કચ્છનો ખેડૂત પ્રગતિશીલ છે, ઓછા પાણીમાં પણ ખેતી કરી જાણે છે, કેરી, ખારેક, દાડમ, ડ્રેગન ફ્રૂટ જેવા ખેતઉત્પાદનોની મોટા પાયે નિકાસ કરે છે. આ બધી વાત સાચી પરંતુ તે સાચી છે બાગાયતી ખેતી પૂરતી. અન્ય પાકની ખેતી કરતાં ખેડૂતોની સ્થિતિ અલગ છે. તેમાં પણ કચ્છમાં બધે હજુ સિંચાઈ માટે નર્મદાના પાણી પહોંચ્યા નથી. આથી ઘણા સિંચાઈ સુવિધાવિહોણા ગામોમાં ખેતીનો મુખ્ય આધાર આકાશી મહેર જ છે. છેલ્લા બે દાયકાથી વરસાદનું પ્રમાણ વધ્યું છે, દુષ્કાળનાં વર્ષો ઘટ્યાં છે, પરંતુ મેઘમહેર ખેતીમાં જરૂરી હોય તે સમયે જ થાય તેવું હોતું નથી. એકી સાથે વરસતું પાણી ખેતીને ઉપયોગી થવાના બદલે જમીનો ધોઈ નાખે છે. વરસાદી પાણીના સંગ્રહની પૂરતી વ્યવસ્થા પણ ન હોવાથી મોટા ભાગનું પાણી સમુદ્રમાં વહી જાય છે. તેમ જ બિયારણ, ખાતર, દવાઓ, મજૂરી વગેરે પણ ખેતીને વધુ મોંઘી બનાવી રહ્યા છે. આથી સરહદી વિસ્તારમાં ખેતીનું પ્રમાણ ધીમે ધીમે પરંતુ ચોક્કસ રીતે ઘટી રહ્યું છે. અમુક ગામોની ખેડવાલાયક જમીન અત્યારે પડતર પડી છે. નવી પેઢી ખેતી કરવા રાજી નથી. યુવાનો ગામડાં છોડી રહ્યા છે. તેવી સ્થિતિમાં લખપત, અબડાસા અને નખત્રાણા તાલુકાની ત્રિભેટે વસેલા ઉસ્તિયા ગામની કાયાપલટ કરવાનો નિશ્ચય વતનપ્રેમી પણ વતનથી દૂર રહેનારા લોકોએ લીધો છે. ખેતી પોષણક્ષમ બને, વધુ ને વધુ લોકોને રોજગારી મળે તે હેતુથી તેમણે નવો પ્રયોગ કર્યો છે- સહકારી ખેતીનો. જેમાં ખેતર એક વ્યક્તિનું, પૈસા બીજાના અને શ્રમ ત્રીજાનો. ત્રણેનો ખેતમાંથી મળતા વળતરમાં ભાગ. આ રીતે ગરીબ શ્રમિકો કે ખેતીની ઉજ્જડ બની ગયેલી જમીન ધરાવનારાઓને તો ફાયદો છે જ, સાથેસાથે ગામ પ્રત્યે પ્રેમ અનુભવતા અને પૈસા ધીરનારા લોકોને પણ ફાયદો છે. સહિયારી ખેતીના પગલે ગામમાં પણ વિકાસકામ થતાં તેની સૂરત પણ પલટાઈ રહી છે.
Esta historia es de la edición Abhiyaan Magazine 24/08/2024 de ABHIYAAN.
Comience su prueba gratuita de Magzter GOLD de 7 días para acceder a miles de historias premium seleccionadas y a más de 9,000 revistas y periódicos.
Ya eres suscriptor ? Conectar
Esta historia es de la edición Abhiyaan Magazine 24/08/2024 de ABHIYAAN.
Comience su prueba gratuita de Magzter GOLD de 7 días para acceder a miles de historias premium seleccionadas y a más de 9,000 revistas y periódicos.
