ગુલામનો ધંધો

ભારતીય કંપની આઈટીમાં હોશિયાર લોકોને હાયર કરીને ગુલામો જેવું કામ કરી રહ્યા છે, ઓનલાઈન પરચેઝ પર ડિલિવરી બોય સ્લેવની જેમ કામ કરી રહ્યા છે

- પ્રો. રાજેન્દ્ર ગર્ગ

દરેક યુગમાં અને દરેક સમાજમાં શક્તિશાળી, શ્રીમંત, દબદબો ધરાવતા અને હોશિયાર લોકોએ નબળા અને ગરીબ લોકોનું ઘણી બધી રીતે શોષણ કર્યું છે અને આ શોષણ નવીનવી યુક્તિથી કદાચ ભવિષ્યમાં પણ થતું રહેશે. આજે તેઓ ટેક્નોલેબ બનાવી રહ્યા છે. ભારતીય કંપની આઈટીમાં હોશિયાર લોકોને હાયર કરીને ગુલામો જેવું કામ કરી રહ્યા છે, ઓનલાઈન પરચેઝ પર ડિલિવરી બોય સ્લેવની જેમ કામ કરી રહ્યા છે. તેનું કારણ એ છે કે સ્વભાવથી કુશળતા પ્રાપ્ત કરેલી વ્યક્તિ સમાજમાં ઉપર તરફ આગળ વધતોવધતો સુવિધાભોગી સ્થિતિને પ્રાપ્ત કરે છે અને આ જ કુદરતના નિયમ અનુસાર નીચે તરફ જઈ રહેલી વ્યક્તિ શોષિતની સ્થિતિમાં આવી જાય છે.

હોશિયાર અને શક્તિશાળી વ્યક્તિઓ દ્વારા બીજા લોકોના શરીર પર સંપૂર્ણપણે અધિકાર મેળવી લઈને તેમની પાસેથી પશુઓ જેવું કામ લેવું અને તેમનું ખરીદવેચાણ કરવું પણ આવું ઉદાહરણ છે, જેને પહેલાંના સમયમાં ગુલામ કે દાસપ્રથાનું નામ આપવામાં આવ્યું હતું અને હવે તે એક નવા સ્વરૂપમાં આવી રહી છે. માનવ સભ્યતા પહેલાં જ પોતાના ઐતિહાસિક વિકાસ ક્રમમાં એક એવા વળાંક પર પણ પહોંચી હતી, જ્યારે ગુલામપ્રથાને એક સંસ્થાના રૂપે પૂરી દુનિયામાં સ્વીકારી લેવામાં આવી હતી.

આ એ અવસ્થા હતી, જ્યારે આમતેમ ભટકી રહેવા માનવ સમુદાયે પશુપાલન અને શિકારના બદલે ખેતીવાડીને વધારે લાભદાયી સમજી. હોશિયાર અને શક્તિશાળી લોકો પાસે ખેતીવાડી માટે વિશાળ જમીન હતી, જેમાં તેનો માલિક પોતે કામ કરી શકતો નહોતો, તેથી પશુઓ પાસેથી કામ લેવા લાગ્યો. સમયગાળામાં મિસર, રોમ, યૂનાન, સીરિયા અને ભારત એમ બધા સમાજમાં ગુલામ વર્ગનો જન્મ થયો.

ભારતમાં જાતિ પ્રથાને એટલા માટે બનાવવામાં આવી હતી અને આજે પણ તેનો લાભ ઉઠાવવામાં આવી રહ્યો છે.

ભારતીય સમાજમાં હિંદુ ધર્મના નામે વર્ગ વિભાજનનો વિકાસ કરવામાં આવ્યો અને શૂદ્ર તથા અસ્પૃશ્ય વર્ગનો જન્મ થયો. શૂદ્ર ભલે ને દાસ હોય કે સ્વતંત્ર, તેનાથી કોઈ ફરક નથી પડતો, કારણ કે તેમને દાસનું કામ કરવાનું હોય છે.

મનુ, જેમની મૂર્તિને હવે ફરીથી સ્થાપિત કરવામાં આવી રહી છે, તેમણે વ્યવસ્થા આપી હતી કે દાસ બનાવવા માટે શૂદ્રોને ખરીદવા જોઈએ (મનુસ્મૃતિ ૮-૪-૧૩).

દાસની વેરાઈટી