વિશ્વની યુવા શક્તિનાં કેટલાંક સર્વ સામાન્ય તત્ત્વો

• સારાયે યુવા જગતની સરખામણીમાં આંદોલનમાં સક્રિય થનારા યુવાનો ઓછા હોય છે. • તેઓ રાજનીતિને પ્રભાવિત કરવા ઇચ્છે છે, તેઓ કિનારા પર રહે છે, પરંતુ રાજનીતિના સમુદ્રમાં કૂદી પડતા નથી. • તેઓ પોતાનાથી મોટા, પીઢ લોકો સાથેના વિચારભેદને સહન કરી શકતા નથી.

- નારાયણ દેસાઈ

વિશ્વની યુવા-શક્તિમાં કેટલાંક એવાં તત્ત્વો છે, જે લગભગ બધાં સ્થાનોમાં સામાન્ય છે, કેટલાંક એવાં તત્ત્વો છે કે જે કેટલાંક વિશિષ્ટ સ્થાન પર દેખાય છે, કેટલાંક એવાં તત્ત્વો છે જે ફ્ક્ત ધનવાન દેશોના યુવાનોમાં દેખાય છે અને કેટલાંક એવાં તત્ત્વો છે જે ગરીબ દેશોના યુવાનોમાં મળી આવે છે.

પહેલાં આપણે વિચાર કરીએ, જે તત્ત્વોનો વિશ્વમાં લગભગ બધાં સ્થાનોમાં સામાન્ય છે.

નારાયણ દેસાઈ

સામાન્ય રીતે જે આંદોલનકારી છે તેવા યુવકોની સંખ્યા ઓછી છે. જે દેશોમાં આંદોલન પુરજોશમાં ચાલ્યાં છે, ત્યાં પણ આંદોલનમાં ભરતી થનાર સક્રિય યુવાન તો સારાયે યુવાજગતની સરખામણીમાં ઓછા જ છે. એટલા માટે જ તેમને માટે એક શબ્દ રૂઢ થયેલ છે, એક્ટિવ ફ્યુ' (active few). આ ઓછી સંખ્યાવાળા સક્રિય યુવાન સમાજમાં ભલે થોડા હોય, તેમ છતાં જ્યાં પણ છે, ત્યાં યુવાન સમાજ ઉપર તેમની પકડ મજબૂત છે અને આ પ્રભાવશાળી ઓછી સંખ્યાવાળા સક્રિય યુવાનો જ વિશ્વભરનાં આંદોલનોની નેતાગીરી કરે છે.

આ અલ્પસંખ્યક સક્રિય રાજનીતિમાં દિલચસ્પી ધરાવે છે, પરંતુ સામાન્ય રીતે તેઓ રાજકારણી બનતા નથી. રાજનીતિને તે પ્રભાવિત કરવા ચાહે છે તેમ છતાં સાથે સાથે એવો પણ પ્રયત્ન કરે છે કે ચાલુ રાજનીતિમાં તેઓ ફ્સાઈ ન જાય.

સામાન્ય રીતે તેઓ સક્રિય રાજનીતિના કિનારા પર રહે છે, પરંતુ રાજનીતિના સમુદ્રમાં કૂદી પડતા નથી. તેમ છતાં જ્યારે પણ તેઓનું આંદોલન જોર પકડે છે ત્યારે તે આંદોલન જ રાજનીતિની કેન્દ્ર-ઘટના બની જાય છે.

સામાન્ય રીતે તેઓ મૂળગામી ક્રાંતિકારી (રેડિકલ) વિચારના હોય છે. સમાજના મુખ્યપ્રવાહ (મેઇન સ્ટ્રીમ)થી તે બહાર રહે છે.

સામાન્ય રીતે તે સરકાર વિરોધી હોય છે, પરંતુ તેનો અર્થ એવો નથી કે તે વિરોધ પક્ષના સમર્થક હોય છે અથવા તો વિરોધ પક્ષથી સમર્થિત હોય છે. મૂળમાં જોઈએ તો તે શાસન નામના તંત્રના જ વિરોધમાં હોય છે. તેઓ દ્વારા એક એવી અપક્ષ શક્તિ ઉત્પન્ન કરવામાં આવી કે જેને પશ્ચિમ જર્મનીમાં ‘ગેર-વૈધાનિક-વિરોધ' (એક્સ્ટ્રા પાર્લામેન્ટરી ઓપોઝિશન) કહે છે. આ એક રીતે દંડશક્તિથી ચાલતી એવી લોકશક્તિનું બીજું નામ છે.