માણસની ઠંડક માટે પૃથ્વીને ગરમ કરાય?
Chitralekha Gujarati|June 05, 2023
ભરઉનાળે ઠેર ઠેર વરસાદના સમાચાર વચ્ચે પણ દેશમાં ગરમી બરોબર જામી છે. ગ્લોબલ વૉર્મિંગ અને ઋતુપલટાને ઉલટાવવાનું અસંભવ થતું જાય છે, પણ એનો વેગ ધીમો પાડવાનું આપણા હાથમાં છે. ખાસ કરીને ગરમીમાં ઘર-ઑફિસને ઠંડી રાખતી ઍરકન્ડિશનિંગ સિસ્ટમ થકી થતાં પાણી-વીજળીના વેડફાટને નિવારી શકીએ તો કામ બને. મુંબઈના એક ઈનોવેટર-આન્ત્રપ્રેન્યૉરે આ દિશામાં ઘણા રસપ્રદ પ્રયોગ કર્યા છે.
સમીર પાલેજા (મુંબઈ)
માણસની ઠંડક માટે પૃથ્વીને ગરમ કરાય?

૯૦ વર્ષના સુરેન્દ્ર શાહે અમેરિકાની પ્રિન્સટન યુનિવર્સિટીમાંથી છેક ૧૯૬૧માં ઍરકન્ડિશનિંગ એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી લીધેલી. એ વખતે અમેરિકન શિક્ષણ એટલે જાણે ભગવાનનો શબ્દ.

મુંબઈના ઉપનગર વિલે પાર્લેમાં રહેતા સુરેન્દ્રભાઈ ચિત્રલેખાને કહે છેઃ ‘અમેરિકાથી આવ્યો ત્યારે મગજમાં રાઈ ભરેલી. ઍરકન્ડિશનિંગ વિના ઠંડક મળે જ નહીં એવું માનતો. એક ભાઈએ મારી સાથે દલીલ કરી કે આગ્રામાં તાજમહાલ એસી વિના કેમ ઠંડો રહે છે? હું મૂંગો થઈ ગયો. પ્રાચીન ઈમારતોમાં કુદરતી રીતે કેમ ઠંડક રહે છે એ જાણવા જૂનાં સાહિત્ય વાંચી ગયો, પણ ઉલ્લેખ મળ્યા નહીં. ધીરે ધીરે સમજાયું કે તાજમહાલની ઈમારતનું માસ એટલે કે પિંડ ૩૦ લાખ ટન જેટલું છે. સૂરજનો તાપ જાડી દીવાલ સોંસરવો નીકળીને અંદર પ્રવેશી શકે નહીં એટલે ઠંડક રહે. જે થોડીઘણી ગરમી પ્રવેશે એ ધીરે ધીરે બાજુની યમુના નદી તરફ વહી જાય.’

કચ્છના ‘સૃજન કૅમ્પસ’ અને અમદાવાદની 'દર્પણ એકેડેમી’માં પાઈપના નેટવર્કની પેસિવ કૂલિંગ સિસ્ટમ બેસાડવામાં આવી છે. એનાથી વિના ખર્ચે કુદરતી રીતે મકાનમાં ઠંડક રહે છે.

સુરેન્દ્રભાઈએ આવાં સ્મારકો-ઈમારતોની નૅચરલ કૂલિંગ સિસ્ટમની નકલ કરવાનું વિચાર્યું. લખનૌની સેન્ટ્રલ બિલ્ડિંગ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના પ્રોફેસર જૈને એ વખતે ગૂણપાટ ઍરકન્ડિશનિંગનો વિડિયો બનાવેલો. એમાં એમણે રિંગ સરફેસ ઈવોપરેશનના સિદ્ધાંત આધારે કહેલું કે એક ગેલન પાણી ઉડાડો તો એક ટનનું કૂલિંગ મળી શકે. વિડિયોમાં દર્શાવ્યું કે છાપરાં પર ગૂણપાટ પાથરીને એના પર પાણી છાંટવાથી પાણી બાષ્પીભવન થઈને પોતાની સાથે ગરમી ઉડાડી ગયું એટલે ઈમારત ઠંડી થઈ.

Denne historien er fra June 05, 2023-utgaven av Chitralekha Gujarati.

Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.

Denne historien er fra June 05, 2023-utgaven av Chitralekha Gujarati.

Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.

FLERE HISTORIER FRA CHITRALEKHA GUJARATISe alt
મન હોય તો માળવે જવાય...અને મેડલ પણ જિતાય.
Chitralekha Gujarati

મન હોય તો માળવે જવાય...અને મેડલ પણ જિતાય.

ઉંમરના છ દાયકા પાર કરી ચૂકેલી આ મહિલાને જીવનમાં કંઈક કરવાનું બાકી હોય એમ લાગ્યા કરતું એટલે એમણે સ્વિમિંગ શીખવાનું શરૂ કર્યું. એટલું જ નહીં, રાજ્ય લેવલે અનેક હરીફાઈમાં ભાગ લઈ વિજયી પણ બન્યાં. એ પછીય કંઈક અધૂરપ લાગતી તો ભરતનાટ્યમ તથા કથક જેવાં ક્લાસિકલ નૃત્ય શીખ્યાં અને એમાં પણ વિશારદ હાંસિલ કરી. એ સાઈકલિંગ કરે, ક્લાસ ચલાવે અને સાથે જીવનથી નિરાશ થયેલી મહિલાઓમાં ઊર્જા ભરવાનું કામ પણ કરે.

time-read
4 mins  |
November 25, 2024
અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવું છે? ...કરવું જોઈએ?
Chitralekha Gujarati

અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવું છે? ...કરવું જોઈએ?

