ભગવાન રામ હરિ અનંત, હરિકથા અનંતા

રામનો પ્રભાવ માત્ર ભારતમાં જ નહીં, દુનિયામાં હજારો વરસ સુધી ચાલ્યો અને હજી ચાલી રહ્યો છે. અદનાથી અમીર સુધીના લોકોનાં હૈયાંમાં રામ વસેલા છે અથવા વસવા જોઈએ એવું તમામ હિન્દુઓ અને બીજાઓ પણ માને છે. રામ એમનાં ચારિત્ર્ય, સ્વભાવ અને કર્તવ્યોથી લોકહૃદયમાં પ્રવેશ્યા છે.

રામના જન્મને સાત હજારની આસપાસ વરસ થયાં તેમ અમુક વિદ્વાનો માને છે, આટલાં વરસો પછી રામમાં શ્રદ્ધા વધી છે. ભારતીય જનમાનસ માં રામ એવા ઓતપ્રોત થઈ ગયા છે કે રામ વગરનું જીવન હિન્દુઓને જીવન ના લાગે.

ઇતિહાસ જુઓ તો રામ માત્ર ભારતવર્ષના અને હિન્દુ ધર્મના સીમાડાઓ સુધી મર્યાદિત રહ્યા નથી. શીખ ધર્મના ગુરુ ગ્રંથ સાહેબમાં રામ એ નિરાકાર ઈશ્વરનું પર્યાયવાચી નામ છે. ગુરુ ગોવિંદ સિંહ અને નાનક દેવજી પોતાને લવ અને કુશના વંશજો માનતા હતા. ગુરુ ગ્રંથ સાહેબમાં હરિ શબ્દનો સાત હજારથી વધુ વખત અને રામ શબ્દનો ૨૫૦૦ વખત ઉલ્લેખ જોવા મળે છે. શીખ ધર્મના ચિંતકો કહે છે કે શીખ ધર્મ માનવી જેવા દેખાતા કોઈને પણ ભગવાન તરીકે સ્વીકારતો નથી. આથી રામનો એ ઉલ્લેખ નિરાકાર, નિર્ગુણ પ્રભુ તરીકે થયો છે. આ બાબતમાં અનુયાયી ઓ વચ્ચે વિવાદ ચાલી રહ્યો છે. એમ કહી શકાય કે શીખ ધર્મમાં રામ નામને વધુ ઊંચું સ્વરૂપ અને સ્થાન અપાયું છે, પણ અંતે તો હિન્દુ ધર્મના રામ નામની આ અસર છે.

કેન્દ્રમાં, મોદી સરકારમાં પાંચ વરસ પ્રધાન રહી ચૂકેલા અને અગાઉ મુંબઈના પોલીસ કમિશનર હતા તે વર્તમાન સાંસદ સત્યપાલ સિંહે રામ વિષે ઘણાં સંશોધનો અને વિવેચનો લખ્યાં છે. એમના મતે રામના સમયમાં પ્રજામાં માત્ર બે વિભાજન હતા, આર્યો અને અનાર્યો, જે અસુર કે રાક્ષસ તરીકે પણ ઓળખાતા. એ તમામ લોકોની માત્ર એક જ સંસ્કૃતિ હતી.

સત્યપાલ સિંહના મતે શ્રીરામ વિશેના જ્ઞાનનો મૂળ અને આધારભૂત સ્ત્રોત વાલ્મીકિ રામાયણ છે. વાલ્મીકિએ જે ઉમદા કાર્ય કર્યું છે તે એમને જગતના પ્રથમ કવિ તરીકેની માન્યતા બક્ષે છે. જોકે, શ્રીરામની કથા માત્ર રામાયણનાં પાનાંઓ પૂરતી સીમિત રહી નથી. વિશ્વનાં પ્રાચીન સાહિત્ય અને ઐતિહાસિક ગ્રંથો, લખાણોમાં અનેક સ્થળે શ્રીરામ વિશેના ઉલ્લેખો અને વૃત્તાંતો જોવા મળે છે.