૯૦ વર્ષના સુરેન્દ્ર શાહે અમેરિકાની પ્રિન્સટન યુનિવર્સિટીમાંથી છેક ૧૯૬૧માં ઍરકન્ડિશનિંગ એન્જિનિયરિંગની ડિગ્રી લીધેલી. એ વખતે અમેરિકન શિક્ષણ એટલે જાણે ભગવાનનો શબ્દ.
મુંબઈના ઉપનગર વિલે પાર્લેમાં રહેતા સુરેન્દ્રભાઈ ચિત્રલેખાને કહે છેઃ ‘અમેરિકાથી આવ્યો ત્યારે મગજમાં રાઈ ભરેલી. ઍરકન્ડિશનિંગ વિના ઠંડક મળે જ નહીં એવું માનતો. એક ભાઈએ મારી સાથે દલીલ કરી કે આગ્રામાં તાજમહાલ એસી વિના કેમ ઠંડો રહે છે? હું મૂંગો થઈ ગયો. પ્રાચીન ઈમારતોમાં કુદરતી રીતે કેમ ઠંડક રહે છે એ જાણવા જૂનાં સાહિત્ય વાંચી ગયો, પણ ઉલ્લેખ મળ્યા નહીં. ધીરે ધીરે સમજાયું કે તાજમહાલની ઈમારતનું માસ એટલે કે પિંડ ૩૦ લાખ ટન જેટલું છે. સૂરજનો તાપ જાડી દીવાલ સોંસરવો નીકળીને અંદર પ્રવેશી શકે નહીં એટલે ઠંડક રહે. જે થોડીઘણી ગરમી પ્રવેશે એ ધીરે ધીરે બાજુની યમુના નદી તરફ વહી જાય.’
કચ્છના ‘સૃજન કૅમ્પસ’ અને અમદાવાદની 'દર્પણ એકેડેમી’માં પાઈપના નેટવર્કની પેસિવ કૂલિંગ સિસ્ટમ બેસાડવામાં આવી છે. એનાથી વિના ખર્ચે કુદરતી રીતે મકાનમાં ઠંડક રહે છે.
સુરેન્દ્રભાઈએ આવાં સ્મારકો-ઈમારતોની નૅચરલ કૂલિંગ સિસ્ટમની નકલ કરવાનું વિચાર્યું. લખનૌની સેન્ટ્રલ બિલ્ડિંગ રિસર્ચ ઈન્સ્ટિટ્યૂટના પ્રોફેસર જૈને એ વખતે ગૂણપાટ ઍરકન્ડિશનિંગનો વિડિયો બનાવેલો. એમાં એમણે રિંગ સરફેસ ઈવોપરેશનના સિદ્ધાંત આધારે કહેલું કે એક ગેલન પાણી ઉડાડો તો એક ટનનું કૂલિંગ મળી શકે. વિડિયોમાં દર્શાવ્યું કે છાપરાં પર ગૂણપાટ પાથરીને એના પર પાણી છાંટવાથી પાણી બાષ્પીભવન થઈને પોતાની સાથે ગરમી ઉડાડી ગયું એટલે ઈમારત ઠંડી થઈ.
Denne historien er fra June 05, 2023-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra June 05, 2023-utgaven av Chitralekha Gujarati.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
ઋતુપલટોઃ ભ્રમ ને ભય ફેલાવવાનું શસ્ત્ર?
જાણકારો કહે છે કે ભારત તથા આફ્રિકન રાષ્ટ્રોને વિકાસની દૃષ્ટિએ પોતાના સમોવડિયા બનતાં રોકવા માટે વિકસિત દેશોનું પાછલાં ૧૦૦ વર્ષનું સૌથી મોટું સૅમ એટલે ક્લાઈમેટ ચેન્જ.
