રંગ દે, રંગ દે, મુઝે રંગ દે..

ગુજરાતી શબ્દકોશ જુઓ તો રંગ શબ્દનો ઉપયોગ અનેક અર્થ પ્રયોજવા માટે થાય છે. તરંગ, કલ્પના, દમામ, નશો, કેફ, નૃત્ય, પ્રેમ, પ્રીતિ, અનુરાગ, સ્નેહ, મજા, રમૂજ, મસ્તી, તાન, રસ, રાગ, શોભા, સૌંદર્યથી માંડીને યૌવન સુધીના શબ્દોમાં રંગના ભાવ કોઈક રીતે ઝિલાય છે. ભારત તો હોળી-ધુળેટી જેવો રંગોનો તહેવાર મેળવીને ભાગ્યશાળી બન્યું છે, પરંતુ વિશ્વના ઘણા દેશોએ વિવિધ રીતે એમના ઉત્સવોમાં પણ રંગોને સાંકળી લીધા છે. માણીએ રંગોની વૈશ્વિક મહેફિલ.

- નિતુલ ગજ્જર (વડોદરા)

કલ્પના કરી જુઓ કે આપણા જીવનમાંથી રંગ જ કાઢી નાખવામાં આવે તો જીવન કેવું હોય? ન પહેરવા માટે રંગબેરંગી પરિધાન, ન રંગોના આધારે આપણે શાકભાજી કે ફળોની ઓળખ કરી શકીએ, ન તો આપણા ઘરની દીવાલ પર રંગરોગાન કરાવી શકીએ અને ન તો આપણે કયા રંગની કાર લેવી એ વિષય પર કોઈ ચર્ચા કરીએ.

ટાઢા પહોરનાં ગપ્પાં જેવી આ કલ્પનામાત્ર પણ કેટલી નીરસ અને ઉદાસ બનાવે એવી છે, નહીં?

ખેર, આપણા જીવનમાં જે રંગો છે એ તો ક્યાંય જવાના નથી. વધુમાં કદાચ આવનારા સમયમાં વિજ્ઞાનની મદદથી કેટલાક નવા રંગ મળી આવે તો નવાઈ નહીં. ઘણાં જાનવરોને ભગવાને આંખ તો આપી છે, પરંતુ એમનું મગજ રંગ ઓળખવા માટે ઝાઝું સક્ષમ નથી હોતું. એ સામે માણસ એક એવો જીવ છે, જે આટલા બધા રંગ ઓળખી શકે છે. એટલે જ કોઈ વસ્તુ પસંદ કરવામાં  આપણે રંગને વધુ મહત્ત્વ આપીએ છીએ.

દુનિયાનો ભાગ્યે જ કોઈ માણસ હશે, જેને રંગ પસંદ ના હોય. માણસના જીવન પર રંગોનો અનોખો પ્રભાવ છે. કોઈ વ્યક્તિની રંગ પસંદ કરવાની લાક્ષણિકતાથી એના મનના વિચાર તથા એના પ્રકૃતિદત્ત સ્વભાવનો તાગ મેળવી શકાય છે. આ અવનવા વિષય પર વાત કરતાં આણંદની સરદાર પટેલ યુનિવર્સિટીના સાઈકોલૉજી વિભાગના વડા સુરેશ મકવાણા ચિત્રલેખાને કહે છેઃ

‘દરેક માણસનો પોતાનો મનપસંદ રંગ હોય છે. એના આધારે જ એ માણસનાં લક્ષણો અને સ્વભાવ વિશે માહિતી મળે છે. અરે, ત્યાં સુધી કે કોઈ વ્યક્તિની સફળતા અને નિષ્ફળતા પાછળનું કારણ પણ રંગોની પસંદ હોય છે. એ ઉપરાંત, મનુષ્ય કેવા રંગ વચ્ચે રહે છે એનો સીધો સંબંધ એની માનસિકતા સાથે રહેલો છે. આપણા વાસ્તુશાસ્ત્રમાં ઘરની દીવાલને વિવિધ રંગથી રંગવાનું કહેવામાં આવ્યું છે એનું કારણ પણ માણસની માનસિકતા જ છે.’