સૂર્ય: ઊર્જાનો અખૂટ ભંડાર

સૂર્યની ત્રિજ્યા લગભગ ૬,૯૫,૦૦૦ કિલોમીટર (૪,૩૨,૦૦૦ માઈલ) અથવા પૃથ્વી કરતાં ૧૦૯ ગણી છે. તેનું દળ પૃથ્વી કરતાં લગભગ ૩,૩૦,૦૦૦ ગણું છે, જે સૂર્યમંડળના કુલ દળના ૯૯.૮૬% જેટલું છે

- ઇમરાન દલ

રાત પડે ’ને ચોતરફ અંધારું છવાય ત્યારે ટમટમતા અગણિત તારાઓ કાળા ભમ્મર આભને રૂપેરી ચંદરવા જેવો ઘાટ આપે. આ તારલા કુલ કેટલા એનો કોઈ પાર નહિ. વળી, દિવસ થાય ’ને બધાય તારા દેખાતા બંધ, એવું કેમ? અરે, ભાઈ સૂરજદાદા જાગી જાય પછી કોઈની હિંમત છે દેખાવાની? અને આ સૂરજદાદા પણ બીજું કંઈ નથી, પણ રાતે દૂર-દૂર બ્રહ્માંડમાં ઝળકતા તારા જેવા જ એક સિતારા છે! પૃથ્વીની જીવનસૃષ્ટિ માટે આધારરૂપ આ સૂરજદાદા અંગે આપણો દેશ સંશોધન હાથ ધરી રહ્યો છે, એવા સમયે એના વિશે જાણીએ અવનવી વાતો.

સૂર્ય આપણા સૌરમંડળના ગ્રહો, લઘુગ્રહો, ધૂમકેતુઓ અને અન્ય વસ્તુઓ સમેત આકાશગંગાના કેન્દ્રમાં પરિભ્રમણ કરે છે. આપણું સૌરમંડળ ૪,૫૦,૦૦૦ માઈલ પ્રતિ કલાક (૭,૨૦,૦૦૦ કિલોમીટર પ્રતિ કલાક)ના સરેરાશ વેગ સાથે આગળ વધી રહ્યું છે, પરંતુ આ ઝડપે પણ સૂર્યને આકાશગંગાની આસપાસ એક સંપૂર્ણ ચક્કર પૂરું કરવામાં લગભગ ૨૩૦ મિલિયન વર્ષ લાગે છે. સૂર્ય તેની ધરી પર ફરે છે એ જ પ્રકારે તે આકાશગંગાની આસપાસ ફરે છે. તેની ધરી ગ્રહોની ભ્રમણકક્ષાની સપાટીના સંદર્ભમાં ૭.૨૫ ડિગ્રી નમેલી છે.

સૂર્ય એ સૂર્યમંડળના કેન્દ્રમાં આવેલો તારો છે. તે ગરમ પ્લાઝ્માનો લગભગ સંપૂર્ણ દડો છે, જે તેના મૂળમાં પરમાણુ ફ્યુઝન પ્રતિક્રિયાઓ દ્વારા અગ્નિથી ગરમ થાય છે. સૂર્ય આ ઊર્જાને મુખ્યત્વે પ્રકાશ, અલ્ટ્રાવાયોલેટ અને ઇન્ફ્રારેડ કિરણોત્સર્ગ તરીકે ફેલાવે છે અને પૃથ્વી પરના જીવન માટે ઊર્જાનો સૌથી મહત્ત્વપૂર્ણ સ્રોત છે.