વાપરો તમે ગુસ્સાને છો કે ગુસ્સો તમને વાપરે છે?

ગુસ્સો સારો કે ખરાબ નથી હોતો. એ કેવી રીતે વ્યક્ત થાય છે એ સારું કે ખરાબ હોય છે. શુદ્ધ રૂપે ગુસ્સો એક ઊર્જા માત્ર છે. ગુસ્સો સારી ચીજ ત્યારે કહેવાય જ્યારે એની ઊર્જા વિધ્વંસ કરવાને બદલે સર્જન કરવામાં વપરાય. ગુસ્સો કારની ટાંકીમાં ઈંધણ જેવો હોય છે. તમે એના ઉપયોગથી ઈચ્છિત સ્થાન પર પહોંચી શકો છો... અને સામે ઝાડમાં અથડાઈ પણ શકો છો.

- રાજ ગોસ્વામી

ગુસ્સાની ખીલીઓ...

એક બાળકને ગુસ્સો બહુ આવતો હતો. એના પિતા આવા વર્તનથી પરેશાન થઈ ગયા હતા અને બાળકને પણ કોઈ ગુસ્સો રોકતાં આવડતું નહોતું. એક દિવસ પિતાએ એને એક હથોડી અને ખીલીઓ ભરેલી થેલી આપી અને કહ્યું કે તને ગુસ્સો આવે ત્યારે તારે ઘર ફરતે લાંકડાની વાડ છે એમાં એક ખીલી મારી આવવાની. બાળકે સૂચનાનું પાલન શરૂ કર્યું અને પહેલા જ દિવસે એણે દસ ખીલી લગાવી, કારણ કે એને દસ વખત ગુસ્સો આવ્યો હતો. દિવસો વીતવા લાગ્યા તેમ એ થાકવા લાગ્યો, કારણ કે જ્યારે પણ ગુસ્સો આવે ત્યારે એણે દોડીને બહાર જવું પડે અને લાકડામાં ખીલી ઠોકવી પડે.

મહિનો પૂરો થતાં સુધીમાં તો એને એવું લાગવા માંડ્યું કે આવી કવાયત કરવા કરતાં ગુસ્સો ન કરવો એ જ બહેતર છે. એમ કરતાં કરતાં એનો ગુસ્સો સંપૂર્ણ શાંત થઈ ગયો અને ખીલી ઠોકવાની માથાકૂટ બંધ થઈ ગઈ. એણે ઉત્સાહમાં આવીને પિતાને સમાચાર આપ્યા કે એને હવે ગુસ્સો નથી આવતો. પિતાએ એને શાબાશી આપી અને કહ્યું કે હવે તું એક કામ કર, જે દિવસે તું ગુસ્સો રોકે તે દિવસે લાકડામાંથી એક ખીલી પાછી કાઢ. બીજો એકાદ મહિનો ગયો અને બાળકે સફળતાપૂર્વક બધી ખીલી પાછી ખેંચીને થેલીમાં ભરી લીધી. ફરી એણે પિતાને શુભ સમાચાર આપ્યા.

પિતા એને લઈને વાડ જોવા ગયા અને કહ્યું: ‘બહુ સરસ કામ કર્યું બેટા, પણ તું આ લાકડામાં પડેલાં કાણાં જો, હવે આ લાકડું પહેલાં જેવું નહીં રહે, એ નબળું પડી ગયું છે. આપણા મનનું પણ એવું જ છે. જ્યારે પણ આપણે ગુસ્સો કરીએ, અપશબ્દ બોલીએ, આક્રમક વર્તન કરીએ ત્યારે એમાં એક કાણું પડે છે. આપણે ભલે પસ્તાવો કરીએ કે માફી માગીએ, પણ એ ઘા જતો નથી.’

બાળક સમજી ગયો અને પિતાને ખાતરી આપી કે એ હવે ગુસ્સાને કાયમ કાબૂમાં રાખશે.

***

મશહૂર અભિનેતા નાના પાટેકરે એકરાર કર્યો છે કે એ અત્યંત ગુસ્સાવાળા છે અને એને કારણે એમને અંગત અને વ્યાવસાયિક રીતે નુકસાન પણ થયું છે. એમણે એમ કહ્યું છે કે એમણે હવે આવેશપૂર્ણ પ્રતિક્રિયા ટાળવાનું શીખી લીધું છે. હમણાં એક હિંદી ચૅનલ સાથે એક લાંબા ઈન્ટરવ્યૂમાં નાનાએ એમના સહકલાકારો-કસબીઓ સાથે થયેલા ઝઘડા યાદ કરીને કહ્યું હતું કે હું મારા ગુસ્સાને કાબૂમાં નથી રાખી શકતો. એમણે સ્વીકાર્યું કે એમણે નાની નાની વાતમાં ઉગ્ર પ્રતિક્રિયા આપવાની જરૂર નહોતી.