સપ્ત સંગમી નદી તટનો મેળો, વૌઠાનો મેળો

ધોળકા તાલુકાના વૌઠા ગામમાં યોજાતો આ મેળો પાંચ દિવસ ચાલે છે. આ સ્થળ સાત નદીઓનું સંગમ સ્થળ છે. એક અંદાજ મુજબ અહીં પચાસ હજારથી વધુ ગધેડાઓનો વેપાર થાય છે.

- રક્ષા ભટ્ટ

ધનતેરસે ધનની પૂજા કરી, કાળી ચૌદસે વીર હનુમાનની પૂજા કરી, દિવાળીએ લક્ષ્મીપૂજન સાથે ચોપડાપૂજન પણ કર્યું અને નવા વર્ષે તદ્દન નવાં વસ્ત્રો અને નવા નક્કોર વિચારો સાથે વહેલી સવારથી મોડી રાત સુધી જે મળ્યાં તે સૌને નવા વર્ષની શુભેચ્છાઓ પાઠવી. આવા પર્વીય ચાર-પાંચ દિવસ પછી પણ ભાઈબીજે ભાઈઓને મળવાનો ઉમંગ અને એ પછી લાભ પાંચમે ફરી કામે ચડવાનો ક્રમ આપણા હિન્દુસ્તાનની મહાપર્વ ગણાતી દિવાળીના દીવાઓને અનેક રીતે અખંડ રાખે છે; પ્રજ્વલિત અને પ્રકાશિત પણ રાખે છે.

આવા પવિત્ર પ્રકાશ પર્વ પછી પણ આપણા ઉત્સવિયા દિવસો ઓછા નથી થતા. બિહાર, ઝારખંડ, પશ્ચિમ બંગાળ અને પૂર્વી ઉત્તર પ્રદેશ તો દિવાળી પૂર્ણ થતાં જ છઠ્ઠ પર્વની ઉજવણીમાં ઓતપ્રોત થઈ જાય છે અને આપણે ગુજરાતીઓ તુલસી વિવાહ અને દેવ દિવાળીના દેદીપ્યમાન એવા પ્રકાશ પર્વમાં.

આવા દિવસો હજી પૂર્ણ થાય ન થાય ત્યાં આપણા ઘરોના બેઠક ખંડમાં લગ્નસરાની કંકોત્રીઓ આવી જાય છે અને આહારો અને વ્યવહારો પીછો નથી છોડતાં, પરંતુ આવી બધી વ્યવહારિક ભાગદોડ વચ્ચે કેટલાક રખડુઓની નજર કંકોત્રી કરતાં કૅલેન્ડરમાં વિશેષ હોય છે કે ભાઈ, ભારતમાં ભરાતાં કાર્તિકી પૂર્ણિમાના મેળાઓ છૂટી ન જવા જોઈએ.

મેળા-મેળાવડાઓ અને મહાપર્વોના આપણા દેશમાં કાર્તિકી પૂર્ણિમાના એક નહીં, પણ અનેક મેળાઓ છે, કારણ કે એ દિવસ જ દેવોની દિવાળીનો છે જે ત્રિપુરારી પૂર્ણિમા તરીકે પણ ઓળખાય છે. એ સમયે દક્ષિણ ભારત કાર્તિક દીપમ્ ઊજવે છે; રાજસ્થાનનું પુષ્કર વિશ્વનો સૌથી મોટો પશુમેળો ગણાતાં પુષ્કરના મેળામાં રસ તરબોળ હોય છે, જ્યારે આપણું ગરવું ગુજરાત વૌઠાના મેળામાં મલપતું હોય છે. પોતાના ઊંટ લઈને, પોતાના ગધેડા લઈને, પોતાના તંબુ લઈને અને પોતાની જાત અને ભાત લઈને પણ.

વૌઠાનો આ મેળો આપણો લોકમેળો છે અને અમદાવાદ જિલ્લાના ધોળકા તાલુકાના વૌઠા ગામમાં ભરાય છે. ભૌગોલિક રીતે વૌઠા ગામ ધોળકા અને ખેડા જિલ્લાના માતર તાલુકાની સરહદ પર આવેલું મધ્ય ગુજરાતનું ગામ છે. ખેતી, ખેત મજૂરી અનેપશુપાલનનો મુખ્ય વ્યવસાય ધરાવતાં આ વૌઠા ગામમાં ભરાતો વૌઠાનો મેળો અમદાવાદ જિલ્લાનો સૌથી મોટો મેળો ગણાય છે, જે દેવઊઠી એકાદશીથી શરૂ થઈ છેક દેવ દિવાળી કે કાર્તિકી પૂર્ણિમા સુધી ચાલે છે.