સર્વિસ ચાર્જની નાબૂદી.. હવે ટિપ બત્રીસ પક્વાન્ન જેટલી આપજો!

રેસ્ટોરાં બિલમાં લગાડવામાં આવતા સર્વિસ ચાર્જની નાબૂદી અત્યારે ચર્ચાનો વિષય બની છે. હોટેલવાળાનો ધોખો રહ્યો છે કે ઓછો પગાર ધરાવતા વેઈટરોને ભારતીય ગ્રાહકો ટિપ આપવામાં કંજૂસાઈ કરતા હોવાથી સ્ટાફ માટે સર્વિસ ચાર્જ લેતા હતા, પણ એ ન લેવાની સરકાર દ્વારા માર્ગદર્શિકા બહાર પાડવામાં આવી. આની કેવીક અસર થશે?

- કેતન મિસ્ત્રી (મુંબઈ)

સિનેમા સંગીતપ્રેમીઓને બ્લૅક ઍન્ડ વ્હાઈટકાળની કુંદન ફિલ્મનું ગુલામ મોહમ્મદ સ્વરાંકિત આ ગીત કદાચ યાદ હશેઃ

આઓ હમારે હોટેલ મેં, ચાય પીઓ જી ગરમ ગરમ, બિસ્કૂટ ખાઓ નરમ નરમ..

ઍક્ટર ઓમપ્રકાશ અને મનોરમા પોતાની નવી ખોલેલી રેસ્ટોરાંમાં ગ્રાહકો આવે એ માટે આ ગીત ગાતાં હતાં, કેમ કે તે વખતે ઈટિંગ આઉટનું એવું કંઈ ખાસ ચલણ નહોતું.

૧૯૬૦ના દાયકામાં કર્ણાટકના મેંગલોર, ઉડિપીથી નીકળેલા શેટ્ટી લોકોએ ઈડલી-ઢોસા-મેંદુવડાં, વગેરે પીરસતી રેસ્ટોરાં ખોલવા માંડી. લોકો રિવવારે એમાં સપરિવાર જવા માંડ્યા, તે વખતે એમાં નવી ડિશની જેમ એક નવું પાસું ઉમેરાયુંઃ ટિપ અથવા બક્ષિસ. બિલ-વરિયાળીની સ્ટીલની ડિશમાં પરચૂરણ મૂકવાની પ્રથા. જો કે અમુક ગ્રાહક ટિપ આપવી ન પડે એ માટે ગલ્લા પર જાતે જઈને બિલ ચૂકવી ચાલતી પકડતા.

આ બધું યાદ આવવાનું કારણ એ કે આજકાલ રેસ્ટોરાંના સ્ટાફકલ્યાણ માટે છેલ્લાં થોડાં વર્ષથી લેવામાં આવતો સર્વિસ ચાર્જ ચર્ચાનો વિષય બન્યો છે. રેસ્ટોરાંમાં જમ્યા બાદ જે બિલ તમારા હાથમાં (કે ચામડાંના ફોલ્ડરમાં) પકડાવવામાં આવે છે એમાં પાંચથી દસ ટકા જેટલો સર્વિસ ચાર્જ લેવામાં આવતો. એ ન લેવાનો આદેશ સેન્ટ્રલ કન્ઝ્યુમર પ્રોટેક્શન ઑથોરિટી (સીસીપીએ) દ્વારા રાજ્યોના ચીફ સેક્રેટરીઓને અને ડિસ્ટ્રિક્ટ કલેક્ટરોને આપવામાં આવ્યો છેઃ સર્વિસ ચાર્જને લગતી માર્ગદર્શિકાનો તત્કાળ અમલ કરાવો.

રેસ્ટોરાંવાળાની દલીલ છે કે આ બંધ થશે તો અમારે મેનુમાં ભાવ વધારવા પડશે તો મિનિસ્ટ્રી ઑફ કન્ઝ્યુમર અફેર્સ, ફૂડ ઍન્ડ પબ્લિક ડિસ્ટ્રિબ્યુશન ખાતાના પ્રધાન પીયૂષ ગોયલે કહ્યું કે હા, એમ કરો અર્થાત્ સર્વિસ ચાર્જ લેવાને બદલે ભાવ વધારો ને એમાંથી સ્ટાફનું કલ્યાણ કરો.

મુંબઈમાં ચોપાટી અને થાણે જેવા વિસ્તારમાં શાકાહારી ભોજન પીરસતી રિવાઈવલ રેસ્ટોરાં ધરાવતા કમલેશભાઈએ સર્વિસ ચાર્જ લેવાનું બંધ કર્યું છે. એમના કહેવા મુજબ મોટા ભાગની રેસ્ટોરાંએ સર્વિસ ચાર્જ લેવાનું બંધ કર્યું છે. કમલેશ બારોટ કહે છેઃ ‘એક વાત અહીં એ સમજવાની જરૂર છે કે સર્વિસ ચાર્જ રેસ્ટોરાંમાલિકને નહીં, બલકે સ્ટાફને મળે છે. ગ્રાહક બિલ ચૂકવીને ટિપ આપે એ અમુક વેઈટર પૂરતી જ મર્યાદિત રહે, જ્યારે સર્વિસ ચાર્જની રકમ વેઈટર, કિચન-સ્ટાફથી લઈને દરવાન સુધી પહોંચે છે.’