સોશિયલ મીડિયાને લીધે તરુણાવસ્થામાં કથળતું માનસિક સ્વાસ્થ્ય
ABHIYAAN|March 04, 2023
સોશિયલ મીડિયાની લોકો પર થતી સારી અને ખરાબ અસરો વિશે વારંવાર ચર્ચાઓ થતી રહે છે, પરંતુ એ વાત સર્વવિદિત છે કે હવે લગભગ કોઈ તેની અસરોથી બાકાત રહ્યું નથી. બાળકો અને તરુણો પર પણ સોશિયલ મીડિયાએ સૌથી વધુ માઠી અસર જન્માવી છે. સમયાંતરે તેના વિવેકપૂર્ણ ઉપયોગની ચર્ચાઓ થતી રહે છે, પરંતુ બાળકો પર થતી તેની ગંભીર અસરો અંગે અપેક્ષિત જાગૃતિ આવી નથી. એક વૈશ્વિક સંસ્થાએ કરેલા સંશોધનમાં એવું પ્રતિપાદિત થયું છે કે મેદાનમાં રમવાની ઉંમરે બાળકો માનસિક તાણનો ભોગ બની રહ્યાં છે.
આર્જવ પારેખ
સોશિયલ મીડિયાને લીધે તરુણાવસ્થામાં કથળતું માનસિક સ્વાસ્થ્ય

તમારી આસપાસ બની રહેલી ઘટનાઓનું અવલોકન કરતાં હશો તો તમે નોંધ્યું હશે કે ક્યાંક એવી ઘટના બને છે કે માતાએ તેના પુત્રને ફોનમાં ગેમ રમતા રોક્યો અને પછી પુત્રએ ગુસ્સામાં આવીને ઘરમાં તોડફોડ કરી. ક્યાંક એવા સમાચાર પણ મળે છે કે પરીક્ષામાં સારા માર્ક ન આવતા વિદ્યાર્થીએ આપઘાત કર્યો. તો વળી એવા પણ કિસ્સાઓ સામે આવે છે કે સોશિયલ મીડિયા પર અમુક પ્રકારના વીડિયો જોઈ બાળકે માતાપિતા પાસે કોઈ મોંઘી ચીજો લઈ આપવાની માગણી કરી હોય અને તેનો સ્વીકાર ન થતાં પોતાનાં માતાપિતા સાથે જ મારામારી કરી હોય. આ પ્રકારની બધી જ ઘટના કોઈ એક કારણથી થઈ હોય એવું કહી શકાય નહીં, પરંતુ આ તમામ ઘટનાઓમાં ઊડીને આંખે વળગે એવી એક વાત છે તરુણોનું માનસિક સ્વાસ્થ્ય. આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે થયેલા એક સંશોધનમાં એવું પુરવાર થયું છે કે તેમનું માનસિક સ્વાસ્થ્ય બગાડવામાં કોઈ એક કારણ સૌથી વધુ જવાબદાર હોય તો એ છે સોશિયલ મીડિયા.

વિશ્વવિખ્યાત સ્પિંજર-નેચર જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા એક સંશોધને ટીનેજર્સ અને સોશિયલ મીડિયા વચ્ચેના સંબંધો તથા તેનાથી તેમના માનસિક સ્વાસ્થ્ય પર થતી ગંભીર અસરો પર એક નવો જ દૃષ્ટિકોણ આપણી સમક્ષ મૂક્યો છે. વર્ષ ૨૦૧૧થી ૨૦૧૮ વચ્ચે દર વર્ષે નિશ્ચિત સમયે આ સંશોધન હાથ ધરવામાં આવ્યું હતું. દર વર્ષે કુમળી વયના અને તરુણાવસ્થામાં પ્રવેશી ચૂકેલાં બાળકોની સોશિયલ મીડિયા વાપરવાની આદતો પર અને તે સમયગાળા દરમિયાન જીવનમાં મળતા સંતોષ, પ્રગતિ પર પ્રશ્નો પૂછવામાં આવતા હતા. દરેક વર્ષે તેમને જીવનથી કેટલો સંતોષ મળી રહ્યો છે તેનો પણ ક્યાસ કાઢવાનો પ્રયત્ન કરવામાં આવતો હતો. આ સંશોધનમાં ઉંમર ૧૦થી ૨૧ વર્ષની વચ્ચે હોય તેવા ૧૭ હજારથી વધુ કિશોર, તરુણ અને યુવાનોને સામેલ કરવામાં આવ્યાં હતાં.

આ સંશોધનમાં એક મુખ્ય તારણ એવું જોવા મળે છે કે જ્યારે બાળકો તરુણાવસ્થામાં પ્રવેશ કરે છે એ સમયગાળો – એટલે કે છોકરીઓ માટે ૧૧થી ૧૩ વર્ષ અને છોકરાઓ માટે ૧૪ કે ૧૫ વર્ષની ઉંમરમાં સોશિયલ મીડિયાનો પ્રમાણમાં વધારે ઉપયોગ કરે છે અને એ દરમિયાન તેમનામાં અતિ ચીડિયાપણું તથા જીવન પ્રત્યેનો અસંતોષ પણ જોવા મળે છે. આવો જ બીજો તબક્કો એટલે કે ૧૯ વર્ષની ઉંમર જ્યાં આ તરુણો પુખ્ત અવસ્થા તરફ ડગલું માંડે છે. આ એવો સમયગાળો છે કે જેમાં મોટા ભાગના લોકો પોતાના ઘરથી દૂર જાય છે, વધુ સ્વતંત્ર બને છે, પરંતુ સાથે-સાથે સામાજિક દબાણ વધે છે.

