ગુજરાતી માધ્યમ... અંગ્રેજી ઉત્તમ... શિક્ષણ સર્વોત્તમ

સૂત્ર રૂપે આકર્ષક જણાતી આ ફૂલગુલાબી કલ્પના વાસ્તવિકતાની ધરતી પર કાંટાળું ચિત્ર રજૂ કરે છે. માતૃભાષામાં શિક્ષણ ત્યજીને ઈંગ્લિશ મિડિયમ તરફ દોટ મૂકતો સમાજ પોતાની જ ભાષા ને સંસ્કૃતિની ઘોર ખોદી રહ્યો છે એ અનુભવ વ્યાપક છે. આવા સંજોગોમાં મુંબઈ-મહારાષ્ટ્રની કેટલીક ગુજરાતી શાળાના સંચાલકો, શિક્ષકો, વાલીઓ અને ભાષાપ્રેમીઓ શિક્ષણમાં ગુજરાતી માધ્યમને જીવંત રાખવા ભગીરથ પ્રયાસ કરી રહ્યા છે.

- સમીર પાલેજા (મુંબઈ)

ગુજરાતી ભાષાની શાળાઓની પરિસ્થિતિ દિવસે દિવસે ખરાબ થતી જાય છે, કેમ કે બાળકને ઈંગ્લિશ મિડિયમમાં જ ભણાવવાની લહેર હજી ચાલુ છે. નવી શિક્ષણનીતિ અંતર્ગત પ્રાથમિક શિક્ષણ માતૃભાષા માં આપવાની ભલામણ છે એ વાત કોઈને કહીએ તો સામી દલીલ થાય છે કે ‘તમારી શાળા બંધ થવાની છે એટલે અમને પટાવો છો...'

આ હૈયાવરાળ કાઢે છે કાંદિવલી-મુંબઈની સુપ્રસિદ્ધ ગુજરાતી શાળા સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ (એસવીપી) વિવિધલક્ષી વિદ્યાલયના ચીફ ઍડ્મિનિસ્ટ્રેટર સંગીતા શ્રીવાસ્તવ. મુંબઈમાં સરકારી અનુદાન મેળવતી જે ગણીગાંઠી ગુજરાતી શાળા બચી છે, એમાં એસવીપીનું નામ આદરપૂર્વક લેવાય છે.

એક જમાનામાં અહીં સાત ગુજરાતી ડિવિઝન ચાલતાં. આજે નવા ઍડ્મિશન માટે શિક્ષકો ઘરે ઘરે વાલીઓને સમજાવવા નીકળે છે. હવે શાળાએ જુદાં જુદાં ક્ષેત્રમાં સફળ થનારા ભૂતપૂર્વ વિદ્યાર્થીઓના વિડિયો ઈન્ટરવ્યૂ પ્રસારિત કરીને વાલીઓને સંદેશો આપવાનો પ્રયાસ કર્યો છે કે માતૃભાષામાં શિક્ષણ બાળકને . વધુ સ્માર્ટ બનાવે છે, એનો પાયો પાકો કરે છે, એ વિજ્ઞાન અને ગણિતના કન્સેપ્ટ સારી રીતે સમજી શકે છે અને સાથે અંગ્રેજી ભાષામાં નિપુણ થાય તો ગમે તે કરિયરમાં સફળ થઈ શકે છે. એસવીપી-ગુજરાતીના વિદ્યાર્થીઓમાં ડેન્ટિસ્ટ, ન્યુરો ચાઈલ્ડ સ્પેશિયાલિસ્ટ, સીએ, એન્જિનિયર અને અમેરિકા-કેનેડા પહોંચેલા યુવાનો પણ છે. એક માજી વિદ્યાર્થી તો હવે ગિરનાર સીબીએસઈ સ્કૂલમાં પ્રિન્સિપાલ છે.

અત્યારે જો કે અન્ય ગુજરાતી શાળાઓની જેમ એસવીપી-ગુજરાતીમાં પણ શ્રમિક વર્ગનાં બાળકો વધુ છે. એ લોકો પણ નાછૂટકે બાળકને ગુજરાતીમાં મૂકે છે. એસવીપી શાળાના સંચાલક કાંદિવલી એજ્યુકેશન સોસાયટીના પ્રમુખ મહેશ શાહ કહે છેઃ ‘આજે સમાજનો ગરીબ વર્ગ-શ્રમિક વર્ગ પણ શેઠિયાઓની જેમ પોતાના બાળકને અંગ્રેજી માધ્યમમાં ભણાવવા માગે છે. આ માનસિકતાને લીધે ઈંગ્લિશ મિડિયમમાં બિઝનેસ વધ્યો અને ગુજરાતી માધ્યમમાં સગવડો ઓછી થવા માંડી. જો કે અમે ક્યાંય બાંધછોડ કરી નથી.’

એસવીપીના સંચાલકો અંગ્રેજી અને ગુજરાતી માધ્યમનાં બાળકોને સમાન સુવિધા આપે છે. આ શાળામાં વન ચાઈલ્ડ વન કમ્પ્યુટર તો છે જ, પણ હવે કોડિંગનો કોર્સ પણ શરૂ કરવાના છે. બાકી, વિજ્ઞાન પ્રદર્શન, વકૃત્વ સ્પર્ધા કે ઈન્ટરનૅશનલ કૉમ્પિટિશન બધે ગુજરાતી માધ્યમને તક અપાય જ છે.