં મળેલા જીવ, આપણા જીવનની સાચી મૂડી કઈ?
આ મનપાંચમના મેળામાં સૌ જાત લઈને આવ્યા છે, કોઈ આવ્યા છે સપનું લઈને, કોઈ રાત લઈને આવ્યા છે.
જગતની ગત ન્યારી
પિરામિડના અડીખમ ઊભા રહેવા પાછળનું કારણ શું છે?
વિઝા વિમર્શ,
કચરાનો ડબ્બો
બિજ-થિંગ
રંગ-રેખાને વાચા આપતાં એટ્રેક્ટ આર્ટિસ્ટ - સિદ્ધાર્થ પટેલ
ફેમિલી ઝોન ફેશન
ફેશનની સાથે ફેબ્રિકનું પણ રાખો ધ્યાન
અંધશ્રદ્ધા સામે વર્ષોથી ચાલતી નાનકડી લડાઈ
અંજારનાં શિક્ષિકા ૩૫ વર્ષથી કાળીચૌદસે કિશોરવયના વિદ્યાર્થીઓ સાથે ‘મેલી' મનાતી જગ્યાઓ, સ્મશાનોમાં જઈને અંધશ્રદ્ધા દૂર કરવાનો પ્રયોગ કરે છે.
કચ્છનાં રખાલો રખડતાં પશુઓનું ઘર બની શકે
કચ્છમાં રખડતાં પશુઓની સમસ્યાએ માઝા મુકી છે. આખલા, વસૂકી ગયેલી ગાયો કે દૂધ દોહીને નધણિયાતી છોડી દેવાતી ગાયોના કારણે અવારનવાર અકસ્માતો સર્જાય છે, માનવમૃત્યુ પણ થાય છે. રખડતાં પશુઓના માલિકો સામે કડક પગલાં લઈ શકાતાં નથી, ત્યારે આવાં પશુઓને સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન આપવાથી ગામડાં અને શહેરોની સમસ્યાનું મહદ્અંશે નિરાકરણ આવી શકે તેમ છે. કચ્છ રાજના સમયમાં જંગલનો અમુક વિસ્તાર પશુઓના ચરિયાણ માટે અનામત રખાયો હતો. રખાલો તરીકે ઓળખાતા આ વિસ્તારો આજે વન વિભાગ હસ્તક છે. રખાલોમાં રખડતાં પશુઓને આશ્રય આપવાની માંગ ઊઠી રહી છે.
વિશ્વખ્યાત ગ્રિફિફ્થ ઑબ્ઝર્વેટરી ખગોળશાસ્ત્રની માહિતી જ્યાં ઠસોઠસ ભરેલી છે
બ્રહ્માંડના અનેક તારાઓ દેખાડવાનું કામ આ ઑબ્ઝર્વેટરી ૯૦ વર્ષથી કરે છે. ગ્રિફિથ પ્લેનેટોરિયમમાં ઍસ્ટ્રોનોમી શૉ એન્કર વાર્તા સ્વરૂપે રજૂ કરે છે.