ચાલો, ચકલી બચાવીએ
ABHIYAAN|March 25, 2023
એક સમયે ઘર આંગણે અસંખ્ય પ્રમાણમાં દેખાતી ચકલીની સંખ્યા મોટા પ્રમાણમાં ઘટી છે. વધતાં શહેર અને આપણી બદલાતી જીવનશૈલીની અસર ચકલીની સંખ્યા પર થઈ રહી છે. ૨૦ માર્ચ વિશ્વ ચકલી દિન નિમિત્તે ચકલીના વિશ્વમાં ડોકિયું કરી, નાના નાના ઉપાય કરીને પણ આપણે ચકીબેનનાં સંરક્ષણ અને સંવર્ધન હેતુ યોગદાન આપી
ઉમેશ વાઘેલા
ચાલો, ચકલી બચાવીએ

થોડાં વર્ષો પહેલાં ટી.વી. જોતાં જોતાં જમનારાં બાળકોની પેઢી હતી, તો અત્યારે મોબાઇલ બતાવે ત્યારે જ નાનું બાળક જમે. ટીવી કે મોબાઇલ વગર એક કોળિયો ખાય નહીં, ઉલટાનું બૂમબરાડા કરવા લાગતું, અધીરું થઈ જાય, પરંતુ આવા ટૅક્નોલૉજીના કોઈ પ્રલોભન વગર અનેક પેઢીઓ ચકલીને જોઈને મોટી થઈ છે, એ વાત આજે અવિશ્વસનીય લાગે એવી છે. સામે ચકલી બતાવતાં ‘એક કોળિયો ચકીનો, એક કાગડાનો..', એમ કહીને નાનાં બાળકોને ફોસલાવીને માતા, દાદી કે નાની ખવડાવતી. આમ આપણે પ્રકૃતિ સાથે અજાણતાં જ જોડાઈ જતાં. આ રીતે માણસનો જે પક્ષી સાથે પરિચય થતો તે એટલે ચકલી! જ્યારે માણસ નવા ઠેકાણે વસતી કરે એટલે ત્યાં પહેલું નજીક આવનાર પક્ષી ચકલી જ હોય છે. મનુષ્યવસતી ન હોય ત્યાં ચકલી દેખાતી નથી. છેલ્લાં દસ હજારથી વધુ વર્ષોથી ચકલી મનુષ્યવસતીવાળા અધિવાસમાં રહે છે.

ચકલીનો ઉલ્લેખ વેદ, પુરાણ, આદિકાવ્ય રામાયણ અને અનેક સંસ્કૃત સાહિત્યમાં મળે છે. મહર્ષિ વાલ્મીકિએ રામાયણમાં પક્ષીઓના ઉડાનની કુલ સાત શ્રેણીનું વિસ્તૃત વર્ણન કર્યું છે. તેમાં સૌથી પ્રાથમિક અને કનિષ્ઠ પ્રકારનું ઉડાન ચકલી અને અનાજના દાણા ખાનારાં અન્ય પક્ષીઓનો ઉલ્લેખ કર્યો છે. શિકારી બાજ પક્ષીની સામે ટચૂકડા ચકલીની તે શી વિસાત? બળવાન બાજ સાથે બાથ ભીડવાની પ્રેરણા દેનારી શીખ ગુરુ ગોવિંદસિંહની આ ઉક્તિથી તો કોઈ ડરપોકને પણ શૂરાતન ચડે.

‘ચિડિયા નાલ મૈં બાજ લડાવા, ગિદરાંનુ મૈં શેર બનાવા

સવા લાખ સે એક લડાવા, તા મૈં ગોવિન્દ સિંહ નામ કહાવાં’

પંજાબી લોકગીતોમાં અનેક વખત ચકલીનો ઉલ્લેખ આવે છે. એમાં ચકલીની સરખામણી દીકરી સાથે કરવામાં આવે છે, તે આમ-

‘સાડ્ડા ચિડિયા દા કાબા વે બાબુલા અસ્સા ઉડ જાના'

અર્થાત્ અમે તો માળામાંની ચકલી છીએ, એક દિવસે ઊડી જાશું એટલે સાસરે જતી રહેશે.

મરાઠીમાં ચકલીને ‘ચિમણી, ચિઊ, ચિઉતાઈ' કહેવાય છે. મહારાષ્ટ્રમાં પાટી સૂકવતી વખતે બાળકો બાળ કવિતામાં ચકલીને હવા નાખવાનું, કાગડાને પાણી આપવાનું કહે છે. એના બદલામાં તેને દાણા અને માળો દેવાનું વચન પણ આપે છે. કાશ્મીરી ભાષામાં ચકલીને ‘ચ’, નેપાળીમાં ‘ભંગેડી’ અને અંગ્રેજીમાં ‘હાઉસ સ્પેરો કહેવાય છે.

Denne historien er fra March 25, 2023-utgaven av ABHIYAAN.

Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.

Denne historien er fra March 25, 2023-utgaven av ABHIYAAN.

Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.

FLERE HISTORIER FRA ABHIYAANSe alt
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે વિતાએ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

'પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે ચિંતાઓ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદને બતાવે ખાસ

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદતે બતાવે ખાસ

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય
ABHIYAAN

વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય

કૉલેજની પ્રેસનોટનું ‘ડ્રાફિટંગ' વાંચીને ભૂપતભાઈએ તેમને પૂછેલું રિપોર્ટર બનવું છે? કૉલેજ સિવાયના સમયમાંથી થોડા કલાકોમાં કેવી રીતે કામ કરવું એ ભૂપતભાઈએ તેમને સમજાવેલું

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ
ABHIYAAN

માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ

મનમોહક ફૂલો ધરાવતી જળકુંભી જળાશયોના પાણી ઉપર પોતાનો પથારો પાથરી દે છે. તે જીવસૃષ્ટિ ઉપર ગંભીર જોખમ સર્જે છે. જળકુંભીનો નાશ કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા પડતા હોવા છતાં પરિણામો મળતાં નથી. સાફ કર્યાના થોડા સમયમાં જ ફરી તે જલસ્થાનો ઉપર કબજો જમાવી દે છે. ભુજના દેશલસર તળાવની આખી સપાટી ઉપર જળકુંભી છવાઈ ગઈ છે. નગરપાલિકા દ્વારા એકાદ વખત જળકુંભી કાઢી નાખીને તળાવને સાફ કરવાનો પ્રયોગ કરાયો હતો, પરંતુ થોડા જ સમયમાં ફરી તે રાક્ષસી માયાની માફક તળાવ ઉપર છવાઈ ગઈ.

time-read
6 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી-૨
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી-૨

રજવાડી વૈભવ ધરાવતી ચંદેરી સાડી

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી

શિયાળામાં હૂંફનું સરનામું : પશ્મીના શાલ

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
સારાન્વેષ
ABHIYAAN

સારાન્વેષ

મેજિક રીઅલિઝમઃ કડવું સત્ય જાદુઈ શીશીમાં ભરવાની કળા

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
ચર્નિંગ ઘાટ
ABHIYAAN

ચર્નિંગ ઘાટ

કામધંધાનું નામ આપણું જોઈએ

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024