ચહેરો જ બને છે આધાર કાર્ડ

ભારતનાં ત્રણ ઍરપોર્ટ પર શરૂ કરવામાં આવેલી ફેશિયલ રેકગ્નિશન ટેક્નોલૉજી થકી ઉતારુઓ લાંબી લાઈનો ટાળી શકશે, ઓછા સમયમાં વધુ પ્રવાસીઓને હૅન્ડલ કરી શકાશે તથા દેશબહાર ભાગી છૂટવા માગતા સફેદ ચોરને પણ પકડી શકાશે. આ ટેક્નોલૉજી હજી ફુલપ્રૂફ ન હોવા છતાં એક ક્રાંતિકારી પગલું તો છે જ.

- સમીર પાલેજા (મુંબઈ)

ગયા અઠવાડિયે બે સમાચાર આવ્યા. એક તો રિઝર્વ બૅન્કે ચુનંદા શહેરોમાં ઈ–રૂપી અર્થાત્ ડિજિટલ કરન્સીનો પ્રયોગાત્મક રીતે આરંભ કરાવ્યો તો બીજી તરફ નાગરિક ઉડ્ડયન મંત્રાલય દ્વારા દેશનાં ત્રણ ઍરપોર્ટ પર ઉતારુના પ્રવેશ અને બોર્ડિંગની બીજી પ્રક્રિયા માટે ફેશિયલ રેકગ્નિશન ટેક્નિક કાર્યાન્વિત કરવામાં આવી.

આ પ્રક્રિયા એટલી ઝડપી છે કે લાંબી લાઈનોમાં ઊભા રહેવાથી મુક્તિ મળશે. આગળ જતાં ઓળખપત્ર દેખાડવાની પણ જરૂર નહીં પડે. સમજો કે આ ટેક્નિકમાં ચહેરાને જ આધાર કાર્ડ બનાવવાની વાત છે.

ફેશિયલ રેકગ્નિશન એટલે કે ચહેરાની બાયોમેટ્રિક ઓળખની પ્રણાલીનું અનાવરણ કરતા કેન્દ્રીય નાગરિક ઉડ્ડયનખાતાના પ્રધાન જ્યોતિરાદિત્ય સિંધિયાએ કહ્યું કે સિંગાપોર, દુબઈ, લંડન, એટલાન્ટા, વગેરે શહેરોનાં ઍરપોર્ટ પર આ પદ્ધતિ ઑલરેડી સફળતાથી કાર્ય કરી રહી છે. ભારતે દિલ્હી, બેંગલુરુ અને વારાણસીનાં ઍરપોર્ટ પર એને પ્રયોગાત્મક રીતે અમલમાં મૂકી છે. આવતા ચાર મહિનામાં હૈદરાબાદ, પુણે, વિજયવાડા અને કોલકાતાનાં ઍરપોર્ટ પર પણ ફેશિયલ રેકગ્નિશન શરૂ કરવામાં આવશે.

કેવી રીતે થાય છે ઉતારુની ઓળખ?

વિમાનપ્રવાસીએ પોતાના મોબાઈલમાં ડિજી-યાત્રા ઍપ ડાઉનલોડ કરીને એના પર આધાર કાર્ડ નંબરની નોંધણી કરવાની રહે છે. સાથે પોતાની એક સેલ્ફી અપલોડ કરવી પડે છે. એ ઉપરાંત, પોતાના પ્રવાસની વિગતો પણ નાખવી પડે છે. એક વખત ડિજી-યાત્રા ઍપ પર ઓળખ વેરિફાઈ થઈ ગયા પછી ઍરપોર્ટના સ્કેનર પર એ જ ચહેરો બોર્ડિંગ પાસ તરીકે કામ કરે છે. સિક્યોરિટી ચેક અગાઉની તમામ પ્રક્રિયા ફેશિયલ રેકગ્નિશનથી પૂરી થઈ જાય છે.

આ ટેક્નિક પણ એઆઈ (આર્ટિફિશિયલ ઈન્ટેલિજન્સ) અને મશીન લર્નિંગથી બળકટ બની છે. એનાથી હાઈ એક્યુરસી અને પ્રોસેસ ટાઈમ ઝડપી બને છે. ફેશિયલ રેકગ્નિશનનું વૈશ્વિક બજાર ૨૦૨૭ સુધી ૧૨.૯૨ અબજ ડૉલરે પહોંચવાની ધારણા છે.