‘સંસ્કારી સ્ત્રી’ – આ શબ્દ સાથે જ આપણા ચિત્તમાં પગથી માથા સુધી ઢંકાયેલી સ્ત્રીનું ચિત્ર ઊપજે છે. સમાજ ચાહે ગમે તેટલી ભૌતિક પ્રગતિ કરી ચૂક્યો હોય છતાં આજે પણ સ્ત્રીના સંસ્કારોનું માપ તેણે પહેરેલાં વસ્ત્રોની લંબાઈ પરથી નક્કી થાય છે. માનવીય ગુણોને સંસ્કાર માનવાને બદલે કુપ્રથાઓ ના આંધળા અનુસરણને સંસ્કારનો દરજ્જો આપવામાં આવે ત્યારે જાગૃત સમાજમાં તેનો વિરોધ થાય છે અને થતો રહેશે. વળી, આ કથિત સંસ્કારો સ્ત્રીઓ માટે નિશ્ચિત કરવામાં આવેલ નિયમોને આધીન છે. આપણી પરંપરાની આણ દઈને તેના માથે આ રસમ-રિવાજનો ભાર નાખવામાં આવે છે, એ ભારથી ઝૂકેલી સ્ત્રીને નમ્ર અને સંસ્કારી હોવાનું બિરુદ આપવામાં આવે છે. આ ખોટનો સોદો સ્ત્રીઓ સેંકડો વર્ષોથી કરતી આવી છે. પિતૃસત્તાક પ્રથાનાં મૂળ સમાજમાં એટલી હદે વિકસી ગયા છે કે સ્ત્રીઓ સુદ્ધાં પોતાના પર લાદવામાં આવેલ પ્રતિબંધો અને પ્રથાઓનું પાલન કરવામાં ગર્વ અનુભવે છે. આ પ્રથાઓના અનુસરણને વડીલોના આદર અને સ્ત્રીના આભિજાત્ય સાથે સાંકળવામાં આવે છે, પરંતુ શું બે વેંતનો ઘૂંઘટ સ્ત્રીની સંસ્કારિતા નક્કી કરવા માટે યોગ્ય માપદંડ છે? સદીઓથી આપણી સંસ્કૃતિ અને પરંપરાના વહન તરીકે અપનાવેલા આ કુરિવાજનું સત્ય જાણવા માટે આપણે આપણી જ સંસ્કૃતિના મૂળ સુધી જવું પડશે.
સનાતન ધર્મના લેખિત પ્રમાણ સમા આપણાં પ્રાચીન ગ્રંથો અને સાહિત્યનો અભ્યાસ કરતા જાણવા મળે છે કે વૈદિક કાળમાં એટલે કે ઈ.સ. પૂર્વે ૧૫૦૦થી ૧૦૦૦ દરમિયાન સમાજમાં સ્ત્રીઓનો દરજ્જો પુરુષોથી જરા પણ ઊતરતો ન હતો. દક્ષિણ ભારતમાં પણ મહિલાઓનો સન્માનજનક ઇતિહાસ મળે છે. તેમને ઘર અને પરિવાર તેમ જ જાહેર કાર્યો માટે પણ તૈયાર કરવામાં આવતી હતી. તમામ પ્રકારની સામાજિક-સાંસ્કૃતિક પ્રવૃત્તિઓમાં તેમની સહભાગિતા રહેતી હતી.
Denne historien er fra March 16, 2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent ? Logg på
Denne historien er fra March 16, 2024-utgaven av ABHIYAAN.
Start din 7-dagers gratis prøveperiode på Magzter GOLD for å få tilgang til tusenvis av utvalgte premiumhistorier og 9000+ magasiner og aviser.
Allerede abonnent? Logg på
રાજકાજ
વિદેશની ધરતી પર રાહુલ ગાંધીનાં બેજવાબદાર વિધાનો
હરિયાણામાં કોંગ્રેસ અને ‘આપ’નું ગઠબંધન થયું નહીં
રસપ્રદ વાત એ છે કે બંને પક્ષોના જોડાણના આગ્રહી રાહુલ ગાંધી અત્યારે વિદેશ પ્રવાસે છે. એ સ્થિતિમાં આમ આદમી પાર્ટીએ હરિયાણામાં ધરાર એકલે હાથે ચૂંટણી લડવી પડશે
આશીર્વાદ જેમ મળેલા અવાજને ઘોંઘાટ બનાવીશું કે નાદ?
'The Noise of Time’માં લેખક જુલિયન બર્ન્સ લખે કે, ‘સમયના ઘોઘાટનો સામનો શેનાથી કરી શકાય? માત્ર આપણા આંતરિક સંગીત વડે.’ પણ આપણા આંતરિક સંગીતને સ્વરબદ્ધ કરવાની શરૂઆત આપણા શ્વાસના અવાજને સાંભળવાથી થાય?
વિઝા વિમર્શ, ડો.સુધીર શાહ
યુએસએ વિઝા વિન્ડો (૪)
હરીશ રઘુવંશી ‘તુમ કો ના ભૂલ પાયેંગે’
ફિલ્મોના દરેક વિષયો પર ઝીણવટપૂર્વક સંશોધન કરી અત્યંત વિશ્વસનીય અને કડાકૂટવાળું કામ કરનાર હરીશ રઘુવંશી પાસે જે માહિતી હતી, એવી માહિતી નેશનલ આર્ચિવ ઑફ ઇન્ડિયા પાસે પણ નથી.
ફેમિલી ઝોન નવી ક્ષિતિજ,
આહારવિજ્ઞાન સાથે જોડાયેલું પ્રોફેશન - ડાયેટિશિયન
નાયકોના નાયક એવા વિનાયક ભારતીય સમાજવ્યવસ્થાનું પ્રાચીન પ્રતીક છે
ગણેશજીની જે દેહાકૃતિ છે, એમનું જે ડિવાઇનફોર્મ છે, એ આપણા લોકસમુદાયને એટલું હૃદયસ્થ છે કે ગણેશજીના સ્વરૂપને લઈને જેટલી કલાત્મકતા થાય છે, એટલી કલાત્મકતા કદાચ બીજી કોઈ ભારતીય આકૃતિને લઈને નથી થતી.
ચાલો, ફરી શેરીઓમાં રમીએ
આજે બાળકો મોબાઇલમાં ગૂંથાયેલાં જોવા મળે છે. મોબાઇલ ગેમ પાછળ બાળકો, કિશોરો પોતાનો સમય વ્યતીત કરીને આરોગ્યને પણ હાનિ પહોંચાડે છે. મોબાઇલ અને ટીવીના યુગની પહેલાંનાં બાળકો મેદાની રમતો ખૂબ રમતાં, અત્યારે જાણે દેશી શેરી રમતો તદ્દન ભુલાઈ ગઈ છે. જે રમતોથી શારીરિકની સાથે-સાથે માનસિક શક્તિનો પણ વિકાસ થતો હતો, તેને પુનર્જીવિત કરવાની જરૂર છે.
આ મેઘરાજાની મહેર કે કહેર?
સામાન્ય રીતે શ્રાવણ માસમાં સરવરિયો વરસાદ થતો હોય છે, એમાં પણ જો મઘા નક્ષત્ર હોય તો વરસાદના એંધાણ નહીં બરાબર હોય છે. કુદરતની આ ચાલ ચાલુ સિઝનમાં બદલાઈ ગઈ છે. સમગ્ર ગુજરાતમાં સાર્વત્રિક મેઘ મહેર નહીં, પરંતુ કહેર વરસી રહ્યો છે.
પ્રવાસન.
મોતી ડુંગરી ગણેશ મંદિર : જયપુર