જર્મનીમાં ગુજરાતી લોકગીત ગજવે છે આ અમદાવાદી

મૂળ ઈડરના મેડિકલ એન્જિનિયરે ઘરઆંગણે અભિનય અને ગાયકીનો શોખ પોષ્યો. જો કે એને વધુ પ્રસિદ્ધિ મળી જર્મનીમાં, જ્યાં એ અત્યારે ગુજરાતી ગીતો ગાય છે અને સ્થાનિક યુવાનોને ‘કસુંબીનો રંગ’ અને ‘મન મોર બની થનગાટ કરે.’ જેવાં ગીત શીખવે પણ છે.

- મહેશ શાહ (

પાંચેક વર્ષ પહેલાંની વાત. એક રવિારની સાંજે જર્મનીના યેના (Jena) શહેરના જાણીતા સૅન્ટ માઈકલ ચર્ચમાં ચારસોથી વધુ વડીલો અને યુવક-યુવતી બેઠાં છે. વિશાળ ખંડમાં પીળો પ્રકાશ પથરાયો છે. કાર્યક્રમ શરૂ થતાં એક સંચાલક એની રૂપરેખા આપે છે. પછી ચર્ચના ક્વાયર (Choir) એટલે કે સંગીતવૃંદના કલાકારો જર્મન અને બીજી ભાષામાં ભક્તિગીતો રજૂ કરે છે.

પછી એક યુવક મંચ પર આવે છે. ઊંચાઈ અંદાજે પોણા છ ફૂટ. દેખાવમાં ઘઉંવર્ણો અર્થાત્ બિન-યુરોપિયન. ગીત રજૂ કરતાં પહેલાં એ ગીતની ભાષા, શબ્દો, કવિ અને ગીતના સારની જર્મન ભાષામાં ટૂંકી સમજ આપે છે.

...અને પછી શરૂ થાય છે મન મોર બની થનગાટ કરે... એ ગીત.

આવી જ બીજી ઘટના. વર્ષ ૨૦૧૮ની ૩૧ ડિસેમ્બરે રાત્રે નવા વર્ષને આવકારવા સાઉથ

જર્મનીના એક ગામમાં થોડા કૉલેજિયનોએ પાર્ટી યોજેલી. એમાં જર્મન શ્રોતાઓના આગ્રહથી એક યુવકે ગીત ગાયું: મન મોર બની થનગાટ કરે...

નવી ભાષાનું નવું ગીત સાંભળવાની જર્મન શ્રોતાઓને મોજ પડી. ગીતના શબ્દો એમને ન સમજાયા હોય એ સાહજિક છે, પણ ગીતનો ભાવ એમનાં હૃદય સુધી પહોંચી ગયો.

૩૧ ડિસેમ્બરની એ પાર્ટી અને યેનાના ચર્ચમાં ઉપસ્થિત જર્મનવાસીઓને પ્રથમ વાર ગુજરાતી ગીત સંભળાવનારા યુવાનનું નામ હાર્દિક ચૌહાણ (ગુજરાતમાં ડાયરા અને જુદા જુદા સમારંભોમાં ગવાતાં અને ઘણી વાર વન્સ મોર...મેળવતાં આ ગીતના રચયિતા હતા રાષ્ટ્રીય શાયર ઝવેરચંદ મેઘાણી).

પછી હાર્દિકનો જર્મનીમાં ગુજરાતી ગીતો ગાવાનો ક્રમ ચાલુ રહ્યો આજ લગી. લાગે કે જર્મનીમાં રહેતા હાર્દિક અહીંના અમુક લોકોને પણ જાણે ગુજરાતી ગીતોનું ઘેલું લગાડ્યું છે.

કોણ છે હાર્દિક ચૌહાણ? એનો જન્મ ગુજરાતના સાબરકાંઠા જિલ્લાના ઈડર શહેરમાં. પિતા કમલેશ ચૌહાણ અહીંની મહારાજા અગ્રસેન સ્કૂલમાં સંગીત શિક્ષક અને ગુજરાતી નાટકોના જાણીતા સંગીતકાર. માતા (હવે સ્વર્ગીય) ભાવનાબહેન ગૃહિણી. એમને બે પુત્ર-શુભમ અને હાર્દિક. બન્ને બાંધવોને સંગીતનો વારસો પિતા પાસેથી મળ્યો.