ગુજરાતમાં પણ છે વક્કના વિવાદ
રાજ્યમાં જૂની વર્ક્સ મિલકતોની તકરાર અને નવી વક્ત મિલકત માટે દાવા અચાનક વધ્યા છે. અલ્લાહને સમર્પિત મિલકત માટે નૈતિક અને કાનૂની આચરણ સામે હવે સવાલ કેમ ઊભા થાય છે?
આમ રચાયો પેરિસમાં ઈતિહાસ!
પૅરાલિમ્પિક્સ-૨૦૨૪ ૧૭મા સમર પૅરાલિમ્પિક્સમાં ભારતનું પ્રદર્શન શાનદાર રહ્યું. આ વખતે પૅરાલિમ્પિક્સમાં ૮૪ રમતવીર ગયેલા, જેમણે દેશ માટે સાત ગોલ્ડ સહિત કુલ ૨૯ મેડલ જીત્યા.
કલાઈમેટ ચેન્જ ચૂંટણીનો મુદ્દો બને છે!
પૃથ્વીનો ગોળો ધગધગી રહ્યો છે. વાતાવરણ દિવસે દિવસે બગડી રહ્યું છે. જાગ્રત નાગરિક તરીકે હમણાં લોકસભા ચૂંટણી વખતે ભારતીયોએ આ મુદ્દો રાજકારણીઓ સામે મૂકવાની જરૂર હતી. આપણે તો એ કામ ન કર્યું, પરંતુ અમેરિકામાં ટ્રમ્પ-હેરિસ વચ્ચેના જંગમાં ગ્લોબલ વૉર્મિંગ મામલો ઊખળશે ખરો.
સહાનુભૂતિની પાઠશાળા બીજાના પેંગડામાં પગ ઘાલવો
સંવેદના વ્યક્તિને એની સાથેના પ્રત્યેક માણસ સાથે એક સાર્થક અને વિશ્વાસનો સંબંધ સ્થાપિત કરવામાં મદદ કરે છે. માણસો હોય ત્યાં ગેરસમજ, નારાજગી, ટકરાવ થવાં સહજ છે. એ વખતે જવાબદાર વ્યક્તિ તરીકે તમારે દરેકનાં વિચાર અને લાગણીને સમજીને સંબંધોની નૌકા તોફાનમાં ઊંધી ન વળી જાય એ જોવું પડે. એનું નામ જ સંવેદનશીલ નેતૃત્વ.
મણિપુરને ફરી સળગવા ન દો.
શાંતિ ભ્રામક હોય એમ પૂર્વોત્તરના અતિ સંવેદનશીલ સ્થિતિ ધરાવતા રાજ્યમાં ચરુ પાછો ઊકળ્યો છે. બે વાડામાં વિભાજિત પ્રજા વચ્ચે વધુ ખટરાગ થાય એ આપણી માટે નુકસાનકારક છે અને એટલે જ મામલો વધુ બગડે એ પહેલાં સમાધાન જરૂરી છે.
જસ્ટ, એક મિનિટ...
કુદરતનું કોઈ સર્જન શુકન કે અપશુકન કરાવતું નથી હોતું. એ તો આપણે જેવું વિચારીએ અને જોઈએ એવું આપણને લાગે
કરપીણ, દયનીય, અમાનવીય
ખબર નહોતી કે આપસમાં લડ્યા કરશું ને આખરમાં આ તારું, મારું, સહિયારું બધું આમ જ વીતી જાશે.
વિવાદનું ઈમર્જન્સી હૅન્ડિંગ...
બે સત્ય ઘટનાનો એક ને એ પણ સેમ-ટુ-સેમ વિવાદ... 'ઈમર્જન્સી', 'આઈસી-૮૧૪’.
બૅન્ક ધિરાણ સુવિધા હવે આવશે આંગળીનાં ટેરવે
‘યુપીઆઈ’ને ગ્લોબલ સ્તરે વ્યાપક બનાવવાના લક્ષ્ય બાદ બૅન્કિંગ જગતમાં ‘યુએલઆઈ” નામે ક્રાંતિના શ્રીગણેશ થશે.