એક સદીથી ઋષિ પરંપરાને સાચવી બેઠો છે આ આશ્રમ

અહીં બાળકને માત્ર શાળાનું શિક્ષણ નહીં, પણ જીવનમૂલ્યોનું ભણતર આપવામાં આવે છે. એ પણ પાઈપૈસો લીધા વગર. ભાવનગર જિલ્લાના સોનગઢસ્થિત શ્રી મહાવીર જૈન ચરિત્ર કલ્યાણ રત્નાશ્રમ ખરા અર્થમાં કાચા હીરારૂપ બાળકને રત્ન બનાવવાનું કામ કરી રહ્યો છે.

- સુનીલ માંકડ, જયેશ દવે (સોનગઢ-ભાવનગર)

ગોહિલવાડ તરીકે ઓળખાતી સૌરાષ્ટ્રની ભૂમિમાં શિક્ષણ-જ્ઞાનની એવી તાસીર છે કે જે આ પ્રદેશને બીજા પ્રાંત કરતાં અલગ-વિશેષ બનાવે છે. જ્યારે ભાવનગર રાજ્ય પણ ન હતું ત્યારે આ ભૂમિમાં વલભી વિદ્યાપીઠ હજારો જ્ઞાન પિપાસુઓની જ્ઞાનતૃષા સંતોષતી હતી. આ શિક્ષણની જ્યોત હજુ પણ સતત ઝળહળતી રહી છે. ગિજુભાઈ બધેકાની દક્ષિણામૂર્તિ હોય, દર્શકની લોકભારતી હોય કે પછી જૈન ચરિત્ર કલ્યાણ રત્નાશ્રમ હોય, જ્ઞાનપરંપરાને આ બધાં જ નિભાવી રહ્યાં છે.

બે જૈન મુનિઓના વિચારબીજમાંથી જન્મેલું ગુરુકુળ આજે શતાબ્દીને આરે આવીને ઊભું છે.

એમાં આજે વાત ભાવનગર જિલ્લાના સોનગઢમાં આવેલા મહાવીર જૈન ચરિત્ર કલ્યાણ રત્નાશ્રમની, જે માત્ર શિક્ષણ જ નહીં, પરંતુ આશ્રમ પરંપરાને છેલ્લાં ૧૦૦ વર્ષથી જાળવીને બેઠો છે. ૧૯૨૯થી શરૂ થયેલો આ રત્નાશ્રમ સાતત્યપૂર્ણ રીતે પોતાનો વ્યાપ વધારી રહ્યો છે. આ જૈન ચરિત્ર કલ્યાણ રત્નાશ્રમ આજે ૪૫૫ બાળકોને પરંપરાગત શિક્ષણ અને જીવનમૂલ્ય જ્ઞાન આપે છે. ૧૯૩૦માં ૧૩ વિદ્યાર્થીઓને અહીં નિઃશુલ્ક પ્રવેશ અપાયો હતો અને ૨૦૨૩માં નવા પ્રવેશ સાથે સંખ્યા પાંચસોની ઉપર પહોંચશે, છતાં પણ નિઃશુલ્ક પ્રવેશનો આ ક્રમ જળવાયેલો રહ્યો છે.

ભારતભરના જૈન ધર્મના મુનિઓ ધર્મપરંપરા અને અધ્યાત્મના પ્રચાર-પ્રસાર માટે પગપાળા ગામેગામ વિહાર કરતા હોય છે. જૈન મુનિરાજો તો પ્રવચન, મહોત્સવો ને ક્રિયાકર્મ જ કરે તેવી માન્યતા મહાત્મા ગાંધીને પણ હતી, પરંતુ ખાદીધારી મુનિરાજો આશ્રમ ચલાવી સમાજસેવા કરે તેનું અચરજ ગાંધીજીને પણ એક સદી પહેલાં થયું હતું તેથી જ એ અચરજને ખાળવા મહાત્મા ગાંધીએ જે આશ્રમની મુલાકાત લીધી હતી એ આશ્રમને આજે એકસો વર્ષ થઈ રહ્યાં છે. કચ્છના જૈન મુનિ કલ્યાણચંદ્રજી મહારાજ સાહેબે ભારતીય સંસ્કૃતિને ઓપાવે તેવા આશ્રમનું સપનું સેવ્યું અને તે આજે પણ એ જ પરંપરાથી ચાલે છે.

આશ્રમના વિદ્યાર્થીઓ સાથે મુનિ કલ્યાણચંદ્રજી મહારાજ. એમના નામની જૂની ચાલી તથા મહારાજની સમાધિ પણ આશ્રમમાં છે.