‘ડમી’નું ડમડમ!

પપ્પાએ કહ્યું, ‘ બાકી, શું વટ હતો મારો, લગ્ન પહેલાંનો! એ જમાનાના મારા મિત્રો મને આ દશામાં આજે જુએ તો આંચકો ખાઈ જાય કે ક્યાં પહેલાંનો એનો અસલી મિજાજ..'

- હર્ષદ પંડ્યા ‘શબ્દપ્રીત'

એક એવોય સમય હતો કે જ્યારે વિદ્યાર્થીએ ભણવા માટે સ્કૂલમાં જવું પડતું અને એ જ સ્કૂલમાં ભણવા માટે તગડી ફી ભરવી પડતી. આવી સિસ્ટમ ‘વન સ્ટુડન્ટ, વન સ્કૂલ’ તરીકે ઓળખાતી હતી. હવે આ સિસ્ટમ જૂની થવા માંડી એટલે આવી જૂની પરંપરામાંથી કેટલીક સ્કૂલોએ આજે VRS લઈ લીધું છે. આવી સ્કૂલો એવું માને છે કે અમારી સ્કૂલના વિદ્યાર્થીની હાજરી અમારે ત્યાં પૂરાશે, પણ એનું શિક્ષણકાર્ય અમારા જ કોચિંગ ક્લાસીસમાં કરવામાં આવશે કે જેથી કરીને શિક્ષણક્ષેત્રે બેરોજગારીના પ્રશ્નને હલ કરવામાં અમે યત્કિંચિત ફાળો આપીને અમે અમારો શૈક્ષણિક અને સામાજિક ધર્મ બજાવી શકીએ. લક્ષ્મીજી અને સરસ્વતીજી – આ બંને શક્તિનું પૂજન-અર્ચન અમે સહેજ પણ ભેદભાવ વગર કરતા આવ્યા છીએ, કરતા રહ્યા છીએ અને ભવિષ્યમાં કરતા રહીશું. એક વિદ્યાર્થી એકસાથે બબ્બે શૈક્ષણિક સંસ્થાઓ સાથે સંકળાશે. જ્યાં ઍડમિશન ફોર્મ અને બોર્ડ ઍક્ઝામ ફોર્મ ભરે છે ત્યાં સૂક્ષ્મપણે હાજર રહેશે અને જ્યાં તગડી ફી ભરે છે ત્યાં સ્થૂળપણે હાજર રહેશે. આને કહેવાયઃ ઍડમિશન આગ્રામાં – કોચિંગ કોલકાતામાં!

હવે તો ‘ડમી’નું આવું ડમડમ ડીગા ડીગા ક્યાંક પારિવારિક કે સામાજિક સંદર્ભોમાં પણ જોવા સાંભળવા મળવા માંડ્યું છે. થોડા દિવસ પહેલાં એક હિન્દી અખબારમાં એવા સમાચાર હતા કે ઇન્દોરની એક સ્કૂલમાં વાલી મિટિંગ રાખવામાં આવેલી, ત્યારે જે વિદ્યાર્થી નાપાસ થયેલો, એ બીકનો માર્યો પોતાના ઓરિજિનલ પપ્પાને બદલે પ્રતિ કલાક ૧૨૫ રૂપિયાના ભાડાના દરે બેત્રણ કલાકના રેન્ટ પર એક બેકાર યુવાનને ડમી પપ્પા તરીકે લઈ ગયેલો.

એ તો સારું થયું કે ડમી પપ્પા બનીને ગયેલો પેલો ભાઈ, પ્રોફેશનલ ડમી પર્સન તરીકે નીવડેલો ડમી હતો. મિટિંગમાં પૂછવામાં આવેલા કેટલાક પારિવારિક પ્રશ્નોના એણે એટલા બેબાક અને તર્કબદ્ધ દલીલો સાથે ઉત્તરો આપેલા કે એ સાંભળીને પેલો વિદ્યાર્થી બે ઘડી તો પોતાના પપ્પાને રિપ્લેસ કરી નાખવાના વિચારોમાં ખોવાઈ ગયો. એ વિચારવા લાગ્યો કે ડમી શાઇન્સ મૉર પાવરફુલ ધેન ઓરિજિનલ શાઇન્સ!