શું છે આ એડી કરન્ટ સાઈટ?

નદી દરિયાને મળે ત્યાં અથવા તો છીછરા સરોવરમાં પાણીનાં વહેણને કારણે-વમળની અસરથી પથ્થરો પર અલગ ડિઝાઈન બની જાય છે. વડોદરા નજીકનો કડાણા ડેમ આવા જ કેટલાક પથ્થરો સાચવીને બેઠો છે, જેની ‘ઉંમર’ ૬૫ કરોડ વર્ષ માનવામાં આવે છે!

કડાણા ડેમ નજીકની ‘એડી કરન્ટ સાઈટ’ જેવી ઔર એક જ જગ્યા વિશ્વમાં છે.

પળવાર માટે માની લઈએ કે આજ કરતાં પૃથ્વીનો નકશો તદ્દન જુદો છે. ડાયનોસોરની ઉત્પત્તિને પણ હજી ઘણી વાર છે. એ સમયે પૃથ્વી પર ક્યાંક રેતી અને પાણીને કારણે પથ્થર પર વમળની પ્રતિકૃતિ રચાઈ જાય છે. પ્રાકૃતિક રીતે તૈયાર થયેલી આ ડિઝાઈન ઘણી મહત્ત્વની છે, કારણ કે એને લીધે કરોડો વર્ષો પહેલાંની ભૂસ્તરીય ગતિવિધિનો અભ્યાસ કરી શકાય છે. આવી જ અનોખી પ્રાકૃતિક રચના ગુજરાતના મહીસાગર જિલ્લાના કડાણા ડેમ નજીક જોવા મળે છે.

વડોદરા નજીક મહીસાગર નદી પર બાંધેલો કડાણા ડેમ સમગ્ર મહીસાગર અને પંચમહાલ જિલ્લાને પાણી પૂરું પાડે છે. જો કે આ ડેમ કરતાં એની આસપાસનો ભૂસ્તરીય વિસ્તાર વધુ મહત્ત્વનો છે. કડાણા ડેમની પાસે મહીસાગર નદીની ડાઉન સ્ટ્રીમના કિનારે ૬૫ કરોડ વર્ષ જૂની એડી કરન્ટ સાઈટ આવેલી છે. અહીં ૬૫ કરોડ વર્ષ પહેલાં જળકૃત પથ્થરો એટલે કે રેતીમાંથી જ્યારે પથ્થરનું સર્જન થયું ત્યારે એના પર રચાયેલાં પાણીનાં વમળોની ડિઝાઈન હજુ યથાવત્ છે. ઉલ્લેખનીય છે કે આવા સેડિમેન્ટ્રી રૉક દુનિયામાં ખૂબ ઓછી જગ્યાએ જોવા મળે છે અને એ કારણે જ આવી સાઈટ વિશ્વની ઘણી યુનિવર્સિટીના અભ્યાસક્રમનો હિસ્સો બની છે.