AY'DAN HABER VAR!

Chandrayaan-3'ün kükürt ölçümleri, Ay'ın keşfinde yeni kapıları aralıyor. JEFFREY GILLIS-DAVIS, THE CONVERSATION

Hindistan'ın Chandrayaan-3 iniş aracı 23 Ağustos 2023'te Ay'ın Güney Kutbu'ndan 600 km uzağa iniş yaptı. Chandrayaan-3, 14 günden kısa bir süre içinde bilim insanlarına değerli veriler gönderdi ve Hindistan Uzay Araştırma Kurumu dabuilksonuçları dünyayla paylaştı.

Chandrayaan-3'ün Pragyan adlı (Sanskritçede "bilgelik" anlamına geliyor) keşif aracından elde edilen veriler; Ay toprağının demir, titanyum, alüminyum ve kalsiyum gibi beklenen elementleri içerdiğini gösterirken beklenmedik bir elementi de ortaya koydu:Kükürt. Ay topraklarında kükürt bulunduğu biliniyordu ama çok düşük bir konsantrasyonda olduğunu sanılıyordu. Yeni ölçümlere bakılırsa beklenenden daha yüksek bir kükürt konsantrasyonusöz konusu olabilir.

Pragyan'da toprağın element bileşimini analiz eden iki cihaz var: Bir alfa parçacığı X ışını spektrometresi ve bir de lazer darbeli parçalanma spektrometresi (LIBS). Bu cihazlanın ikisi de iniş alanının yakınındaki toprakta kükürt tespit etti. Ay'ın kutuplarınayakıntopraklardaki kükürt, astronotların gelecekte orada kalıcı olmasının anahtarı olabilir.

AY'IN JEOLOJİSİ

Ayyüzeyindeiki temelkayaçeşidivar:Koyu renkli volkanik kayalar ve daha parlak dağlık kayalar. Ay'a çıplak gözle bakıldığında görülebilen "insan suratı" şeklini de bu iki yapısal farktan dolay ortaya çıkan kontrast oluşturuyor.

Dünya'daki laboratuvarlarda Ay'ın kaya ve toprak bileşimlerini ölçen bilim insanları, karanlık volkanik düzlüklerden gelen materyallerin daha aydınlık dağlık bölgelerden gelen materyallerden daha fazla kükürt içerdiğini buldu.