શું તમે જાણો છો, હવે અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સમાં રોકાણનો ટ્રેન્ડ વધી રહ્યો છે... આવા સ્ટૉક્સમાં રોકાણ કરવાનાં કારણ અને રીત શું હોય છે? આ રોકાણ કરવું જોઈએ ખરું? ચાલો સમજીએ, અનલિસ્ટેડ સ્ટૉક્સની નાની માર્કેટને, જે ધીમે ધીમે મોટી થતી જાય છે.

time-read
3 mins  |
November 25, 2024
ટ્રમ્પના વિજયનું ભારત કનેક્શન જાણવા જેવું છે.
Chitralekha Gujarati

ટ્રમ્પના વિજયનું ભારત કનેક્શન જાણવા જેવું છે.

રસાકસીની ધારણાવાળી અમેરિકન પ્રમુખપદની ચૂંટણીમાં ભૂતપૂર્વ પ્રમુખ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે એકતરફી જીત મેળવીને વિશ્વઆખાને સ્તબ્ધ કરી દીધું. ટ્રમ્પના આ ભવ્ય વિજય પાછળ ઘણા ઈન્ડિયન અમેરિકન્સની પણ મહેનત છે. હવે એમના પ્રધાનમંડળમાં ભારતીય કે હિંદુ કનેક્શન્સ ધરાવતા રાજકારણીઓને સ્થાન મળશે કે નહીં એની ચર્ચા છે.

time-read
4 mins  |
November 25, 2024
ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!
Chitralekha Gujarati

ગુજરાતમાં હવે ડૉગ પકડશે દારૂ!

ચોરી, લૂંટ કે મર્ડરની ઘટનાના આરોપી સુધી પહોંચવા પોલીસજવાનોની સાથે ડૉગ સ્ક્વૉડ જોવા મળે એ કોઈ નવી વાત નથી. દાયકાઓથી પોલીસતંત્ર શ્વાનને એવી તાલીમ આપે છે કે જે ગુનેગારના સગડ મેળવવામાં મદદરૂપ થાય છે. ગુજરાત પોલીસે હવે ડૉગને તાલીમ આપવામાં એક ડગલું આગળ વધીને ક્યાંય દારૂ સંતાડવામાં આવ્યો હોય એ શોધી શકે એ માટે ખાસ બે ‘આલ્કોહોલ ડિટેક્શન ડૉગ’ તૈયાર કર્યા છે.

time-read
3 mins  |
November 25, 2024
લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?
Chitralekha Gujarati

લગ્ન પછી સ્ત્રીએ કેમ નોકરી છોડવી પડે છે?

આને ‘પરણવાની સજા’ કહો કે બીજું કંઈ, આ છે તો હકીકત અને આંકડા પણ એમ જ બોલે છે.

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ
Chitralekha Gujarati

અવગણવા જેવી નથી આ વ્યાધિ

ગર્ભાવસ્થામાં એનિમિયા સ્ત્રી ઉપરાંત ગર્ભસ્થ શિશુના સ્વાસ્થ્ય સામે જોખમ ઊભું થાય એ પહેલાં ચેતી જાવ...

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની
Chitralekha Gujarati

મહેમાનો માટે બનાવો ટાફ્ટ બ્સ્ટેિબલ બિરયાની

દિવાળીમાં બહારના નાસ્તા અને તેલવાળો ખોરાક ખાઈને કંટાળી ગયા છો?

time-read
2 mins  |
November 18, 2024
પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!
Chitralekha Gujarati

પોતાના ઘરમાં જ નહીં, અન્ય હિલાનાં જીવનમાં પણ ફેલાવી... સફળતાની મીઠાશ!

સ્વભાવે અંતર્મુખી એ મહિલા ઈન્ટિરિયર ડિઝાઈનર તો બની, પરંતુ લોકોનાં ઘરને સજાવવાને બદલે ઘરેથી રસોઈકળાથી નાની સ્ટાર્ટ-અપ કંપની શરૂ કરી અન્ય મહિલાનાં જીવન સજાવ્યાં. આ અમદાવાદી માનુનીની ચૉકલેટ્સનો સ્વાદ દેશ-વિદેશની દાઢે વળગ્યો છે.

time-read
3 mins  |
November 18, 2024
વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ
Chitralekha Gujarati

વીરપુરથી કોચી સુધી જલારામજયંતીની ધૂમ

ખાસ્સી ગુજરાતી વસતિ ધરાવતા કોચીના ‘મિની હરિદ્વાર' સમા મટનચેરી વિસ્તારનું જલારામ ધામ.

time-read
1 min  |
November 18, 2024
હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...
Chitralekha Gujarati

હાથી આપણો મિત્ર છે, આપણેય એના સાથી બનવું પડશે...

વનવગડામાં પણ માણસજાતનો કોઈ એક દોસ્ત વસતો હોય તો એ છે ગજરાજ. જંગલી જીવોમાં સૌથી વધુ સમજદાર અને સૌથી વધુ સંવેદનશીલ એવા હાથીભાઈ સાથે માણસોનો નાતો આમ તો બહુ જૂનો છે, આપણે હાથીની પૂજા પણ કરીએ છીએ, પરંતુ હમણાં હમણાં હાથી અને માનવ વચ્ચે ઘર્ષણના અનેક કિસ્સા બની રહ્યા છે.

time-read
5 mins  |
November 18, 2024