બાયપોલાર ડિસ્ઓર્ડરઃ કભી ખુશી કભી ગમ..

ક્યારેક માણસમાં ઊર્જાનો આફરો ચડ્યા હાય અને એ અકદમ સક્રિય થઇ જાય તો કોઈક વાર એ અચાનક ઉદાસ રહેવા લાગે ને જાણે એની જીવવાની ઈચ્છા મરી પરવારી હોય એમ લાગે. આ વ્યાધિ બહુ વિચિત્ર કહી શકાય એવી છે.

- ડૉ. અપર્ણા દેશમુખ

જીવનમાં ઉતાર-ચઢાવ તો આવે જ છે. જીવનની જેમ આપણી જી મનોસ્થિતિમાં પણ આ ઉતાર અને ચઢાવ જોવા મળે. કંઈ સારું થાય તો માણસ ખુશ થાય અને કંઈ ખરાબ બને તો દુઃખી થાય એ સ્વાભાવિક છે. જો કે મનોભાવમાં વધારે પડતા ઉતાર કે ચઢાવ આવે તો એ માનસિક બીમારીનાં લક્ષણ હોઈ શકે. આ બીમારીઓને મૂડ ડિસ્ઑર્ડર (Mood Disorder) કહેવાય છે.

તાજેતરમાં ઘણી હસ્તીઓએ બાયપોલાર ડિઑર્ડરથી પીડિત હોવા અંગેના જાહેરમાં ખુલાસા કર્યા છે. આ બીમારીનું આખું નામ છે: બાયપોલાર મૂડ ડિઑર્ડર (Bipolar Mood Disorder)-ગુજરાતી કે હિંદીમાં એને દ્વિ ધ્રુવીય વિકાર તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.

કભી ખુશી કભી ગમ જેવી આ બીમારીમાં વ્યક્તિ એની માનસિક હાલતમાં ધરખમ ફેરફાર અનુભવે છે. એ સામાન્ય મૂડ સ્વિંગ્સ કરતાં ઘણા તીવ્ર અને લાંબી અવધિના હોય છે. બાયપોલાર ડિઑર્ડરથી પીડાતી વ્યક્તિ વધારે પડતી હતાશા ડિપ્રેશન કહેવાય છે અને વધારે પડતો આનંદ અનુભવતી હોય છે એ તબક્કાને મેનિયા અથવા તો ઉન્માદ કહેવાય છે.

આ બન્ને તબક્કાને સમજીએ..