દિવસો ફરી આવ્યા ટીપેટીપાં માટે વલખાં મારવાનાં

ઉનાળો આવ્યો નથી ને જળ-સમસ્યાની રાડ ઊઠી નથી. એમાં પણ ભૌગોલિક પરિસ્થિતિ અને મૂળ ઓછા વરસાદને કારણે ઉત્તર ગુજરાત અને સૌરાષ્ટ્રમાં માર્ચ-એપ્રિલથી પાણીનાં એક-એક બુંદ માટે તરસવું પડે એવી નોબત આવી જાય છે. વર્ષોથી પ્રજાએ જેનો ભોગ બનવું પડે છે એવું આ જળસંકટ નિવારવા જાતજાતની યોજના બની છે, પણ મોટા ભાગની કોરીધાકોર. ક્યારે આવશે આ પ્રશ્નનો કાયમી ઉકેલ?

- દેવેન્દ્ર જાની (રાજકોટ) । હેતલ રાવ (અમદાવાદ)

થોડાં વરસ પહેલાં અક્ષય કુમાર-ભૂમિ પેડણેકરને ચમકાવતી એક ફિલ્મ આવેલી, ટોઈલેટઃ એક પ્રેમકથા, જેમાં સાસરીના ઘરમાં ટોઈલેટ ન હોવાને કારણે નવોઢા પરણ્યાના બીજા જ દિવસે પિયર જતી રહે છે. કંઈ આવો જ કિસ્સો હમણાં ગુજરાતમાં બન્યો. પાણીની સમસ્યાથી કંટાળીને પત્ની ઘર છોડીને જતી રહી. આટલું જ નહીં, પણ સાસરામાં પાણીની સમસ્યા છે એવું જાણી એક કન્યાએ લગ્ન કરવાની ના પાડી દીધી!

નદીના પટ સુકાઈને મોટા મેદાન જેવા થઈ જાય અને લોકોએ પાણી માટે ટૅન્કર કે ક્યાંક દૂરના કૂવા સુધી લાંબું થવું પડે.

સૌરાષ્ટ્ર ઊંધી રકાબી જેવો પ્રદેશ છે એટલે વરસાદનું ઘણું પાણી સંગ્રહની પર્યાપ્ત વ્યવસ્થાના અભાવે દરિયામાં વહી જાય છે.

શહેરમાં રહેતા અને અવારનવાર વૉટર પાર્કની મજા માણતા લોકો માટે પાણી કદાચ સમસ્યા નહીં હોય, પરંતુ ગુજરાતમાં એવા અનેક વિસ્તાર છે, જ્યાં પાણીનાં ટીપેટીપાં માટે વલખાં મારવાં પડે છે. ઉત્તર ગુજરાતના બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા, મહેસાણા અને અરવલ્લી જિલ્લામાં મળી ૧૫ જળાશયો છે, જેમાં અત્યારે માત્ર ૩૭ ટકા જેટલું જ પાણી છે. હજી તો ઉનાળાની શરૂઆત છે અને આ હાલત છે. એમાંય સાબરકાંઠા અને અરવલ્લી જિલ્લાનાં જળાશયોમાં તો એની ક્ષમતાના ૩૦ ટકા કરતાં પણ ઓછું પાણી છે. હવે પ્રશ્ન એ છે કે આખો ઉનાળો પાણી વગર જશે કેવી રીતે?

અરવલ્લી જિલ્લાના મેઘરજ તાલુકાના મોટી-મરાડ ગામમાં નલ સે જલ યોજના હેઠળ નળની પાઈપલાઈન તો પહોંચી ગઈ છે, પણ નળમાંથી પાણીનું ટીપુંય આવતું નથી. આવી જ સ્થિતિ બીજા અમુક વિસ્તારોમાં પણ છે. ભારત-પાકિસ્તાન સરહદથી માત્ર બાવીસ કિલોમીટર દૂર આવેલા બનાસકાંઠા જિલ્લાના મેઘપુરા ગામમાં પણ પાણીની પાઈપલાઈન તો નાખવામાં આવી, નળ લાગી ગયા, પણ પાણી દૂર દૂર સુધી જોવા મળતું નથી.

સાબરકાંઠા જિલ્લાના પોશીના ગામના આગેવાન ચંદુભાઈ કાંતિભાઈ ગમાર ચિત્રલેખાને કહે છે: ‘અમારે ત્યાંનાં નદી-તળાવ સાવ સુકાઈ ગયાં છે. ઘણા કૂવામાં સુદ્ધાં પાણી નથી. ગામમાં નળ તો છે, પણ પાણીની મેન લાઈન જ નથી આવી તો પાણી ક્યાંથી આવે?’