ગુજરાતનું કચ્છ હંમેશાં તેની ભૌગોલિક લાક્ષણિકતાઓ અને ભાતીગળ સંસ્કૃતિથી સૌના આકર્ષણનું કેન્દ્ર રહ્યું છે. લૂણી ધરતી અને લૂણો સમંદર ધરાવતી આ ભોમકા પર ખમીરવંતી કચ્છી પ્રજા વસે છે. જેમણે પોતાની દરેક સમસ્યાઓના સમાધાન ખૂબ કુશાગ્રતાથી શોધ્યા છે. કુદરતે આપેલી દરેક વિષમતાઓને આ ખમતીધર પ્રજાએ શૂરતાથી સ્વીકારી છે અને તેને પોતાની કલા અને સંસ્કૃતિ વડે શણગારી છે. આપણે સહુ જાણીએ છીએ તેમ પૃથ્વી પર સર્જાયેલા પ્રચંડ ભૂમિગત ફેરફારોને કારણે આ હરિયાળો પ્રદેશ એકાએક ઉજ્જડ બની ગયેલો અને દરિયો પાછળ ખસી જતાં મીઠાનું સફેદ રણ સર્જાયું. હજુ આ પ્રદેશના પેટાળમાં રહેલા અમૃત સમાન પાણી ઓસર્યા નથી. આજે ઠેકઠેકાણે બંધાયેલી વાવમાં આ પાણી સેલારા મારે છે, એ તેનું જીવતું પ્રમાણ છે.
જાણીને સુખદ આશ્ચર્ય થાય કે હિસ્ટ્રીકલ અને કલ્ચર રિસર્ચ અનુસાર એકલા ગુજરાતમાં આશરે ૧૫૦૦૦ જેટલી પ્રાચીન વાવો છે, જેમાંથી ૬૬૯ વાવોની ભાળ મેળવી શકાઈ છે. આ પૈકીની મોટા ભાગની વાવોમાં આજે પણ પાણી જોવા મળ્યું છે.
તાજેતરમાં જ જિલ્લા શિક્ષણ તાલીમ ભવન ભુજના પૂર્વ પ્રાચાર્ય અને સામાજિક ક્ષેત્રમાં પ્રવૃત્ત થયેલા ઇતિહાસવિદ્દ સંજયભાઈ ઠાકરે કચ્છ પ્રદેશની સેલોર-વાવની વર્તમાન પરિસ્થિતિ પામીને તેનું દસ્તાવેજી કરણ કર્યું છે. કચ્છનાં અંતરિયાળ ગામડાંના અસંખ્ય પ્રવાસો ઉપરાંત અનેક ઇતિહાસવિદો, પુરાતત્ત્વવિદો સાથેના વિચાર-વિમર્શની ફળશ્રુતિ તરીકે સંજયભાઈ તરફથી ‘કચ્છધરાની વિસ્તૃત વિરાસતઃ સેલોર-વાવ સ્થાપત્ય' નામક ખૂબ સુંદર અને માહિતીપ્રદ પુસ્તક પ્રાપ્ત થયું છે. આસપાસ વસતાં લોકો સાથેની વાતચીત અને ઐતિહાસિક ગ્રંથોનો અભ્યાસ કરીને તેમણે કચ્છની ૧૫૦થી વધુ સેલોર-વાવ પર દસ્તાવેજીકરણ કરવાનું ભગીરથ કાર્ય કર્યું છે. આ પુસ્તકનાં પાને-પાને દરેક સેલોર-વાવની તસવીરો અને તેના નિર્માણની રોમાંચક કથાઓ છે. આ વાવોના નિર્માણ સાથે જોડાયેલા એવા લોકોની કથાઓ છે, જેમના માનવીય અભિગમ અને દૂરંદેશીથી અગણિત નિવાસીઓ અને પ્રવાસી ઓ ધખતાં તાપમાં તૃપ્ત થયા છે.
Denne historien er fra February 03, 2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra February 03, 2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
રાજકાજ
વિદેશની ધરતી પર રાહુલ ગાંધીનાં બેજવાબદાર વિધાનો
હરિયાણામાં કોંગ્રેસ અને ‘આપ’નું ગઠબંધન થયું નહીં
રસપ્રદ વાત એ છે કે બંને પક્ષોના જોડાણના આગ્રહી રાહુલ ગાંધી અત્યારે વિદેશ પ્રવાસે છે. એ સ્થિતિમાં આમ આદમી પાર્ટીએ હરિયાણામાં ધરાર એકલે હાથે ચૂંટણી લડવી પડશે
આશીર્વાદ જેમ મળેલા અવાજને ઘોંઘાટ બનાવીશું કે નાદ?
'The Noise of Time’માં લેખક જુલિયન બર્ન્સ લખે કે, ‘સમયના ઘોઘાટનો સામનો શેનાથી કરી શકાય? માત્ર આપણા આંતરિક સંગીત વડે.’ પણ આપણા આંતરિક સંગીતને સ્વરબદ્ધ કરવાની શરૂઆત આપણા શ્વાસના અવાજને સાંભળવાથી થાય?
વિઝા વિમર્શ, ડો.સુધીર શાહ
યુએસએ વિઝા વિન્ડો (૪)
હરીશ રઘુવંશી ‘તુમ કો ના ભૂલ પાયેંગે’
ફિલ્મોના દરેક વિષયો પર ઝીણવટપૂર્વક સંશોધન કરી અત્યંત વિશ્વસનીય અને કડાકૂટવાળું કામ કરનાર હરીશ રઘુવંશી પાસે જે માહિતી હતી, એવી માહિતી નેશનલ આર્ચિવ ઑફ ઇન્ડિયા પાસે પણ નથી.
ફેમિલી ઝોન નવી ક્ષિતિજ,
આહારવિજ્ઞાન સાથે જોડાયેલું પ્રોફેશન - ડાયેટિશિયન
નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે
ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.
ચાલો, ફરી શેરીઓમાં રમીએ
આજે બાળકો મોબાઇલમાં ગૂંથાયેલાં જોવા મળે છે. મોબાઇલ ગેમ પાછળ બાળકો, કિશોરો પોતાનો સમય વ્યતીત કરીને આરોગ્યને પણ હાનિ પહોંચાડે છે. મોબાઇલ અને ટીવીના યુગની પહેલાંનાં બાળકો મેદાની રમતો ખૂબ રમતાં, અત્યારે જાણે દેશી શેરી રમતો તદ્દન ભુલાઈ ગઈ છે. જે રમતોથી શારીરિકની સાથે-સાથે માનસિક શક્તિનો પણ વિકાસ થતો હતો, તેને પુનર્જીવિત કરવાની જરૂર છે.
આ મેઘરાજાની મહેર કે કહેર?
સામાન્ય રીતે શ્રાવણ માસમાં સરવરિયો વરસાદ થતો હોય છે, એમાં પણ જો મઘા નક્ષત્ર હોય તો વરસાદના એંધાણ નહીં બરાબર હોય છે. કુદરતની આ ચાલ ચાલુ સિઝનમાં બદલાઈ ગઈ છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં સાર્વત્રિક મેઘ મહેર નહીં, પરંતુ કહેર વરસી રહ્યો છે.
પ્રવાસન.
મોતી ડુંગરી ગણેશ મંદિર : જયપુર