કાંઈ તડકા પડે છે, બાપ!

માથાં ફાડી નાખે અને શરીર બાળી નાખે એવી ગરમી પડી રહી છે અને દિવસે દિવસે-વર્ષે વર્ષે એનું પ્રમાણ વધી રહ્યું છે. પ્રાકૃતિક કારણ તો ખરાં, પરંતુ ઝાડો કાપી કાપીને આપણે ધરતી માતાને બોકડી કરી નાખી છે એટલે વધુ જવાબદાર કોણ એ નક્કી કરવું મુશ્કેલ નથી.

- કૌશિક મહેતા

ડિયર નૅચર,

સૌમ્ય જોશીની એક રચના છેઃ

કેટલાક તડકા કેટલા આકરા હોય 

ગયાના ગયા ઉનાળે તૂટી ગયાં એનાં ચપ્પલ.

હવે,

કચ્ચીને દાઝ કાઢતી કપચી પર,

છેલ્લા સેમે પાણી ના પાયેલું ગળું લઈને,

મેલા હાથની કાળી રેખાઓવાળી મુઠ્ઠીમાં સાચવેલા એડરેશના જોરે,

ચસ્માવાળા કોલેઝિયને બતાયેલા રસ્તે,

એ પહોંચે છે બંગલે,

ને માદરબખત સૂરજ ને એના ખુલ્લા માથા વચ્ચે બે મિનિટ માટે આવે છે ઘઉંની ગૂણ,

કેટલાક છાંયડા કેટલા ભારે હોય છે.

મજૂર હોય કે મહાજન, બધા પરેશાન છે કાળઝાળ ગરમીથી. હા, કેટલાક પાસે સગવડ છે એસીની, પણ એનાથીય તાપમાન વધે છે ને! અમદાવાદમાં કોઈ ઑફિસમાં જાવ તો એક જ સૂરે કહેવામાં આવે છે, એવી ગરમી પડે છે કે એસી વિના તો રહી જ શકાય એમ નથી... પણ ઑફિસમાં કે ઘરના રૂમમાં એસીની જે ઠંડક મળે છે એનાથી બહારનું વાતાવરણ વધુ ગરમ થાય છે એનું શું? એમાં આગાહી થઈ છે કે ૨૦૨૪નું વર્ષ આ પૃથ્વી પરનું સૌથી ગરમ વર્ષ રહેવાનું છે. હવામાન વિભાગની આગાહી સામાન્ય સંજોગોમાં સાવ સાચી પડતી હોતી નથી. જો કે આ વર્ષે એપ્રિલમાં જે રીતે તાપમાનનો પારો કોઈ ગુસ્સાવાળા માણસના આકરા સ્વભાવ જેટલો જ ગરમ થયો છે એના પરથી લાગે છે કે આ વેળા ગરમીથી જલદી છુટકારો મળવાનો નથી. એમાં પાછી લોકસભાની ચૂંટણીની ગરમીય ભળી છે.

અહેવાલ તો એવા છે કે હમણાંનો માર્ચ છેલ્લાં ૪૮ વર્ષમાં સૌથી ગરમ રહ્યો, પણ એપ્રિલ એના રેકૉર્ડ તોડી રહ્યો છે. મુંબઈ જેવા શહેરમાં પણ તાપમાન ૪૦ ડિગ્રી સેલ્સિયસ સુધી પહોંચ્યું છે. વળી, ગરમીના દિવસો પણ વધે છે એટલે કે ઉનાળાની મુદત લાંબી થઈ રહી છે. બે-પાંચથી દસ દિવસ સુધી એકધારું તાપમાન ૪૦ ડિગ્રી આસપાસ રહે એવું આ ઉનાળામાં બનવાનું છે. અગાઉનાં વર્ષોની સરેરાશ કરતાં ૧.૩૪ ડિગ્રી સેલ્સિયસ તાપમાન વધ્યું છે અને સમુદ્રની સપાટી પરનું તાપમાન પણ એક ડિગ્રી સેલ્સિયસ જેટલું વધ્યું છે.