Sular Çekiliyor

Ambargolar, kabul edilmeyen teminat mektupları, alınamayan krediler ve iklim değişimine karşı yeni düzenleme ile yasal zorunluluklar Türk denizcilik sektörünü finansal çıkmaza sürükledi. Uzak Doğu tersaneleri yoğunluktan yeni sipariş kabul edemezken Türk tersaneleri sipariş defterlerini dolduramıyor. Sular gittikçe çekilirken beş iş insanı bir araya gelerek "Marin Yatırım Bankası"nı kurdu.

- Pınar Karahan

Herhangi bir anda

okyanuslarda yaklaşık 50 bin ticari gemi seyrediyor. Tıpkı uçaklar gibi denizlerde seyreden gemileri anlık olarak izlemeye olanak veren uygulamalara bakınca gerçekte uçsuz bucaksız okyanuslar çok kalabalık görünüyor. Dünya ticaretinin yüzde 86'sı, Türkiye'nin dış ticaret yüklerinin yaklaşık yüzde 87'si deniz taşımacılığı ile gerçekleşiyor. 1990 ve 2021 yılları arasında deniz yoluyla taşınan kargolar 11 milyar tona ulaştı. Artan gemi talebinin büyük bir bölümünü Güney Kore, Çin, Japonya gibi Uzak Doğu ülkelerinin tersaneleri karşılıyor. 2008 krizinin ardından, 2010'lu yıllardan itibaren Türk tersaneleri değişen ve gelişen pazara paralel olarak inovatif ve katma değeri yüksek, birçoğu dünyada sınıfının ilk örneği olan hibrit, tamamen elektrik tahrikli ve çevreci projeleri başarıyla tamamlayıp teslim ediyor.

Ancak katalogdan seçim yaptıran Uzak Doğu ülkelerinin tersaneleri gelecek yıllar için siparişlere yetişemezken özel siparişlerde ve niş projelerde bile oldukça deneyimli olan Türk sanayicilerin önümüzdeki yıllar için sipariş defterleri neredeyse boş. Gemi, Yat ve Hizmetleri İhracatçıları Birliği (GYHİB) Başkanı Cem Seven, "Talebe cevap veremiyoruz. Öyle siparişler var ki insan üzülüyor, yanımızdan geçip gidiyorlar" diyor.

AVRUPA'YA TERSANE YATIRIMI

Küresel rekabette gücünü korumak isteyen tersane sahiplerinin bazıları üretimini Euro Bölgesi'ne kaydırdı. Avrupa'da tersane yatırımı yapan Türk tersane sahipleri, böylece teminat mektubu ve yüksek faizli kredi riskinden kaçabiliyor. Örneğin Türkiye'nin önde gelen tersanelerinden Tersan, 2023'ün sonlarında Norveç'in köklü tersanelerinden Havyard Leirvik Tersanesi'ni bünyesine kattı. Yurt dışında tersane yatırımı yapan bir diğer şirket de Hicri Ercili Tersanesi oldu. Şirket, Hollanda'da bulunan Norden Tersanesi'ni aldığını duyurdu.