આવો, રાજસ્થાન પર્યટકોને નિમંત્રે છે આ નવાં ખૂલેલાં અભયારણ્યોમાં મહાલવા..

તહેવારોની મોસમ છે અને રાજસ્થાનમાં ફરવા જવાની સીઝન પણ નજીક આવી રહી છે. નવી ટૂરિસ્ટ સીઝનની શરૂઆત સાથે રાજસ્થાન વન્યજીવપ્રેમીઓને આકર્ષે એવાં કેટલાંક નવાં સ્થળ પણ ઉમેરી રહ્યું છે. વાઘ અને દીપડાનાં નવાં ‘ઘર’ જોવાં હોય કે યાયાવરી પક્ષીઓના ટહુકા સાંભળવા હોય તો રાહ કોની જુઓ છો? સપ્ટેમ્બર-ઑક્ટોબરથી અહીં જંગલ ટૂર, જીપ સફારી, ટ્રેકિંગ અને અશ્વ સફારી પણ શરૂ થશે. તો ચાલો, કરવા માંડો તૈયારી.

વન્યસૃષ્ટિના યાદગાર અનુભવ માટે વિશ્વભરનાં પ્રસિદ્ધ પર્યટનસ્થળોમાંનું એક ગણાતું રાજસ્થાન પર્યટકોને સતત કંઈક નવું આપવાના અવિરત પ્રયાસ કરતું રહે છે, જેથી પ્રવાસીઓ એની મૂલ્યવાન ધરોહરનો લહાવો લઈ શકે. રણથંભોર નૅશનલ પાર્ક તથા એની બાજુનાં કૈલાદેવી અભયારણ્ય અને સારિસ્કા ટાઈગર રિઝર્વમાં દેશ-વિદેશના પર્યટકોને વર્ષોથી વાઘ જોવાનો લહાવો મળતો રહ્યો છે. રાજસ્થાનના વન્યજીવનની , ઝાંખી કરાવતાં આ અભયારણ્યોમાં કેટલાંક નવાં અભયારણ્યો પણ ઉમેરાયાં છે, જેમાં મુકુંદરા ટાઈગર રિઝર્વનો પણ સમાવેશ થાય છે.

આજે વૈશ્વિક ધરોહર સ્થળ તરીકે યુનેસ્કોની માન્યતા મેળવનાર કેવલાદેવ ઘાના નૅશનલ પાર્ક પણ વિભિન્ન પક્ષીઓને નિહાળવાનો આનંદ આપે છે. થારના રણના ખારા પાટમાં જેસલમેર નજીક આવેલો ડેઝર્ટ નૅશનલ પાર્ક પણ યુનેસ્કોની વર્લ્ડ હેરિટેજ સાઈટ છે. આખી દુનિયામાં નામશેષ થઈ જવાની અણીએ પહોંચેલાં ઘોરાડ (ધ ગ્રેટ ઈન્ડિયન બસ્ટાર્ડ) પક્ષીના સંરક્ષણમાં ડેઝર્ટ નૅશનલ પાર્કે મહત્ત્વની ભૂમિકા ભજવી છે.

રાજસ્થાનના પ્રવાસે જતા વન્યજીવનના પ્રેમીઓએ ત્યાંનાં પ્રતિષ્ઠિત પ્રવર્તમાન અભયારણ્યોનો લહાવો પણ લીધો છે. એમાં ટોકમાં આવેલા બિસાલપુર કન્ઝર્વેશન રિઝર્વ, બિકાનેરમાં આવેલા જેડબીડ ગઢવાલા બિકાનેર કન્ઝર્વેશન રિઝર્વ, ઝુંઝુનુમાં આવેલા ખેત્રી બંસ્થાલ કન્ઝર્વેશન રિઝર્વ અને પાલીમાં આવેલા દીપડા (લેપ) માટેના જવાઈ બંધ અભયારણ્યનો સમાવેશ થાય છે.

પર્યટકોને કેટલાંક ઓછાં જાણીતાં, પરંતુ રાજ્યના કુદરતી વારસાની બાબતે પ્રતિષ્ઠિત અભયારણ્યો જેટલાં જ સમૃદ્ધ એવાં અભયારણ્યો તથા પર્યાવરણીય પર્યટનસ્થળો વિશે જાણીને આનંદ આવશે. રાજસ્થાનના વન વિભાગે તાજેતરમાં જ ત્રણ નવાં વન્યજીવન કન્ઝર્વેશન રિઝર્લ્સ ખુલ્લાં મૂક્યાં છે, એમાં રાજ્યના વન્યજીવનની કેટલીક એવી દુર્લભ પ્રજાતિઓનું સંરક્ષણ થાય છે જેમના પર લુપ્ત થવાનો ભય ઝળૂબી રહ્યો છે. આ ત્રણ રિઝર્લ્સ છેઃ જોધપુરનું ખિચન, ભિલવાડાનું હમીરગઢ અને બારનનું સોરસાણ. આ ત્રણ સંરક્ષણ રિઝર્લ્સના ઉમેરા સાથે હવે રાજસ્થાનમાં કુલ ૨૬ રિઝર્લ્સ થઈ ગયાં છે.

ખિચન સંરક્ષણ રિઝર્વ