કોંગ્રેસના અધ્યક્ષપદ સાથે જોડાયેલો છે સૌરાષ્ટ્રનો નાતો

દેશના સર્વપ્રથમ રાજકીય સંગઠન એવા કોંગ્રેસને અઢી દાયકા પછી એક ‘બિન-ગાંધી’ પ્રમુખ મળવાના છે ત્યારે યાદ કરીએ આ હોદ્દે બિરાજનારા છેલ્લા ગુજરાતી ઉછરંગરાય ઢેબરને!

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ)

ઉછરંગરાય ઢેબર કોંગ્રેસના પ્રમુખ બન્યા ત્યારે રાજકોટમાં હજારો લોકોના મહેરામણ વચ્ચે એમનું સ્વાગત કરવામાં આવ્યું હતું.

દિવસો અને આમ તો મહિનાઓથી જેનાં ગાજાંવાજાં વાગી રહ્યાં છે એ કોંગ્રેસપ્રમુખની ચૂંટણીની તારીખ આખરે નજીક આવી છે. બધું સમુંસૂતરું પાર પડશે તો આશરે પચ્ચીસ વર્ષ બાદ કોંગ્રેસને ગાંધીપરિવાર બહારની વ્યક્તિ પ્રમુખ તરીકે મળશે, એ પણ મતદાન દ્વારા. હા, આવતા સપ્તાહે કોંગ્રેસના અલગ અલગ સ્તરના ૯૦૦૦ જેટલા પ્રતિનિધિ નવા પક્ષપ્રમુખ ચૂંટશે.

પચ્ચીસ વર્ષ બાદ કોંગ્રેસનું રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષપદ બિન-ગાંધીપરિવારના કોઈ આગેવાનને મળી રહ્યું છે. છેલ્લે વર્ષ ૧૯૯૮માં સીતારામ કેસરી કોંગ્રેસના અધ્યક્ષ હતા. એમની રીતસર હકાલપટ્ટી કરી સોનિયા ગાંધીને પક્ષપ્રમુખ બનાવવામાં આવ્યાં હતાં તો ગયા દાયકાની મધ્યમાં રાહુલ ગાંધી એમના સ્થાને આવ્યા. ૨૦૧૯ની લોકસભા ચૂંટણીમાં કોંગ્રેસના અતિ ખરાબ દેખાવ બાદ રાહુલે અધ્યક્ષપદ છોડ્યું એ પછી ફરી સોનિયા હંગામી ધોરણે આ હોદ્દો સંભાળી રહ્યાં છે.

અત્યારે ચાલી રહેલી કોંગ્રેસપ્રમુખની ચૂંટણીપ્રક્રિયામાં ગુજરાતના કોઈ નેતા ભલે ચર્ચામાં ન હોય, પરંતુ આજની પેઢી ભાગ્યે જ જાણતી હશે કે સૌરાષ્ટ્ર સરકારના મુખ્ય પ્રધાન રહી ચૂકેલા ઉછરંગરાય (યુ.એન.) ઢેબર વર્ષ ૧૯૫૫થી ૧૯૫૯ સુધી કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય પ્રમુખ રહ્યા હતા. આમ કોંગ્રેસપ્રમુખના ઈતિહાસ સાથે સૌરાષ્ટ્રનું નામ ગૌરવ સાથે જોડાયેલું છે. ઉછરંગરાય ઢેબર ત્રણ ટર્મ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ રહ્યા અને એ પછી એમણે ઈન્દિરા ગાંધીને સુકાન સોંપ્યું હતું. ગુજરાતના એ છેલ્લા નેતા હતા, જેમણે દેશના સૌથી જૂના રાજકીય સંગઠનના પ્રમુખ તરીકે જવાબદારી નિભાવી હતી. આવો જાણીએ, આ વિરલ વ્યક્તિત્વના જીવન વિશે..

ઉછરંગરાય ઢેબર. ૧૯૪૮માં પહેલી સૌરાષ્ટ્ર સરકાર રચાઈ ત્યારે પ્રથમ મુખ્ય પ્રધાનપદે આરૂઢ થયેલા આગેવાન એટલે ઉછરંગરાય ઢેબર. સૌરાષ્ટ્રમાં બધા એમને ઢેબરભાઈ તરીકે જ ઓળખે. રાષ્ટ્રીય સ્તરે એ ભલે બહુ જાણીતા નહોતા, પરંતુ ઢેબરભાઈએ એ સમયે લોકાભિમુખ વહીવટ આપીને સૌરાષ્ટ્રમાં ભારે લોકચાહના મેળવી હતી અને પક્ષના રાષ્ટ્રીય નેતાઓનો વિશ્વાસ સંપાદન કર્યો હતો.