હુંહરકુંવર શેઠાણી. મારો જન્મ ભાવનગરના ઘોઘા બંદર પાસે ગરીબ પરિવારમાં. હું નિરક્ષર હતી. બારેક વર્ષની વયે અમદાવાદના ધનિક જૈન યુવક હઠીસિંહ કેસરીસિંહ સાથે લગ્ન થયાં, પણ કમનસીબે થોડાં વર્ષમાં જ વિધવા બની. એ પછી પતિની સંપત્તિનો હિસ્સો મળ્યો, એમાંથી ૧૮૫૦માં અમદાવાદમાં પ્રથમ કન્યાશાળા હરકુંવર છોડીઓની નિશાળ બંધાવી તથા પતિની ઈચ્છાપૂર્તિ માટે અમદાવાદમાં હઠીસિંહ જૈન દેરાસરનું અધૂરું બાંધકામ પૂરું કરાવ્યું. હૉસ્પિટલ પણ બંધાવી. મોટી રકમની સખાવતના લીધે અંગ્રેજોએ નેક નામદાર સખાવત-એ-બહાદુરનું બિરુદ આપ્યું હતું...’
એ પછી અમદાવાદમાં ચાર દાયકા સુધી તબીબી સેવા આપનાર સન્નારી ડૉ. મોટીબહેન કાપડિયાની વાત રજૂ થઈ. પછી ત્રીજી, ચોથી, પાંચમી અને છઠ્ઠી નારીનું કથાનક રજૂ થયું. એમાં એમની સફળતાનું યશોગાન હતું તો સાથે એમનાં સદ્ભાવ, સંઘર્ષ અને સ્વાર્પણ પણ ઝળક્યાં. આમાંથી કોઈ સન્નારી અત્યારે હયાત નથી. એમને સમાજસુધારકની ઓળખ ન મળી, પણ એમનાં નામ-કામ ઈતિહાસમાં આલેખાયાં. અલબત્ત, વાસ્તવિકતા એ પણ છે કે એ ઈતિહાસ હવે વિસરાતો જાય છે.
સમાજનો એક વર્ગ ઈતિહાસને આમ પણ રસ-કવિહોણો વિષય ગણે છે, કદાચ એટલે ઈતિહાસના પ્રાધ્યાપક કે વિદ્યાર્થીને ઘણી વાર આવો સવાલ પુછાય છેઃ તમારે ઘણી તવારીખ અને પાત્રોનાં નામ યાદ રાખવાં પડતાં હશે. ઈતિહાસમાં રાજકાજની ખટપટ અને લડાઈ સિવાય બીજું જાણવા જેવું હોય છે શું?
વળી, ઈતિહાસ અંગે અમુક વિદ્વાનોના મતમાં પણ ભિન્નતા છે. એક વિદ્વાને કહ્યુંઃ ઈતિહાસનું જ્ઞાન પિત્તળનું ઘરેણું છે. આપણે એને સોનાનું ઘરેણું માની બેઠા છીએ. તો બીજાનો મત હતોઃ ઈતિહાસના જ્ઞાન વિના કોઈ સમાજની પ્રગતિ શક્ય નથી. આપણને પાંચ-સાત પેઢીનો ઈતિહાસ જાણવો અને સાચવવો અને ક્યારેક એનું ગૌરવગાન કરવાનું ગમે, પણ સમાજ, રાજ્ય કે રાષ્ટ્રના ઈતિહાસ પ્રત્યે જાણે ઉદાસીનતા પ્રવર્તે છે. આવું કેમ?
એવા માહોલમાં ઈતિહાસમાં ઉલ્લેખિત છ ગુર્જર નારીનું કથાનક પ્રેરક લાગે. મજાની વાત એ કે એનો પ્રસાર એક અમદાવાદી નારી કરે છે. નામઃ ફાલ્ગુની મંજુલા. ૩૪ વર્ષથી એ ઈતિહાસનાં અધ્યાપિકા છે.
この記事は Chitralekha Gujarati の August 19, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です ? サインイン
この記事は Chitralekha Gujarati の August 19, 2024 版に掲載されています。
7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。
すでに購読者です? サインイン
ઋતુપલટોઃ ભ્રમ ને ભય ફેલાવવાનું શસ્ત્ર?
