અમારુંય એક આકાશ હતું!
Chitralekha Gujarati|January 22, 2024
સંક્રાંતે કનકવા ચડાવવાનો મહિમા દેશભરમાં છે. અમદાવાદી, ખંભાતી પતંગની જેમ સુરતના રાંદેરી પતંગનો એક ગગનચુંબી ભૂતકાળ હતો, પરંતુ વર્તમાન ઝોલાં ખાતો ખાતો એ પોતાનું અસ્તિત્વ ટકાવવાના પ્રયાસ કરી રહ્યો છે.
અરવિંદ ગોંડલિયા
અમારુંય એક આકાશ હતું!

પતંગ કેવો પણ હોય અને કેવી પણ... અર્થાત્ પુલ્ટિંગ પણ ખરો ને સ્ત્રીલિંગ પણ. નાજુક-નમણી પતંગ ને પળે પળે ગુલાંટ મારતો અળવતીરો પતંગ. ૧૯૩૮માં પ્રકાશિત હીરાલાલ મહેતાના પુસ્તકમાં ઉત્તરાયણ અને પતંગ અંગે રોચક માહિતી છે, જેમ કે ગુજરાતમાં પતંગ ચગાવવાનો શોખ સુરત જેવો બીજા કોઈને નથી. કિશોરવયની કુમારિકા ઓ અને વૃદ્ધો તો પતંગ પાછળ વીસથી પચ્ચીસ રૂપિયા (૧૯૩૦ના દાયકામાં) જેટલો ખર્ચ કરે છે.નોકરી કરતા હોય એ ઉત્તરાયણ ના બે-ત્રણ દિવસ પહેલાં અને બે-ત્રણ દિવસ પછી રજા મેળવે છે, નોકરી એ જતા નથી. સુરતમાં પતંગને કનકવો ઉપરાંત ઢેચી, લેપડી, ફુટી કે ફુગ્ગી પણ કહેવામાં આવે. 

ગુજરાતમાં પતંગ બનાવવાનો ઈતિહાસ લગભગ દોઢસો વર્ષ જૂનો છે. એ સમયે ગુજરાતમાં ઘણું કરીને સુરત અને એમાંય રાંદેરમાં જ પતંગ બનતા. એક સમયે ૪૦થી વધુ પરિવારો પતંગ બનાવવાના વ્યવસાય માં હતા. આજે આ વિસ્તારમાં પાંચ-છ પરિવારો પતંગ બનાવે છે. નવી પેઢીને હવે આ કામમાં રસ રહ્યો નથી એટલે આવનારા સમયમાં હાથ બનાવટના પતંગનો હુન્નર સુરતમાં કદાચ ભૂતકાળ બની જાય.

રાંદેરમાં અત્યારે ફકીરવાડ અને નાના બજારમાં પતંગ બનાવતા છ જેટલા મુસ્લિમ પરિવાર વર્ષના આઠ-નવ મહિના પતંગ બનાવે છે તો પાંચેક પરિવારો સીઝન પૂરતા પતંગ બનાવે છે. આ વ્યવસાયમાં મહિલાઓ વધુ છે. ચાર-ચાર પેઢીથી ચાલતો આ વ્યવસાય હવે ગોથાં ખાઈ રહ્યો છે એમ કહીએ તો ખોટું નહીં ગણાય.

この記事は Chitralekha Gujarati の January 22, 2024 版に掲載されています。

7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。

この記事は Chitralekha Gujarati の January 22, 2024 版に掲載されています。

7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。

CHITRALEKHA GUJARATIのその他の記事すべて表示
ભાંગી મારી જન્મોજનમની ખામી
Chitralekha Gujarati

ભાંગી મારી જન્મોજનમની ખામી

ખૂબી વધારે છે કે ખામી એ ગણતરી ક્યાં કરી? જેવો હતો એવો મેં એને દિલથી અપનાવ્યો હતો.

time-read
2 分  |
February 17, 2025
જસ્ટ, એક મિનિટ...
Chitralekha Gujarati

જસ્ટ, એક મિનિટ...

