બી રિયલઃ આડંબરના યુગમાં કાંકરીચાળો

કળિયુગના આ સમયમાં આડંબરની માયાને સમજી, પોતાની રિયલ છબિને દૂષિત ન થવા દઈને એની સાથે જોડાયેલા રહીએ, શક્ય એટલા રિયલ બનવાનો પ્રયાસ કરીએ એ પણ સાધના જ ગણાશે

- સ્પર્શ હાર્દિક

ઇન્ટરનેટના વિશાળ સાગરમાં હવે નાના-મોટા ખળભળાટ થવા એટલી સામાન્ય બાબત થઈ ગઈ છે કે કંઈક ખરેખર અદ્વિતીય થઈ રહ્યું હોય તો પણ એ સામાન્ય રીતે ઊપડતા ટ્રેન્ડ કે કોઈ નવી ભેડચાલ હોવાનું ધારી લેવાય એવી શક્યતા વધારે. આજે સાદો સ્માર્ટફોન વાપરતા લોકોને પણ ખ્યાલ હશે કે એમાં ફોટો પાડ્યા પછી કે પાડતી વખતે મળતા જાતભાતનાં ફિલ્ટર અને એડિટિંગના વિકલ્પો ચહેરાના દેખાવને સદંતર બદલી શકે છે. ત્વચાનો રંગ ઊજળો કરવાથી લઈને ઉંમર ઓછી દેખાડવા અને ચહેરાના ડાઘા દૂર કરવા સુધીનાં પરિવર્તનો કર્યાં પછી ફોટોમાં દેખાતો માણસ વાસ્તવિક માણસથી ઘણો ભિન્ન બની જતો હોય છે. ફેસબુક, ઇન્સ્ટાગ્રામ કે વૉટ્સઍપ જેવાં માધ્યમો પર બહુ ઓછા કિસ્સામાં આજે શોખ ધરાવતા લોકો પોતાનો નોર્મલ રીતે પાડેલો ફોટો મૂકતા હોય છે. સમાજ અને મનુષ્યના માનસ અંગેની ચિંતા કરતા તજજ્ઞો આ નવી હવાને દેખાદેખી, આડંબર કે ડોળને પ્રોત્સાહન આપતી માને છે, કેમ કે પ્રચલિત માપદંડો પ્રમાણે સુંદર કે દેખાવડા ના હોય એ લોકો પણ લઘુતાગ્રંથિ, ઈર્ષ્યા વગેરેને કારણે ઇન્ટરનેટથી સંચાલિત વર્ચ્યુઅલ વિશ્વમાં સોહામણા દેખાવાનું દબાણ અનુભવતા હોય છે.

નવા જમાનાના શબ્દકોશમાં જેના માટે ‘ઇન્ફ્લુએન્સર’ શબ્દ વપરાય છે, એવા ઇન્ટરનેટ યુઝર લાખો કરોડો ફોલોઅર્સ ધરાવતાં હોવાને કારણે વર્ચ્યુઅલ વિશ્વમાં સેલિબ્રિટીનો દરજ્જો ભોગવે છે. પોતાની વૈભવી અને સુખી લાઇફસ્ટાઇલનું શૉ-ઑફ કરવાના ઇરાદાથી આવા ઇન્ફ્લુએન્સર સમયાંતરે મોંઘાં વસ્ત્રો, લક્ઝરી વસ્તુઓ, આકર્ષક સ્થળોના ખર્ચાળ પ્રવાસ, ફાઇવ સ્ટાર હૉટેલમાં રોકાણ, વગેરેના ફોટો-વીડિયો અપલૉડ કરતા રહે છે. કિન્તુ આ મર્યાદિત ફોટો-વીડિયોમાંથી દેખાતું ઇન્ફ્લુએન્સરનું જીવન પણ મર્યાદિત હોય છે અને એમના પૂર્ણ જીવનનો એક નાનકડો ચમકદાર હિસ્સો જ તેઓ દુનિયા સામે દેખાડે છે, ડાર્ક સાઇડ કે પોતાની મજબૂરીઓ, સામાન્ય જીવનની એ ક્ષણો જ્યારે તેઓ અન્ય લાખો-કરોડો સામાન્ય લોકો જેમ જ અસ્તિત્વમાન હોય છે, એ ભાગ્યે જ કોઈ શેર કરે. તેમ છતાં, એમાંથી કોઈ હકારાત્મક પ્રેરણા લઈ એવી કે એ સ્તરની ખરી સફળતા મેળવે ત્યાં સુધી બરાબર છે, પરંતુ જો કોઈ એ આભાસી અને નબળા પાયા પર ટકેલી સફળતાથી અંજાઈ ખોટા માર્ગે દોરવાય તો બરાબર નથી.