લોન માટે પર્સનલ ગૅરન્ટર બનવાનું બહુ મોંઘું પડી શકે!

શું તમે તમારા મિત્ર કે સગાંસંબંધીએ લીધેલી લોન માટે ગૅરન્ટર બન્યા છો? કે પછી તમે પ્રમોટર-ડિરેક્ટર તરીકે કંપનીનાં ધિરાણ સામે પર્સનલ ગૅરન્ટી આપી છે? તો તમારે અમુક વાત સમજી લેવી જરૂરી છે, કારણ કે લોનની ચુકવણીમાં એ ડિફૉલ્ટ થશે તો એની ભરપાઈની જવાબદારી ગૅરન્ટર તરીકે તમારા પર આવી શકે છે. આમ કઈ રીતે બને? એમાં શું મુશ્કેલી આવી શકે? એના શું ઉપાય થઈ શકે? વગેરે બાબત સમજી લો.

- જયેશ ચિતલિયા

સગાં-સંબંધી કે મિત્રો પર ભરોસો રાખીને કોઈ પણ દસ્તાવેજ પર હસ્તાક્ષર કરો ત્યારે એટલું ધ્યાન રાખો કે..

ભારતીય બૅન્કોમાં નૉન-પરફોર્મિંગ એસેટ્સ (એનપીએ)ની ગંભીર સમસ્યા હદે વધવા લાગી ત્યાર પછી એના નક્કર ઉપાય તરીકે સરકારે ઈન્સોલ્વન્સી ઍન્ડ બૅન્કરપ્સી કોડ (આઈબીસી)નો અમલ શરૂ કર્યો. શરૂઆતમાં તો આ નિયમનો પણ દુરુપયોગ થતો હોવાની છાપ ફેલાઈ. જો કે હવે લોનના ડિફૉલ્ટ સંબંધે આઈબીસી હેઠળ કડક કાર્યવાહી થવા લાગી છે.

હવે કંપનીઓએ નહીં ચૂકવેલી લોનની વસૂલી માટે એમના પર્સનલ ગૅરન્ટરની જવાબદારી નિશ્ચિત કરવામાં આવી છે. નાણાકીય વર્ષ ૨૦૧૯-૨૦થી અત્યાર સુધીમાં વિવિધ બૅન્કો દ્વારા કુલ ૧.૨૫ લાખ કરોડ રૂપિયાની રિકવરી માટે ૧૪૦૦ કરતાં વધુ પર્સનલ ગૅરન્ટરને બૅન્કરપ્સી ટ્રિબ્યુનલ સમક્ષ લઈ જવામાં આવ્યા હોવાનું ઈન્સોલ્વન્સી ઍન્ડ બૅન્કરપ્સી બોર્ડ ઑફ ઈન્ડિયા (આઈબીબીઆઈ)ના આંકડા દર્શાવે છે.

ગૅરન્ટર બનતી વ્યક્તિ શું સમજે છે?

કોઈ પણ બૅન્ક પાસેથી લોન લેતી વખતે ગૅરન્ટર બનેલી મોટા ભાગની વ્યક્તિઓને એમ લાગતું હોય છે કે એમણે તો માત્ર સહી આપીને છૂટા થઈ જવાનું છે. જેમને કાયદાની આંટીઘૂંટીઓનું થોડું જ્ઞાન છે એ પણ એમ જ વિચારે છે કે લોન લેનારા પાસેથી વસૂલી કરવા માટેના બધા રસ્તા બૅન્કે અપનાવ્યા પછી છેલ્લે જ એમની પાસેથી લોન ભરપાઈ માટેના પ્રયાસ કરવામાં આવશે.

જો કે આ મામલે વાસ્તવિકતા સમજવા જેવી છે. લોન લેનારી વ્યક્તિ લોનની ચુકવણી કરવામાં નિષ્ફળ જાય ત્યારે બૅન્ક એના ગૅરન્ટર પાસે વસૂલી કરવાનો પૂરેપૂરો અધિકાર ધરાવે છે. બૅન્કે પહેલાં લોન લેનારી વ્યક્તિ પાસેથી એ વસૂલ કરવાના બધા પ્રયાસ કરવા જોઈએ એવી ગૅરન્ટરની દલીલ અદાલતમાં ચાલતી નથી.

ગૅરન્ટર વિશે બૅન્કો શું માને છે?