માણસજાતને બચાવતા મેન્ગ્રોવ્ઝ ખતરામાં...

પર્યાવરણ માટે સૈનિક તરીકે કામ કરતાં ચેરિયાનાં વૃક્ષો અનેક સમુદ્રી જીવોનું આશ્રયસ્થાન છે.એ ઉપરાંત, એ સુનામીથી લઈને અનેક દરિયાઈ આફત સામે રક્ષણ આપે છે, પરંતુ વિવિધ કારણસર આપણે જ એને ખતમ કરી રહ્યા છીએ.

- કૌશિક મહેતા

ડિયર નૅચર,

થોડા દિવસ પહેલાં વીરપુરમાં મોરારિબાપુની કથા હતી. આ કથામાં બાપુએ એક બહુ મજાની વાત કરી. એમણે વૃક્ષોનાં મહત્ત્વને સમજાવતાં કહેલું કે દેશની વસતિ ૧૪૦ કરોડની છે, એમાંથી ૪૦ કરોડ જવા દઈએ તો ૧૦૦ કરોડ વસતિ બરોબર વૃક્ષો વાવવાં જોઈએ... બાપુની આ જાહેરાત અને અપીલ બાદ ઘણા લોકોએ વૃક્ષો વાવ્યાં.

વાત બહુ મજાની છે. દુનિયાના ગોળા પર તાપમાન જે રીતે વધતું જાય છે એ મુજબ તો વૃક્ષોનું પ્રમાણ વધે એ જરૂરી છે. વૃક્ષનો છાંયડો શાતા બક્ષે છે. એ જ રીતે દરિયાકાંઠે મેન્ગ્રોવ્ઝનાં એટલે કે ચેરનાં વૃક્ષો પણ માણસજાતને બચાવે છે. કેટલીય વનસ્પતિ અને જળચરો એને કારણે જીવે છે. જો કે એના પર હવે ખતરો મંડાયો છે. દેશ અને દુનિયામાં આવાં વૃક્ષોનું ધ્યાન નહીં રાખીએ તો એના અસ્તિત્વ પર જોખમ છે. આઈસીયુએન (ઈન્ટરનૅશનલ યુનિયન ફૉર ધ કન્ઝર્વેશન ઑફ નૅચર)ના તાજા અહેવાલ મુજબ જો આપણે કોઈ પગલાં નહીં લઈએ તો આવતાં પચ્ચીસ વર્ષમાં ચેરનાં ૫૦ ટકા વૃક્ષો પડીને પાદર થશે અથવા તો એની દરિયામાં સમાધિ બની જશે.

- અને આવો ખતરો દુનિયાના ઘણા દેશોમાં છે. જો કે સૌથી વધુ ખતરો ભારત, શ્રીલંકા અને માલદીવ્સમાં છે. આઈસીયુએન સંગઠનમાં ૪૪ દેશોના ૨૫૦ નિષ્ણાતો સામેલ છે એટલે એની ગંભીરતા વધી જાય છે. આ ચેરનાં વૃક્ષો આપણી માટે જરૂરી છે અને એને બચાવવાં એ આપણી ફરજ છે અને આપણા માટે ગરજ પણ છે. એનાં એક નહીં, પણ અનેક કારણ છે. પહેલાં આ વૃક્ષોને ભય શું છે એ સમજી લઈએ.