નૃત્ય સાથે યોગમાયાનું ચિંતન કરવાનું પર્વ એટલે નવરાત્રી!

યોગમાં એવું કહેવામાં આવે છે કે આપણા શરીરરૂપી દુર્ગના દસ દરવાજા છે. દુર્ગના પહેલા નવ દરવાજા પર દુર્ગાને સ્થાપીને માયાથી અળગા થઈ શકાય તો દસમો દરવાજો ખૂલી જાય, પછી જ્યાં જુઓ ત્યાં જોગમાયા...

- મિલી મેર

ઘોર અંધારી રે રાતલડીમાં નીસર્યા ચાર અસવાર...

લીલે ઘોડે રે કોણ ચડે મા રાંદલનો અસવાર

રાંદલ માવડી રે રણે ચડ્યાં મા સોળ સજી શણગાર

વર્ષો પહેલાં નવરાત્રીની પૂર્વ સંધ્યાએ એક સરકારી ક્વાટરના પાછળના ભાગે વાસણ ઉટકવા માટે બનાવવામાં આવેલી ચોકડીમાં તાલબદ્ધ રીતે વાસણ ઘસતાં ઘસતાં એક સ્ત્રી ઢાળેલી આંખે ધીરેથી ભાવભર્યા અવાજે ગરબો ગાઈ રહી છેઃ

સવા મણનું રે સુખલડું મા અધમણની કુલેર

૨મજો રમજો રે ગોરણિયું તમે રમજો સારી રાત

ઘોર અંધારી રે રાતલડીમાં નીસર્યા ચાર અસવાર

સાથે વાસણ ધોતી એ સ્ત્રીની નાની દીકરી મમ્મીને પૂછે છે, મમ્મી! આ અસવાર એટલે શું?’

મા કહે છેઃ ‘પહેલાંના જમાનામાં અત્યારે છે એવાં વાહનો નહોતાં, એટલે એક ઠેકાણેથી બીજા ઠેકાણે જવા માટે માણસો ઘોડા પર બેસીને જાય. એ ઘોડા પર બેઠેલા માણસને અસવાર કહેવાય.'

‘અને રણે ચડ્યા એટલે?’

‘રણે ચડ્યા એટલે યુદ્ધ લડવા જાય...'

છોકરીની કલ્પના ઘોડે અસવાર થાય છે, ‘પણ મમ્મી, માતાજી યુદ્ધ કરવા જાય? અને એમાંય સોળ શણગાર સજીને જાય? અને આ સોળ શણગારમાં વળી શું આવે? મને તો એકેય નામ નથી આવડતાં..’