કઈ તરફનો ઝુકાવ રાખવો એ જે-તે માણસના હાથની વાત છે.

time-read
1 min  |
February 17, 2025
સફળતાની ઠોકર વાગે ત્યારે!
Chitralekha Gujarati

સફળતાની ઠોકર વાગે ત્યારે!

તમે પહેલી વાર કાર ચલાવી હશે ત્યારે તમને યાદ હશે કે તમે અત્યંત સાવચેતીપૂર્વક ડ્રાઈવિંગ કર્યું હશે, પરંતુ જેમ જેમ કારની ગતિ વધી હશે એમ તમારો આત્મવિશ્વાસ પણ વધ્યો હશે. એ જ ગતિ અતિ આત્મવિશ્વાસ તરફ લઈ જાય છે. અકસ્માતની સંભાવના એ જ વખતે સૌથી વધુ હોય છે જ્યારે અતિ આત્મવિશ્વાસ હોય.

time-read
5 分  |
February 10, 2025
આ દવાનો ડોઝ ટ્રમ્પ ભારતને પણ આપશે?
Chitralekha Gujarati

આ દવાનો ડોઝ ટ્રમ્પ ભારતને પણ આપશે?

મધ્ય તથા દક્ષિણ અમેરિકાના ગેરકાયદે વસાહતીઓને દેશ બહાર કાઢી મૂકવાની શરૂઆત કરી ટ્રમ્પે આવનારા દિવસોમાં એમના એજન્ડાના અમલ વિશે બધાને વિચારતાં કરી દીધા છે.

time-read
4 分  |
February 10, 2025
સિમ્પ્લિફાય! ઍપ્લિકાય!
Chitralekha Gujarati

સિમ્પ્લિફાય! ઍપ્લિકાય!

અલ્બર્ટ આઈનસ્ટાઈન હંમેશાં એક જ રંગનાં, એક જ પ્રકારનાં કપડાં પહેરતો.તેનો પ્રશ્ન, ‘વ્હાય મેક ઈટ કૉમ્પ્લિકેટેડ?'

time-read
5 分  |
February 10, 2025
રોબોટ વડે થતી ઘૂંટણની શસ્ત્રક્રિયા વિશે તમારે જાણવા જેવું
Chitralekha Gujarati

રોબોટ વડે થતી ઘૂંટણની શસ્ત્રક્રિયા વિશે તમારે જાણવા જેવું

રોબોટિક પદ્ધતિ વડે કરાયેલા ઑપરેશનમાં દર્દીની રિકવરી સમયમાં ફરક પડેછે?

time-read
2 分  |
February 10, 2025
જસ્ટ, એક મિનિટ...
Chitralekha Gujarati

જસ્ટ, એક મિનિટ...

સમજદાર લોકો આથી મૌન ધારણ કરે છે. હોશિયાર વ્યક્તિ સચોટ શબ્દમાં બોલે છે, જ્યારે મૂર્ખાઓ દલીલબાજીમાં ઊતરી પડે છે.

time-read
1 min  |
February 10, 2025
સરનામું પણ આગવી ઓળખ છે!
Chitralekha Gujarati

સરનામું પણ આગવી ઓળખ છે!

અહીં હરએક ચહેરો ઊડતી અફવા છે અહીં હરકોઈ જીવે છે સરનામાંમાં

time-read
2 分  |
February 10, 2025
લેટ્સ બ્રેક બેરિયર્સ...રોક ધ વર્લ્ડ!
Chitralekha Gujarati

લેટ્સ બ્રેક બેરિયર્સ...રોક ધ વર્લ્ડ!

ચાલો, પોતાને સમય આપીએ, પોતાની પર અને જીવન પર પ્રેમ કરીએ,કારણ કે આપણે ખુશ તો આખું ઘર ખુશ. સો લેટ્સ ગો! ટ્રાવેલ! એક્સપ્લોર! સેલિબેટ લાઈફ! સેલિબેટ વુમનહૂડ!

time-read
5 分  |
February 03, 2025
જસ્ટ, એક મિનિટ...
Chitralekha Gujarati

જસ્ટ, એક મિનિટ...

ક્યારેક એ સફળતા અને નિષ્ફળતા તેમ જ જીવન અને મૃત્યુ વચ્ચેનું નિમિત્ત પણ બની શકે છે.

time-read
1 min  |
February 03, 2025