એક એવી શાળા જ્યાં બાળકો રમતાં રમતાં ભણે છે

સામાન્ય રીતે શાળામાં જતાં બાળકો ભારે ભરખમ દફ્તર અને પરીક્ષાનો બોજો સતત ઊંચકતા હોય છે, પરંતુ છેલ્લા થોડા સમયથી ભુજમાં એવી શાળા શરૂ થઈ છે કે જ્યાં બાળકોને ખાલી હાથે જવાનું હોય અને રમતાં રમતાં ભણવાનું હોય, તે પણ પોતાની પસંદગીનું. પરીક્ષાનો કોઈ ભય જ નહીં, આ શાળામાં પરીક્ષાના બદલે રોજબરોજ બાળકોનું મૂલ્યાંકન કરીને તેમના જ્ઞાનને ચકાસાય છે.

- સુચિતા બોઘાણી કનર

ભાર વગરના ભણતરની વાતો થતી હોવા છતાં ભારે વજનવાળું દફ્તર લઈને બાળકને શાળાએ જવું પડે છે. ગણિત, વિજ્ઞાન, ગુજરાતી, અંગ્રેજી, હિન્દી, સામાન્ય જ્ઞાન, ઇતિહાસ, ભૂગોળ જેવા અનેક વિષયો બાળકોને શીખવા પડે છે. આ બધા વિષયોની દર વર્ષે પરીક્ષા આપીને મોટા થયેલા વિદ્યાર્થીઓ જ્યારે કૉલેજ કરીને નોકરી કે વ્યવસાય કરવા માટે આગળ આવે છે ત્યારે ખ્યાલ આવે છે કે આ વિષયો ભણ્યા, પરંતુ વ્યવસાયિક રીતે યશસ્વી થવા માટે જરૂરી એવું જ્ઞાન તો તેમને મળ્યું જ નથી. આથી ઘણી વખત ભણતરમાં અવ્વલ વિદ્યાર્થી નોકરી મેળવવામાં કે વ્યવસાય કરવામાં ખૂબ પાછળ રહી જાય છે. તેમાં પણ તેને પોતાના શોખના વિષયમાં આગળ વધવાની તક પણ મળતી નથી. અનેક વિદ્વાનો માને છે કે, આપણે આજે પણ અંગ્રેજોએ શરૂ કરેલી ક્લાર્ક બનાવવાની શિક્ષણ પદ્ધતિને જ અનુસરીએ છીએ. જો બાળકને નાનપણથી જ તેના મનગમતાં વિષયનું ભણવાની, તેમાં આગળ વધવાની અને માત્ર પાઠ્યપુસ્તકને જ ન અનુસરવાની પદ્ધતિથી શિક્ષણ અપાય તો તે મોટું થઈને જ્યારે આગળ વધે ત્યારે તેની હોશિયારી ખૂબ ઝળકી શકે. તે તેના વ્યવસાયિક જીવન ઉપરાંત સામાજિક જીવનમાં પણ ક્યાંય પાછળ પડતા નથી, પરંતુ આજે આવી રીતે શિક્ષણ આપનારી શાળાઓ નથી. તેથી જે પ્રમાણે સરકાર નક્કી કરે તે પ્રમાણે જ વાલીઓએ પોતાનાં બાળકોને ભણાવવા પડતાં હોય છે. જેના કારણે તે બાળકને ભવિષ્યમાં કદાચ પોતાને ન ગમતાં વિષયમાં પણ વ્યવસાયિક જીવન વિતાવવું પડે છે.

ભુજની એક સંસ્થા દ્વારા બાળકો રમતાં રમતાં ભણે, પોતાનું મનગમતું ભણે અને તે પણ કોઈ પણ જાતના ભાર વગર, એવા વિચાર સાથે તદ્દન અલગ જ પ્રકારની શાળા ચાલુ કરવામાં આવી છે. આજે ભલે આ શાળામાં ઓછાં બાળકો ભણી રહ્યાં છે, પરંતુ તેઓ અને તેમના વાલીઓ ખુશ છે. બાળક પણ શાળાએ જવા માટે કંટાળો કરવાના બદલે હોંશે હોંશે આવે છે.