કચ્છનાં બાળકો ભણી રહ્યાં છે સંસ્કૃતમાં
ABHIYAAN|June 01, 2024
ગયા જમાનાની મનાતી ભાષા સંસ્કૃતનો પ્રચાર-પ્રસાર થાય તે હેતુથી કચ્છમાં ત્રણ પાઠશાળા ચાલે છે. દર અઠવાડિયે અને વૅકેશન દરમિયાન સંસ્કૃત સંભાષણના વર્ગો પણ ચાલે છે. ભલે બહુ ઓછી સંખ્યામાં વિદ્યાર્થી સંસ્કૃત શીખે છે, પરંતુ લોકોનો ઝુકાવ આ ભાષા તરફ વધ્યો છે એ નક્કી. જોકે મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓ કર્મકાંડી થવા માટે જ પાઠશાળામાં આવે છે, પરંતુ અહીંથી શીખીને બહાર આવેલા સંસ્કૃત બોલી, વાંચી, લખી શકે છે. તેઓ સંસ્કૃત ગ્રંથોનું વાંચન કરવા, સાહિત્ય રચવા પણ સક્ષમ બની શકે છે.
સુચિતા બોઘાણી કનર
કચ્છનાં બાળકો ભણી રહ્યાં છે સંસ્કૃતમાં

માતૃભાષામાં બાળકોને શિક્ષણ આપવાના બદલે અંગ્રેજી ભાષામાં ભણાવવાનું વલણ વધ્યું છે, ત્યારે સંસ્કૃત જેવી વીતેલા જમાનાની ભાષામાં પોતાના સંતાનને ભણાવવાનું આજના જમાનાના કોઈ વાલી વિચારી પણ શકતા નથી. આમ છતાં કચ્છમાં બે સરકાર માન્ય સંસ્કૃત પાઠશાળા ચાલી રહી છે અને એક ખાનગી વિદ્યાલય પણ ચાલે છે અને અત્યારે ૨૦૦થી વધુ વિદ્યાર્થીઓ સંસ્કૃતમાં શિક્ષણ લઈ રહ્યા છે. આ ઉપરાંત સંસ્કારભારતી દ્વારા આખા વર્ષ દરમિયાન અઠવાડિયામાં એક દિવસ ચાલતા વર્ગોમાં ૧૫૦ જેટલા વિદ્યાર્થીઓ નિયમિત રીતે આવે છે. તેમ જ વૅકેશન દરમિયાન એક અઠવાડિયાના નિવાસી વર્ગ પણ ચાલે છે. તેમાં પણ આ વર્ષે ૫થી ૭૦ વર્ષની વયના ૯૦ વિદ્યાર્થીઓ નોંધાયા છે. આમ જોવા જઈએ તો સંસ્કૃત ભાષા પ્રત્યેનું લોકોનું આકર્ષણ વધી રહ્યું છે, પરંતુ પાઠશાળામાં આવતા મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓ કર્મકાંડ શીખીને તેમાંથી આજીવિકા મેળવવાના ધ્યેય સાથે આવતા હોવાનું જણાય છે. ઋગ્વેદ, યજુર્વેદ, અથર્વવેદ અને સામવેદ પૈકી યજુર્વેદનું શિક્ષણ અહીં અપાય છે. યજુર્વેદમાં દેવીદેવતાઓના પૂજનના મંત્રો, વિધિઓ છે. જ્યારે બીજા વેદોના જાણકાર બહુ ઓછા છે. તેથી તેનું શિક્ષણ અપાતું નથી. મોટા ભાગના વિદ્યાર્થીઓ બ્રાહ્મણ હોય છે. તેઓ કર્મકાંડ શીખીને તેને પોતાનો વ્યવસાય બનાવે છે, જ્યારે અન્ય જ્ઞાતિના વિદ્યાર્થીઓ ક્યારેક આવતા હોવા છતાં તેઓ અભ્યાસક્રમ પૂરો કરતાં નથી.

કચ્છમાં ભુજ તાલુકાના સુખપરમાં અને ભચાઉ તાલુકાના સામખિયાળીમાં રાજ્ય સરકારની માન્યતા પ્રાપ્ત બે સંસ્કૃત પાઠશાળા ચાલે છે. જ્યારે અંજાર તાલુકાના ખેડોઈ પાસે મહર્ષિ વેદવ્યાસ પ્રતિષ્ઠાન, આણંદી, પૂણે દ્વારા શ્રી ગાયત્રીદેવી વેદ વિદ્યાલય ચલાવાય છે. આ બધી જ પાઠશાળાઓનો મુખ્ય હેતુ છે, ભૂલાતી જતી સંસ્કૃત ભાષા અને ભારતીય સંસ્કૃતિ, સંસ્કારનું પુનઃઉત્થાન થાય. આ બધી જ પાઠશાળા આવાસીય કે નિવાસી શાળાઓ છે. વિદ્યાર્થીઓ અહીં રહીને ભણે છે. તેમને રહેવા, જમવા, ભણવાનું નિઃશુલ્ક જ હોય છે. આ શાળાઓમાં ભણતા વિદ્યાર્થીઓ વર્તમાન પ્રવાહથી વિખૂટા પડી ન જાય તે હેતુથી તેમને સંસ્કૃત અને વૈદિક જ્ઞાનની સાથે-સાથે અંગ્રેજી, કોમ્પ્યુટર કે સંગીત જેવા વિષયોનું શિક્ષણ અપાય છે. આઝાદીનાં થોડાં વર્ષો પછી માંડવી તાલુકાના મઉં ગામમાં અને તીર્થસ્થાન નારાયણ સરોવરમાં સંસ્કૃત પાઠશાળા ચાલતી હતી. જોકે પાછળથી તે બંધ થઈ ગઈ હતી.

