શિવનો મહિનો, લક્ષ્મીનું અવતરણ

શ્રાવણ માસમાં આખા સૌરાષ્ટ્રમાં શિવ-આરાધના શ્રદ્ધા અને ભક્તિપૂર્વક શરૂ થશે. પરંપરાગત રીતે યોજાતા લોકમેળા પણ કોરોના કાળને લીધે બબ્બે વર્ષ બંધ રહ્યા બાદ આ વર્ષે રંગેચંગે યોજાશે. અધ્યાત્મ અને ધર્મ તો શ્રાવણનાં મુખ્ય તત્ત્વ, મુખ્ય પ્રવાહ છે, પરંતુ એની સાથે જ આ મહિનામાં ધાર્મિક પ્રવાસ-રિલિજિયસ ટુરિઝમ પણ એટલું વધશે કે એનો લાભ આ તીર્થો-પ્રવાસધામોનાં અર્થતંત્રને થશે. શિવનો મહિમા તો આ મહિનામાં છે જ, સાથે સાતમ-આઠમની કૃષ્ણભક્તિ ભળશે એટલે લક્ષ્મીનો સાક્ષાત્કાર થયા વિના નહીં રહે.

- જ્વલંત છાયા (રાજકોટ) । જયેશ દવે (ભાવનગર) પાર્થ સુખપરિયા (જામનગર)

હાલો રે માનવીયું મેળે.., મેળામાં મારો મનનો માનેલ છે.., હું તો ગઈ’તી મેળે, મન ગયું એની મેળે મેળામાં હૈયું હણાઈને ગયું દળાઈ જોબનના મેળામાં..

સૌરાષ્ટ્રવાસીઓનાં મનમાં આવાં રમતિયાળ ગીતો ફરી રમી રહ્યાં છે. એમના હૈયે સંભળાઈ રહ્યો છે શિવભક્તિનો ધબકાર શિવ મહિમ્ન કે રુદ્રાષ્ટકમના શ્લોક એમનાં અંતરમાં ગુંજી રહ્યા છે.

શ્રાવણ એટલે શિવમય થવાનો મહિનો અને શ્રાવણ એટલે સૌરાષ્ટ્રમાં તથા ગુજરાતના કેટલાક હિસ્સામાં મેળાનો મહિનો. પાછલાં બે વર્ષ સૌરાષ્ટ્રના પરંપરાગત લોકમેળા કોરોનાએ બંધ રખાવ્યા, પરંતુ આ વર્ષે વહીવટી તંત્ર મેળા યોજવા માટે અને લોકો એમાં મહાલવા માટે ઉમળકાભેર સજ્જ છે. આ આખો મહિનો એવો છે કે જેમાં સૌરાષ્ટ્રવાસીઓ મન મૂકીને પ્રવાસ કરશે. ગામની ભાગોળથી લઈને ગોવાની ભૂગોળ અહીંની પ્રજા ખૂંદી વળશે.

શ્રાવણ-ભાદરવાનો સૌથી મોટો ઉત્સવ લોકમેળો છે. સૌરાષ્ટ્રના લોકમેળાની વિગતો ઘણી લાંબી છે અને જાણીતી છે. જામનગર, પોરબંદર, જેતપુર સહિતનાં શહેરોમાં મેળો યોજાય છે. ભૂજમાં હમીરસર તળાવની પાળે મેળો થાય. ચોમાસું જો સારું ગયું હોય તો મેળામાં ગ્રામ્ય વિસ્તારના લોકો મોટી સંખ્યામાં ઊમટી પડે. આ બધામાં રાજકોટમાં યોજાતો મેળો સૌરાષ્ટ્રનો સૌથી મોટો મેળો છે. પાંચ દિવસમાં ૧૨થી ૧૫ લાખ લોકો અહીં ફરે છે, ખાય છે, ચકડોળમાં બેસે છે, ખરીદી કરે છે. મેળાના આર્થિક ઊથલાનો અડસટ્ટો લગાવીએ તો એક વ્યક્તિ સરેરાશ ૨૦૦ રૂપિયાનો ખર્ચ કરે તો પણ પ્રજા દ્વારા ૨૪ કરોડ રૂપિયા વપરાય. રિક્ષા કે પરિવહનનાં અન્ય સાધનના ખર્ચ જુદા. મેળામાં ખાણી-પીણી અને વિવિધ રાઈડ્સ પાછળ વ્યક્તિદીઠ સરેરાશ ૨૦૦ રૂપિયાનો ખર્ચ તો ઓછો ગણાય, કારણ કે રાત્રે પોલીસ ધક્કા મારીને બહાર કાઢે ત્યાં સુધીમાં ઘણા લોકો સરેરાશ ૨૦૦ રૂપિયાથી અનેકગણો ખર્ચ કરી ચૂક્યા હોય છે.

રમકડાંના સ્ટૉલધારક કે રેંકડી લઈને ઊભેલા કે પછી પાથરણાં પાથરીને બેસતા તદ્દન સામાન્ય વેપારીને પણ આ પાંચ દિવસ દરમિયાન આગામી ત્રણેક મહિનાની રોજગારી મળી જાય છે. ૨૦૧૮માં મેળાના આયોજનનો ખર્ચ બાદ કરતાં રાજકોટ જિલ્લા કલેક્ટર કચેરીને ૨.૪૦ કરોડ રૂપિયાની આવક થઈ હતી. આવી આવકમાંથી જિલ્લામાં નવા પ્રોજેક્ટ્સ પણ હાથ ધરવામાં આવે છે.