જાણકારો કહે છે કે ભારત તથા આફ્રિકન રાષ્ટ્રોને વિકાસની દૃષ્ટિએ પોતાના સમોવડિયા બનતાં રોકવા માટે વિકસિત દેશોનું પાછલાં ૧૦૦ વર્ષનું સૌથી મોટું સૅમ એટલે ક્લાઈમેટ ચેન્જ.
ગુજરાતમાં પણ છે વક્કના વિવાદ
રાજ્યમાં જૂની વર્ક્સ મિલકતોની તકરાર અને નવી વક્ત મિલકત માટે દાવા અચાનક વધ્યા છે. અલ્લાહને સમર્પિત મિલકત માટે નૈતિક અને કાનૂની આચરણ સામે હવે સવાલ કેમ ઊભા થાય છે?
આમ રચાયો પેરિસમાં ઈતિહાસ!
પૅરાલિમ્પિક્સ-૨૦૨૪ ૧૭મા સમર પૅરાલિમ્પિક્સમાં ભારતનું પ્રદર્શન શાનદાર રહ્યું. આ વખતે પૅરાલિમ્પિક્સમાં ૮૪ રમતવીર ગયેલા, જેમણે દેશ માટે સાત ગોલ્ડ સહિત કુલ ૨૯ મેડલ જીત્યા.
કલાઈમેટ ચેન્જ ચૂંટણીનો મુદ્દો બને છે!
પૃથ્વીનો ગોળો ધગધગી રહ્યો છે. વાતાવરણ દિવસે દિવસે બગડી રહ્યું છે. જાગ્રત નાગરિક તરીકે હમણાં લોકસભા ચૂંટણી વખતે ભારતીયોએ આ મુદ્દો રાજકારણીઓ સામે મૂકવાની જરૂર હતી. આપણે તો એ કામ ન કર્યું, પરંતુ અમેરિકામાં ટ્રમ્પ-હેરિસ વચ્ચેના જંગમાં ગ્લોબલ વૉર્મિંગ મામલો ઊખળશે ખરો.
સહાનુભૂતિની પાઠશાળા બીજાના પેંગડામાં પગ ઘાલવો
સંવેદના વ્યક્તિને એની સાથેના પ્રત્યેક માણસ સાથે એક સાર્થક અને વિશ્વાસનો સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે. માણસો હોય ત્યાં ગેરસમજ, નારાજગી, ટકરાવ થવાં સહજ છે. એ વખતે જવાબદાર વ્યક્તિ તરીકે તમારે દરેકનાં વિચાર અને લાગણીને સમજીને સંબંધોની નૌકા તોફાનમાં ઊંધી ન વળી જાય એ જોવું પડે. એનું નામ જ સંવેદનશીલ નેતૃત્વ.
મણિપુરને ફરી સળગવા ન દો.
શાંતિ ભ્રામક હોય એમ પૂર્વોત્તરના અતિ સંવેદનશીલ સ્થિતિ ધરાવતા રાજ્યમાં ચરુ પાછો ઊકળ્યો છે. બે વાડામાં વિભાજિત પ્રજા વચ્ચે વધુ ખટરાગ થાય એ આપણી માટે નુકસાનકારક છે અને એટલે જ મામલો વધુ બગડે એ પહેલાં સમાધાન જરૂરી છે.
જસ્ટ, એક મિનિટ...
કુદરતનું કોઈ સર્જન શુકન કે અપશુકન કરાવતું નથી હોતું. એ તો આપણે જેવું વિચારીએ અને જોઈએ એવું આપણને લાગે
કરપીણ, દયનીય, અમાનવીય
ખબર નહોતી કે આપસમાં લડ્યા કરશું ને આખરમાં આ તારું, મારું, સહિયારું બધું આમ જ વીતી જાશે.
વિવાદનું ઈમર્જન્સી હૅન્ડિંગ...
બે સત્ય ઘટનાનો એક ને એ પણ સેમ-ટુ-સેમ વિવાદ... 'ઈમર્જન્સી', 'આઈસી-૮૧૪’.
બૅન્ક ધિરાણ સુવિધા હવે આવશે આંગળીનાં ટેરવે
‘યુપીઆઈ’ને ગ્લોબલ સ્તરે વ્યાપક બનાવવાના લક્ષ્ય બાદ બૅન્કિંગ જગતમાં ‘યુએલઆઈ” નામે ક્રાંતિના શ્રીગણેશ થશે.