この記事は ABHIYAAN の June 01, 2024 版に掲載されています。

7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。

この記事は ABHIYAAN の June 01, 2024 版に掲載されています。

7 日間の Magzter GOLD 無料トライアルを開始して、何千もの厳選されたプレミアム ストーリー、9,000 以上の雑誌や新聞にアクセスしてください。

ABHIYAANのその他の記事すべて表示
રાજકાજ
ABHIYAAN

રાજકાજ

મણિપુરમાં રાષ્ટ્રપતિ શાસનનો વિકલ્પ શા માટે વિચારાતો નથી?

time-read
2 分  |
Abhiyaan Magazine 30/11/2024
રાજકાજ
ABHIYAAN

રાજકાજ

કૈલાશ ગહેલોતના આપમાંથી રાજીનામાનું અસલી કારણ શું છે?

time-read
3 分  |
Abhiyaan Magazine 30/11/2024
મનપાંચમના મેળામાં મળેલા જીવ, આપણા જીવનની સાચી મૂડી કઈ?
ABHIYAAN

મનપાંચમના મેળામાં મળેલા જીવ, આપણા જીવનની સાચી મૂડી કઈ?

આ મનપાંચમના મેળામાં સૌ જાત લઈને આવ્યા છે, કોઈ આવ્યા છે સપનું લઈને, કોઈ રાત લઈને આવ્યા છે.

time-read
2 分  |
Abhiyaan Magazine 30/11/2024
જગતની ગત ન્યારી
ABHIYAAN

જગતની ગત ન્યારી

પિરામિડના અડીખમ ઊભા રહેવા પાછળનું કારણ શું છે?

time-read
1 min  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
વિઝા વિમર્શ,
ABHIYAAN

વિઝા વિમર્શ,

કચરાનો ડબ્બો

time-read
3 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
બિજ-થિંગ
ABHIYAAN

બિજ-થિંગ

રંગ-રેખાને વાચા આપતાં એટ્રેક્ટ આર્ટિસ્ટ - સિદ્ધાર્થ પટેલ

time-read
4 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
ફેમિલી ઝોન ફેશન
ABHIYAAN

ફેમિલી ઝોન ફેશન

ફેશનની સાથે ફેબ્રિકનું પણ રાખો ધ્યાન

time-read
2 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
અંધશ્રદ્ધા સામે વર્ષોથી ચાલતી નાનકડી લડાઈ
ABHIYAAN

અંધશ્રદ્ધા સામે વર્ષોથી ચાલતી નાનકડી લડાઈ

અંજારનાં શિક્ષિકા ૩૫ વર્ષથી કાળીચૌદસે કિશોરવયના વિદ્યાર્થીઓ સાથે ‘મેલી' મનાતી જગ્યાઓ, સ્મશાનોમાં જઈને અંધશ્રદ્ધા દૂર કરવાનો પ્રયોગ કરે છે.

time-read
2 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
કચ્છનાં રખાલો રખડતાં પશુઓનું ઘર બની શકે
ABHIYAAN

કચ્છનાં રખાલો રખડતાં પશુઓનું ઘર બની શકે

કચ્છમાં રખડતાં પશુઓની સમસ્યાએ માઝા મુકી છે. આખલા, વસૂકી ગયેલી ગાયો કે દૂધ દોહીને નધણિયાતી છોડી દેવાતી ગાયોના કારણે અવારનવાર અકસ્માતો સર્જાય છે, માનવમૃત્યુ પણ થાય છે. રખડતાં પશુઓના માલિકો સામે કડક પગલાં લઈ શકાતાં નથી, ત્યારે આવાં પશુઓને સુરક્ષિત આશ્રયસ્થાન આપવાથી ગામડાં અને શહેરોની સમસ્યાનું મહદ્અંશે નિરાકરણ આવી શકે તેમ છે. કચ્છ રાજના સમયમાં જંગલનો અમુક વિસ્તાર પશુઓના ચરિયાણ માટે અનામત રખાયો હતો. રખાલો તરીકે ઓળખાતા આ વિસ્તારો આજે વન વિભાગ હસ્તક છે. રખાલોમાં રખડતાં પશુઓને આશ્રય આપવાની માંગ ઊઠી રહી છે.

time-read
6 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024
વિશ્વખ્યાત ગ્રિફિફ્થ ઑબ્ઝર્વેટરી ખગોળશાસ્ત્રની માહિતી જ્યાં ઠસોઠસ ભરેલી છે
ABHIYAAN

વિશ્વખ્યાત ગ્રિફિફ્થ ઑબ્ઝર્વેટરી ખગોળશાસ્ત્રની માહિતી જ્યાં ઠસોઠસ ભરેલી છે

બ્રહ્માંડના અનેક તારાઓ દેખાડવાનું કામ આ ઑબ્ઝર્વેટરી ૯૦ વર્ષથી કરે છે. ગ્રિફિથ પ્લેનેટોરિયમમાં ઍસ્ટ્રોનોમી શૉ એન્કર વાર્તા સ્વરૂપે રજૂ કરે છે.

time-read
4 分  |
Abhiyaan Magazine 23/11/2024