ભુજના સીમાડે લહેરાય છે ઘટાદાર જંગલ

જે જગ્યાએ ગાંડા બાવળ સિવાય કંઈ જ ઊગતું ન હતું તે ભુજિયા ડુંગરની તળેટીના સ્મૃતિવનમાં ૩૬ એકરમાં ફેલાયેલા વિશ્વના સૌથી મોટા મિયાવાકી જંગલમાં આજે ૨ વર્ષના સમયગાળામાં સાડા ચાર લાખ નાનાં-મોટાં વૃક્ષો લહેરાઈ રહ્યાં છે. જો આખા ભુજિયા ડુંગર પર આ પ્રકારનું જંગલ વિકસાવાય તો આસપાસના વિસ્તારનું તાપમાન ઘટી શકે.

- સુચિતા બોઘાણી

કચ્છ એટલે રણપ્રદેશ, દરિયો અને નાના-મોટા પહાડ. અત્યાર સુધી લોકોના મનમાં આ જ માન્યતા છે. જોકે હવે ધીરે-ધીરે કચ્છનું વાતાવરણ બદલાઈ રહ્યું છે. સાથે-સાથે અહીંની પ્રકૃતિ પણ બદલાતી હોય તેવું લાગી રહ્યું છે. છેલ્લા એકાદ દાયકામાં વરસાદનું પ્રમાણ વધ્યું છે, દુકાળ ઘટ્યો છે. નર્મદાના પાણીનો સ્પર્શ કચ્છની ધરાને થયો છે. આ બધા બદલાવનો ફાયદો કચ્છના ધરતીપુત્રો લઈ રહ્યા છે. જે ક્યારેય કચ્છમાં પાક્યા ન હોય તેવા બાગાયતી પાકો લહેરાઈ રહ્યા છે, પરંતુ હજુ કચ્છમાં જંગલનું પ્રમાણ ઘણું ઓછું છે. કચ્છમાં જે જંગલ છે તે છૂટુંછવાયું અને પાંખું છે. જે રણ વિસ્તારનાં પ્રાણીઓ અને પક્ષીઓ માટે ખૂબ અનુકૂળ છે. હિરત કવચ વધારવા માટે જંગલ ખાતા કે સ્વૈચ્છિક સંસ્થાઓ દ્વારા સમયાંતરે વનમહોત્સવ અથવા અન્ય કોઈ બહાને પ્રયાસ તો કરાય છે, પરંતુ તેમાં સફળતા મળતી નથી. હાલમાં કચ્છમાં હિરત કવર વધે તેવી શક્યતારૂપે એક સફળ પ્રયોગ નજરે પડી રહ્યો છે. તે છે ભુજના સ્મૃતિવન માં બનેલું મિયાવાકી જંગલ. ૨૦૨૧માં જેના વાવેતરની શરૂઆત થઈ હતી, તે વૃક્ષો આજે ભુજિયા ડુંગરની તળેટીને લીલીછમ કરીને લહેરાઈ રહ્યા છે. વિશ્વનું મિયાવાકી પદ્ધતિથી લગાવેલું અને ઉછરેલું આ સૌથી મોટું જંગલ છે. ત્રણેક વર્ષ પહેલાં લગાવાયેલાં વૃક્ષો આજે ભુજના સીમાડાને એક નવું સ્વરૂપ આપે છે.