Ya eres suscriptor? Conectar
વિઝા વિમર્શ, ડો.સુધીર શાહ
યુએસએ વિઝા વિન્ડો (૪)
હરીશ રઘુવંશી ‘તુમ કો ના ભૂલ પાયેંગે’
ફિલ્મોના દરેક વિષયો પર ઝીણવટપૂર્વક સંશોધન કરી અત્યંત વિશ્વસનીય અને કડાકૂટવાળું કામ કરનાર હરીશ રઘુવંશી પાસે જે માહિતી હતી, એવી માહિતી નેશનલ આર્ચિવ ઑફ ઇન્ડિયા પાસે પણ નથી.
ફેમિલી ઝોન નવી ક્ષિતિજ,
આહારવિજ્ઞાન સાથે જોડાયેલું પ્રોફેશન - ડાયેટિશિયન
નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે
ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.
ચાલો, ફરી શેરીઓમાં રમીએ
આજે બાળકો મોબાઇલમાં ગૂંથાયેલાં જોવા મળે છે. મોબાઇલ ગેમ પાછળ બાળકો, કિશોરો પોતાનો સમય વ્યતીત કરીને આરોગ્યને પણ હાનિ પહોંચાડે છે. મોબાઇલ અને ટીવીના યુગની પહેલાંનાં બાળકો મેદાની રમતો ખૂબ રમતાં, અત્યારે જાણે દેશી શેરી રમતો તદ્દન ભુલાઈ ગઈ છે. જે રમતોથી શારીરિકની સાથે-સાથે માનસિક શક્તિનો પણ વિકાસ થતો હતો, તેને પુનર્જીવિત કરવાની જરૂર છે.
આ મેઘરાજાની મહેર કે કહેર?
સામાન્ય રીતે શ્રાવણ માસમાં સરવરિયો વરસાદ થતો હોય છે, એમાં પણ જો મઘા નક્ષત્ર હોય તો વરસાદના એંધાણ નહીં બરાબર હોય છે. કુદરતની આ ચાલ ચાલુ સિઝનમાં બદલાઈ ગઈ છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં સાર્વત્રિક મેઘ મહેર નહીં, પરંતુ કહેર વરસી રહ્યો છે.
પ્રવાસન.
મોતી ડુંગરી ગણેશ મંદિર : જયપુર
સબૉટેજ : આતંકનું આસુરી અત્ર
*સબૉટેજ યાને અસંતુષ્ટો અથવા શત્રુઓ દ્વારા જાણીજોઈને કરાતી વિધ્વંસ કે ભાંગફોડની પ્રવૃત્તિ. *૧૮૯૪ની ઘટના, ૧૯૦૭ની નવલકથા ધ સિક્રેટ એજન્ટ’ અને ૧૯૩૬ની આલ્ફ્રેડ હિચકોકની ફિલ્મ ‘સબૉટેજ’. * સિસ્ટમ, સમાજ કે દેશની સુરક્ષાને સબૉટેજ કરવાનાં કાવતરાંઓ નવા સ્વરૂપના આતંકવાદ તરીકે સામે આવ્યા છે.
ડિમાન્ડ, કમ્પ્લેન, પ્રાર્થના
*માનવી પોતાના આગવા ડેટા-સ્ટોર, સ્મૃતિ પર આધાર રાખે છે. સ્મૃતિમાં જે આવ્યું હોય તે પોતાના પરસેપ્શનના ફિલ્ટરમાંથી આવ્યું હોય. *ભગવાન પર ભરોસો છે, એવું ક્યારે કહેવાય? જ્યારે કોઈ ડિમાન્ડ ના હોય, કોઈ કમ્પ્લેન ના હોય. * આપણે ગૅરંટી આપીએ છીએ કે આપણી ડિમાન્ડ કે પ્રાર્થના ફળશે, પૂર્ણ થશે, પછી આપણે કોઈ કમ્પ્લેન નહીં કરીએ?
એનાલિસિસ.
શું બળાત્કારની સમસ્યાનો ભારતમાં કોઈ જ ઉકેલ નથી?