వరదాభయ ప్రదాయిని శ్రీ బగళాముఖ

తంత్ర విధానంలో దశ మహావిద్యలు అని ఉన్నాయి. అవి వరుసగా..శ్రీకాళీదేవి, శ్రీ తారాదేవి, శ్రీ షోడశీదేవి, శ్రీ భువనేశ్వరీ దేవి, శ్రీ త్రిపుర భైరవీదేవి, శ్రీ చిన్న మస్తాదేవి, శ్రీ ధూమావతీ దేవి, శ్రీ బగళాముఖీ దేవి, శ్రీ మాతంగీదేవి, శ్రీ కమలాత్మికాదేవి.

- ఇలపావులూరి వెంకటేశ్వర్లు

ఈ దేవతలను తంత్ర పూర్వక విధానంలో పూజిస్తే సకలాభీష్టాలు నెరవేరుతాయని విశ్వసిస్తారు.

వీరిలో ఎనిమిదవది విద్యాధిపతి శ్రీ బగళాముఖీ దేవి. ఈమెనే స్థంభన దేవత, పీతాంబరి అని కూడా పిలుస్తారు. ఈమె భక్తులకు శత్రువుల

మీ విజయాన్ని ప్రసాదిస్తారు అని అంటారు. ముఖ్యంగా కోర్టు కచేరీలలో విజయాన్ని ప్రసాదించడమే కాకుండా వారి అజ్ఞానాన్ని తొలగిస్తారని గ్రంథాలు తెలుపుతున్నాయి.

'బగళ' అన్న పదం 'వర్గా' అన్న పదం నుండి పుట్టిందని అంటారు. వర్గా పదానికి కట్టు, నిరోధించు, ఆపు చేయు అనే అర్థాలు ఉన్నాయి. అంటే అమ్మవారు భక్తులను కష్టాలను నిరోధించేదానిగా ప్రసిద్ధి. కాలక్రమంలో వల్గా ఉచ్ఛారణ దోషాల వలన బగళగా మారింది అని తెలుస్తోంది. పసుపు వర్ణ వస్త్రాలు ధరించి శోభించే శ్రీ బగళాముఖీదేవి భక్తులకు వరదాభయ ప్రదాయనిగా ప్రసిద్ధి. అమ్మవారు కొలువైన ఆలయాలు చాలా కొద్దిగా ఉన్నాయి. అష్టాదశ పీఠాలలో ఒకటిగా ప్రసిద్ధికెక్కిన శ్రీ కామాఖ్యాదేవి ఆలయానికి (గౌహతి, అస్సాం) దగ్గరలో ఉన్నది. ఇక్కడ మన దేశంలో మరెక్కడా లేని విధంగా దశ మహా విద్యా దేవతల ఆలయాలు ఉండటం విశేషం. మిగిలిన వాటిలో పంజాబ్, హిమాచల్ ప్రదేశ్, మధ్యప్రదేశ్, తమిళనాడు, కర్ణాటక రాష్ట్రాలలో ఉన్నాయని తెలుస్తోంది.వీటిలో అస్సాంలోని ఆలయం తరువాత హిమాచల్ ప్రదేశ్లోని బంఖండిలోని ఆలయం ప్రసిద్ధి చెందాయి. మన పొరుగు దేశం అయిన నేపాల్లో కూడా శ్రీ బగళాముఖీదేవి ఆలయం ఒకటి ఉన్నట్లు తెలుస్తోంది.

కొలిచినవారి కొంగు బంగారంగా భావించే శ్రీ బగళాముఖీ దేవి ఆలయం ఒకటి మన రాష్ట్రంలో కూడా ఉండటం, అది కూడా విశేష చరిత్ర కలిగిన ఆలయం కావడం చెప్పుకోవలసి అంశం.

చందోలు

గతంలో గుంటూరు జిల్లాలో ఉండి ప్రస్తుతం బాపట్ల జిల్లాలో ఉన్న చెందోలు గతంలో వెలనాడు, ధనదపురగా పిలవబడేది అని శాసనాధారాలు తెలుపుతున్నాయి.

చోళ రాజులలో ఒక శాఖగా పేర్కొనబడే వెలనాటి చోడుల రాజధాని గతంలో ధనధపురగా పిలవబడిన నేటి చందోలు. పన్నెండవ శతాబ్దపు కావ్యాలు ఎన్నో చందోలుని కుబేరుని పట్టణమైన అలకాపురితో పోల్చాయి. పాడిపంటలతో,స్వర్ణరాశులతో గొప్పగా ఉండేదట.