هذه القصة مأخوذة من طبعة March 04, 2023 من ABHIYAAN.

ابدأ النسخة التجريبية المجانية من Magzter GOLD لمدة 7 أيام للوصول إلى آلاف القصص المتميزة المنسقة وأكثر من 9,000 مجلة وصحيفة.

هذه القصة مأخوذة من طبعة March 04, 2023 من ABHIYAAN.

ابدأ النسخة التجريبية المجانية من Magzter GOLD لمدة 7 أيام للوصول إلى آلاف القصص المتميزة المنسقة وأكثر من 9,000 مجلة وصحيفة.

المزيد من القصص من ABHIYAAN مشاهدة الكل
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે વિતાએ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે
ABHIYAAN

પુષ્પા ફિવર : મનોરંજનનું ફાયર! અલ્લુ અર્જુનની આ ફિલ્મનો ત્રીજો ભાગ પણ આવશે

'પુષ્પા ટુ' એટલે કે ‘પુષ્પા : રૂલ'ના પોસ્ટ ક્રેડિટ સીન સાથે ચિંતાઓ પુષ્પાના ત્રીજા ભાગની સત્તાવાર જાહેરાત કરી દીધી છે. ‘પુષ્પા : ધ રૂલ’ના અંતમાં ‘પુષ્પા-૩ : ધ રેમ્પેજ' લખેલું આવે છે. જેમ પુષ્પાના બીજા ભાગ માટે પ્રેક્ષકોએ લાંબા સમય સુધી રાહ જોવી પડી હતી, તે જ રીતે ‘પુષ્પા-૩' માટે પણ તેમને લાંબા સમયની પ્રતીક્ષા કરવી પડશે, કારણ કે અલ્લુ અર્જુન હવે પોતાની અન્ય ફિલ્મોને સમય આપવા માગે છે અને પુષ્પારાજના પાત્રમાંથી થોડો સમય બ્રેક લેવા માગે છે.

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદને બતાવે ખાસ

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વામા-વિશ્વ આરોગ્ય
ABHIYAAN

વામા-વિશ્વ આરોગ્ય

આદુમાંથી મસાલો અને મુખવાસ, સ્વાસ્થ્યની સાથે સ્વાદતે બતાવે ખાસ

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય
ABHIYAAN

વરિષ્ઠ પત્રકાર ગિરીશભાઈ ત્રિવેદીની ચિર વિદાય

કૉલેજની પ્રેસનોટનું ‘ડ્રાફિટંગ' વાંચીને ભૂપતભાઈએ તેમને પૂછેલું રિપોર્ટર બનવું છે? કૉલેજ સિવાયના સમયમાંથી થોડા કલાકોમાં કેવી રીતે કામ કરવું એ ભૂપતભાઈએ તેમને સમજાવેલું

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ
ABHIYAAN

માયાવી જળકુંભીની માયાજાળ

મનમોહક ફૂલો ધરાવતી જળકુંભી જળાશયોના પાણી ઉપર પોતાનો પથારો પાથરી દે છે. તે જીવસૃષ્ટિ ઉપર ગંભીર જોખમ સર્જે છે. જળકુંભીનો નાશ કરવા માટે ભગીરથ પ્રયત્ન કરવા પડતા હોવા છતાં પરિણામો મળતાં નથી. સાફ કર્યાના થોડા સમયમાં જ ફરી તે જલસ્થાનો ઉપર કબજો જમાવી દે છે. ભુજના દેશલસર તળાવની આખી સપાટી ઉપર જળકુંભી છવાઈ ગઈ છે. નગરપાલિકા દ્વારા એકાદ વખત જળકુંભી કાઢી નાખીને તળાવને સાફ કરવાનો પ્રયોગ કરાયો હતો, પરંતુ થોડા જ સમયમાં ફરી તે રાક્ષસી માયાની માફક તળાવ ઉપર છવાઈ ગઈ.

time-read
6 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી-૨
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી-૨

રજવાડી વૈભવ ધરાવતી ચંદેરી સાડી

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
કવર સ્ટોરી
ABHIYAAN

કવર સ્ટોરી

શિયાળામાં હૂંફનું સરનામું : પશ્મીના શાલ

time-read
5 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
સારાન્વેષ
ABHIYAAN

સારાન્વેષ

મેજિક રીઅલિઝમઃ કડવું સત્ય જાદુઈ શીશીમાં ભરવાની કળા

time-read
4 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024
ચર્નિંગ ઘાટ
ABHIYAAN

ચર્નિંગ ઘાટ

કામધંધાનું નામ આપણું જોઈએ

time-read
2 mins  |
Abhiyaan Magazine 21/12/2024